رکورد ذخیره‌سازی گاز در ایران شکسته می‌شود
حدود 3 میلیارد متر مکعب گاز در مخازن ذخیره‌سازی شوریجه D و سراجه قم تا پایان دوره تزریق می‌شود
ذخیره‌سازی گاز طبیعی اولویت اصلی وزارت نفت ذخیره‌سازی گاز طبیعی یکی از اولویت‌های اصلی وزارت نفت به شمار می‌رود و با توجه به شرایط و ظرفیت مناسب مخزن شوریجه D، این مخزن به عنوان بزرگترین مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در کشور محسوب می‌شود
مدیر عامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، از تزریق حدود 3 میلیارد متر مکعب گاز در مخازن ذخیره‌سازی شوریجه D و سراجه قم تا پایان دوره تزریق در این دو میدان خبر داد که یک رکورد بی‌سابقه در کشور به شمار می‌رود.
مهدی حیدری در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اشاره به تزریق حدود دو میلیارد متر مکعب گاز به مخزن شوریجه D در مقام مقایسه با تزریق در دو سال گذشته در این بازه زمانی در این مخزن، اظهار داشت: از ابتدای امسال تا تاریخ 24 مهر، به همت مدیریت تولید شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، یک میلیارد و 900 میلیون متر مکعب گاز به مخزن شوریجه تزریق شده که تا پایان دوره تزریق، از مرز دو میلیارد و 100 میلیون متر مکعب گذر خواهد کرد.
به گفته وی، سال گذشته در کل دوره تزریق در مجموع یک میلیارد و 749 میلیون متر مکعب تزریق گاز صورت گرفت و در دوره سال 1400 این میزان معادل یک میلیارد و 664 میلیون متر مکعب بوده است.
حیدری در رابطه با ذخیره‌سازی گاز در میدان سراجه قم، خاطرنشان کرد: میدان گازی سراجه قم به عنوان نخستین مخزن ذخیره‌سازی گاز در سطح خاورمیانه و دارای نقش حیاتی در تثبیت گاز شهر تهران و شمال مرکزی ایران است و یکی از مهم‌ترین تأمین کننده راهبردی و پشتیبان شبکه توزیع گاز در فصول سرد سال به شمار می‌رود. وی ادامه داد: در این میدان از ابتدای دوره تزریق امسال تا 24 مهر ماه 814 میلیون متر مکعب تزریق صورت گرفته و تا اواخر دوره تزریق این میزان به 840 میلیون متر مکعب افزایش می‌یابد، هرچند که میزان تزریق سال گذشته 808 میلیون متر مکعب بوده است.
مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، افزود: طرح‌های ذخیره‌سازی گاز مخازن شوریجه خانگیران و سراجه قم که از یک دهه گذشته به بهره‌برداری رسیده‌اند، در فصل سرد سال حدود 25 میلیون متر مکعب در روز، معادل یک فاز پارس جنوبی گاز از آنها بازتولید و به شبکه سراسری ارسال می‌شود.
حیدری با تبیین اهمیت و جایگاه استراتژیک ذخیره‌سازی گاز طبیعی و میزان تزریق و بازتولید روزانه در مخزن شوریجه D تصریح کرد: ذخیره‌سازی گاز طبیعی یکی از اولویت‌های اصلی وزارت نفت به شمار می‌رود و با توجه به شرایط و ظرفیت مناسب مخزن شوریجه D، این مخزن به عنوان بزرگترین مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در کشور محسوب می‌شود که هشت ماه نخست سال روزانه به طور میانگین بیش از ۱۲ میلیون متر مکعب گاز به این مخزن تزریق و در چهار ماه سرد سال امکان برداشت روزانه تا ۱۸ میلیون متر مکعب فراهم است.
مدیر عامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران تصریح کرد: در فاز دوم توسعه این مخزن، میزان تزریق از ۱۲ میلیون متر مکعب در روز به حدود ۲۰ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد و میزان بازتولید هم به حدود ۴۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش می‌یابد.
براساس این گزارش، مخزن شوریجه D در 25 کیلومتری شهر سرخس و 150 کیلومتری شرق مشهد واقع و تاریخ اکتشاف / تولید آن سال 1366 است.
میزان حجم گاز درجای اولیه33 میلیارد و 100 میلیون متر مکعب بود و تولید تجمعی تا قبل از ذخیره‌سازی در سال 1393 شامل 21 میلیارد و 500 میلیون متر مکعب گاز و هفت میلیون و 360 هزار بشکه میعانات گازی است.
همچنین میدان گازی سراجه در 50 کیلومتری جنوب شرق شهر قم و 145 کیلومتری جنوب تهران قرار دارد.
ابعاد مخزن به اندازه 12*2.5 کیلومترمربع و تاریخ اکتشاف / تولید از آن به سال 1337بر می‌گردد.
حجم گاز درجای اولیه چهار میلیارد و 800 میلیون متر مکعب و تولید تجمعی تا قبل از عملیات ذخیره‌سازی در سال 1390، معادل دو میلیارد و 500 میلیون متر مکعب است.
از تعداد کل 16 حلقه چاه‌های این میدان تعداد هشت حلقه برای تزریق/ تولید اختصاص یافته است.
شرکت نفت مناطق مرکزی ایران از شرکت‌های اصلی تولیدی شرکت ملی نفت ایران و بزرگترین تولیدکننده گاز مناطق خشکی کشور است.
این شرکت مسئولیت توسعه، تولید، ذخیره‌سازی گاز طبیعی، فرآورش و انتقال نفت و گاز بالغ بر85 میدان گازی و نفتی شناخته‌شده را به عهده دارد که از این تعداد 12 میدان نفتی تولیدی، 13 میدان گازی تولیدی، 11 میادین نفتی توسعه نیافته، 13 میادین گازی توسعه نیافته، چهار میادین نفتی در حال توسعه و 11 میادین گازی در حال توسعه است.
این گزارش می‌افزاید به منظور تأمین پایدار گاز کشور، مطالعه و بررسی اهداف تزریق گاز به مخازن زیرزمینی در دستور کار قرار گرفت که اهداف تزریق گاز به مخازن زیرزمینی شامل تعدیل عرضه و تقاضا، بازگردانی گاز برای بازیافت میعانات در مخازن گاز میعانی معکوس، ازدیاد برداشت و تزریق گاز دی اکسید کربن برای جلوگیری از انتشار آن در جو است.
روش شناسی مطالعات ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز دلایل فنی و اقتصادی، دلایل استراتژیک و مقابله با شوک‌های ایجاد شده در عرضه یا تقاضای گاز دسته‌بندی می‌شود.
از عوامل ایجادکننده شوک در عرضه یا تقاضای گاز می‌توان به اختلال در پروسه تولید یا انتقال گاز، اتفاقات سیاسی و تغییرات ناگهانی شرایط آب و هوایی اشاره کرد. از جمله مزایای ذخیره‌سازی گاز تضمین عرضه پایدار گاز و جلوگیری از تغییرات ناگهانی قیمت گاز است.
انواع مخازن زیرزمینی برای ذخیره گاز شامل مخازن هیدروکربنی تخلیه شده، گنبدهای نمکی و آبخوان‌های شور است.
از جمله مزایای مخازن هیدروکربنی تخلیه شده می‌توان به ظرفیت ذخیره‌سازی بالا، وجود اطلاعات کافی از میدان، نزدیکی این مخازن به خطوط لوله اصلی انتقال گاز، گاز تولید نشده در مرحله تخلیه مخزن به عنوان گاز بالشتکی موجود، وجود امکانات و تأسیسات بهره‌برداری یک سایت و امکان استفاده از چاه‌های تولیدی برای تزریق و پایین بودن هزینه ساخت و توسعه اشاره کرد. همچنین مزایای گنبدهای نمکی شامل تأمین دبی تولیدی بالا و معایب آن حجم کم، بالا بودن میزان گاز بالشتکی مورد نیاز و هزینه بالای ساخت و توسعه است.