شاغلان چندشغله در سال گذشته به کمترین میزان رسیدند
کاهش چندشغله بودن شاغلان در سال 1401
سال 97، بیشترین چند شغله‌ها را داشته است سال‌های 1396 تا 1399، شاغلان چندشغله بیشترین نرخ را داشته‌اند. بنابر داده‌ها، در سال‌های 1397 و 98، به ترتیب 3.5 و 3.4 درصد از شاغلان کل کشور چندشغله بوده‌اند. این آمار در سال 96، 3.1 درصد بوده که در سال 99 به دلیل شیوع کرونا میزان آن کاهش یافته است
نرخ شاغلان در سال 1401 نسبت به اواخر دهه 90 کاهش داشته و تمایل به تک شغله بودن بیشتر شده است.
در سال 1401، تعداد افراد شاغلی که بیش از یک شغل داشتند، کاهش یافته است، به طوری‌که بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این سال تنها 2.7 درصد از شاغلان بیش از یک شغل داشته‌اند که نسبت به سال‌های 1396 تا سال 1400، رقم پایینی محسوب می‌شود. این در حالی است که سال‌های 1396 تا سال 1399، افراد شاغل دارای بیش از یک شغل بیش از 3 درصد بوده‌اند که این رقم در سال‌های 1400 به بعد کاهش یافته است. به نظر می‌رسد که رونق اقتصادی و تأمین درآمد ناشی از یک شغل در این میزان کاهش اثرگذار بوده است. بر پایه گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران در بهار ١٤٠٢ که از سوی مرکز آمار در اواخر مهرماه منتشر شده است، نرخ شاغلان در سال 1401 نسبت به اواخر دهه 90 کاهش محسوسی داشته و افراد تمایل بیشتری به تک شغله بودن نشان داده‌اند. این موضوع بیانگر این است که بهره‌وری در اقتصاد کشور با افزایش مواجه شده است و درآمد تک شغله بودن توانسته معیشت خانوارها را تأمین کند.
داده‌های آماری از چندشغله و تک شغله
نتایج داده‌های آماری نیز همین موضوع را اثبات می‌کنند. نشان به آن نشان که براساس گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران مرکز آمار در بهار ١٤٠٢، سال‌های 1396 تا 1399، شاغلان چندشغله بیشترین نرخ را داشته‌اند. بنابر داده‌ها، در سال‌های 1397 و 98، به ترتیب 3.5 و 3.4 درصد از شاغلان کل کشور چندشغله بوده‌اند. این آمار در سال 96، 3.1 درصد بوده که در سال 99 به دلیل شیوع کرونا میزان آن کاهش یافته است.
اما ادامه روند نزولی شاغلان چندشغله در سال‌های 1400 و 1401 نیز ادامه داشته است. البته تفاوتی که در این دو سال با سال 1399 وجود دارد، احیای اقتصاد کشور بوده و اینکه میزان دستمزد و یا درآمد متناسب با نرخ تورم بوده است و این امر باعث شده تا شاغلان تمایلی به داشتن شغل دوم یا سوم نداشته باشند.
در سال 1396 از مجموع 23 ملیون و 379 هزار شاغل، 727 هزار نفر از آنها دارای بیش از یک شغل بودند که این میزان در سال بعد به 822 هزار نفر و در سال 1398 به 834 هزار نفر رسید.
با شیوع بیماری کرونا در سال 1399، هر چند که تعداد این شاغلان چن شغله با کاهش مواجه شد و به 679 هزار نفر رسید، اما همچنان سهم 2.9 درصدی را داستند. در سال 1400 این رقم ثابت ماند اما در سال 1401 با شکوفای اقتصاد کشور این تعداد به 634 هزار نفر رسید و سهم آنها به 2.7 درصد کاهش یافت.
در این میان تعداد شاغلان در سال 1401 نیز با افزایش مواجه شد و به 23 میلیون و 716 هزار نفر رسید. اما نسبت تعداد شاغلان چندشغله کمتر شد.
شاغلان شهرنشین کمتر از شاغلان روستایی چندشغله بوده‌اند
با بررسی داده‌های مناطق شهری مشخص می‌شود که سهم چندشغله‌های این مناطق در سال 96 برابر با 1.5 درصد بوده است. به عبارت دیگر، از حدود 17 میلیون نفر شاغل شهرنشین در این سال، 253 هزار نفر چند شغله بوده‌اند. بالاترین سطح این شاخص در سال 97 ثبت شده که برابر با 1.8 درصد است. از سال 98 روند نزولی این نسبت شروع شد تا اینکه در سال گذشته به 1.3 درصد رسید که کمترین سطح این نسبت در 6 سال گذشته است. بنابراین، این سهم در مناطق شهری روندی مشابه با کل کشور را در پیش گرفته است. این در حالی است که نتایج گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد سهم روستاییان از چندشغله بودن بیشتر از شاغلان شهرنشین بوده است.
طبق داده‌های اعلام شده در سال‌های 1397 و 1398 تعداد شاغلان روستایی چندشغله در کانال 8 درصد بوده‌اند. به عبارتی در سال 1398 شاغلان چندشغله روستایی به بالاترین میزان رسید و سهم آنها 8.3 درصد بود. این رقم در سال قبل از آن 8.1 درصد اعلام شده بود.
این در حالی است که در سال 1401، تعداد شاغلان روستایی چندشغله به زیر 7 درصد رسید و در ایستگاه 6.8 درصد در سال 1401 تثبیت شد.
ادامه روند خشکسالی‌ها، بی‌توجهی دولت سابق به روستاییان و نداشتن طرح و برنامه‌ای برای عدم مهاجرت روستاییان به شهرها از مهم‌ترین عواملی هستند که باعث شده تعداد چندشغله‌های روستایی از چندشغله‌های شهری بیشتر شود. طبق داده‌ها نرخ اشتغال چندشغله بودن شهرنشینان همواره کمتر از دو درصد بوده است. به طوری که بالاترین رقمی که چندشغله‌های شهری به خود اختصاص داده‌اند، 1.8 درصد است که در سال 1397 رخ داده است.
برخلاف شاخص کل کشور و مناطق شهری که تنها در سال 97 با افزایش روبه‌رو شدند، شاخص مناطق روستایی در دو سال پیاپی (97 و 98) شاهد افزایش بوده است. بالاترین سهم چندشغله‌های روستانشین در سال 98 به ثبت رسیده که سطحی برابر با 8.3 درصد دارد. این نسبت، جمعیت 537 هزار نفری را تشکیل می‌دهد. این شاخص کمترین سطح خود را در سال گذشته تجربه کرده است. سهم چندشغله‌های روستانشین در سال 1401 معادل با 6.8 درصد برآورد شده که جمعیتی 395 هزار نفری را شامل می‌شود. داده‌ها گویای این موضوع است که چندشغله بودن روند نزولی به خود گرفته و هر چه کشور از اقتصاد رکودی دهه 90 فاصله می‌گیرد، روند چندشغله بودن کاهشی‌تر می‌شود. نشان به آن نشان که سال 1401، شاغلان تمایل کمتری به چندشغله بودن نشان داده‌اند.