در گفت و گو با «ایران اقتصادی» مطرح شد
مردمی سازی اقتصاد در شستا با عبور از حواشی سیاسی
طرح تحولی شستا نخستین اقدام برنامه ۵ ساله راهبردی افق ۱۴۰۶ را با آسیب شناسی و تحلیل مجموعه شستا از جوانب مختلف و نهایتاً بررسی چالش‌ها، فرصت‌ها و نقاط ضعف و قوت، فرصت و تهدید در یک تحلیل راهبردی همه‌جانبه و مقایسه با مجموعه‌های متناظر داخلی و حتی بنگاه‌های خارجی مبتنی بر اسناد بالادستی و حتی سیاست‌های برنامه هفتم کشور تنظیم کردیم و بر اساس آن به راهبردهای پنجگانه اصلی رسیدیم
فرزانه پیری
روزنامه نگار
شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی(شستا) یکی از شرکت‌های زیر مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که سازمان تأمین اجتماعی یکی از محوری ترین صندوق های بیمه ای کشور سهامدار این شرکت است.
این شرکت با 9 هلدینگ اصلی و سه هلدینگ فرعی در ۱۷ رشته صنعت فعالیت می‌کند، در راستای سرمایه گذاری‌های پربازده به منظور حفظ ارزش ذخایر بیمه شدگان و تأمین منابع لازم برای ایفای حمایت‌ها در دولت سیزدهم، سیاست‌های مدیریتی و حمایتی به دنبال افزایش ظرفیت تولید و سودآوری شرکت‌ها در دستور کار قرار گرفت که امروز شاهد رشد تولید و سرمایه‌گذاری در این شرکت هستیم. در این باره با «ابراهیم بازیان» مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
شستا در گذشته به حیاط خلوت سیاسیون تبدیل شده بود رویکرد این شرکت در دولت سیزدهم را توضیح بدهید.
اعتقاد داریم نه تنها شستا، بلکه هر جریان و ساختار اقتصادی که در کشور مسئولیت تولید، رفاه، معیشت و جریان اقتصاد کشوری را به سهم خود دارد، باید در متن حرکت قرار بگیرد. هرگونه غفلت، بی‌توجهی، خطا و توجه و پرداختن به حواشی عین انحراف و خطای استراتژیک است.
جریان تولید و اقتصاد باید فهم سیاسی داشته باشد، اما این به این معنی نیست که رفتار سیاسی داشته باشد. از این رو در جریان مدیران خود در میانه و هم در جریان مدیران میدانی خود اعلام کردیم که شستا به عنوان یکی از بنگاه‌های چندرشته‌ای است؛ بایستی در متن و فعالیت اقتصادی قرار بگیرد.
رئیس‌جمهور برای انتخاب مدیران چهار اصل از جمله مردمی‌بودن، پاکدست بودن، انقلابی بودن و متدین، متعهد و متخصص بودن را اعلام کردند. بر این اساس، برای همکاران در مجموعه شستا از جمله هلدینگ‌ها و شرکت‌ها در جریان انتصابات، تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم گیری‌ها تأکید بر دوربودن از حواشی سیاسی مبتنی بر ظرفیت‌های حرفه‌ای و دانشی افراد در حوزه‌های مختلف و توجه به جوانان، نخبگان، بومی گزینی مدیران عامل و هیأت مدیره‌ها در حد توان و امکان بوده است و این اصول همیشه مورد توجه بوده است.
یکی از سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید بر مردمی کردن اقتصاد است. شستا در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟
شستا در برنامه‌های آتی در حوزه ساماندهی و جهت‌گیری به سمت اقتصاد مردمی شرکت‌های مهمی را در آستانه ورود به بازار سرمایه دارد که بازار سرمایه را تحت‌الشعاع قرار داده و به نوعی متحول خواهد کرد.
یکی از اقدامات تحولی ما موضوع ورود به بازار بورس و فرابورس بوده است، این یکی از ارکان اصلی مردمی کردن اقتصاد در کیک اقتصادی شستا است و اعتقاد داریم روزی فرارسد که بیشترین سهم را به طور شناور در جریان سرمایه گذاری شستا داشته باشیم کما اینکه اعتقاد داریم بیشترین ارزش را در بازار می‌توانیم تحصیل کنیم و بیشترین بازده را به سهامداران ارائه دهیم . از این منظر شفافیت، مشارکت سرمایه‌های خرد، کلان و مردمی کردن اقتصاد شستا و اقتصاد کشور می‌تواند الهام‌بخش برای سایر بخش‌ها باشد و این اعتقاد جدی ماست.
یکی از راهبردها در راستای مردمی‌سازی اقتصاد شستا بحث بورسی کردن همه پورتفوی و همه شرکت‌های تابعه است که هم بتوانیم شفافیت، صیانت و هم سرمایه‌گذاری‌های شناور و مشترک را در جریان بازار سرمایه داشته باشیم .
مولدسازی یکی از الزامات اولیه بورسی کردن شرکت‌هاست، زیرا یک ارزش نهفته‌ای دارند که باید ارزشگذاری شود. این کار در شستا شروع شده است. مدیریت مولدسازی در شستا و هلدینگ‌ها و شرکت‌های تابعه را تأسیس کردیم . هدفی که در مولدسازی دنبال می‌کنیم ارزش‌گیری حداکثری از دارایی‌های خودمان است و از این بین منابع حاصل از مولدسازی را مستقیماً به جریان سرمایه‌گذاری تزریق می‌کنیم و اجازه هزینه جاری از این ردیف درآمدی را ممنوع کردیم اگر این اتفاق بیفتد این شرکت‌های غیربورسی سرعت خواهند گرفت.
موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها هم به همین موضوع برمی‌گردد. ما تا زمانی که مولدسازی نکنیم تجدید ارزیابی امکان‌پذیر نیست. امروز این تجدید ارزیابی هم تکلیف قانونی است . بخش عمده‌ای از شرکت‌های ما در حوزه سیمان، دارویی و پتروشیمی در دستور کار قرار دارد . این مهم جزو برنامه‌های ما در حوزه افزایش سرمایه و اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها و خود شستاست . ما در شستا یک عدد قابل توجهی را در جریان افزایش سرمایه دنبال می کنیم که اگر با سهامدار عمده به توافق برسیم تا پایان سال این موضوع مسیر خود را پرشتاب ادامه خواهد داد.
سهم شستا را در بخش تولید و اشتغالزایی کشور چطور ارزیابی می کنید؟
شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی هم اکنون در قالب ۹ هلدینگ اصلی و سه هلدینگ فرعی در ۱۷ رشته صنعت فعالیت می‌کند. آخرین افزایش سرمایه شرکت عددی بالغ بر ۱۶۳ همت است، شستا به عنوان یکی از رهبران بازار سرمایه ۸ درصد از کیک بازار سرمایه را به خود اختصاص می‌دهد، این مجموعه در تولید ناخالص ملی بیش از یک درصد و در جریان تراز تجاری کشور در حوزه صادرات عدد بیش از ۴ درصد را در بخش تولیدات خود دارد.
شستا امروز بیش از هزار نوع محصول را در شرکت‌های تابعه خود تولید می‌کند که از این میزان بیشترین تولید محصول در حوزه دارویی با بیش از ۷۵۹ محصول است. همچنین ۲۰ محصول استراتژیک و راهبردی که برطرف‌کننده نیازهای اساسی کشور است در مجموعه‌های تابع شستا تولید می‌شود.
شستاعلاوه بر ایفای نقش پیشرانی در اقتصاد کشور به عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نقش اثرگذار در اشتغال پایدار کشور را دارد. امروز به طور مستقیم نزدیک به ۵۰ هزار نفر و به طور نیمه‌مستقیم و غیرمستقیم چیزی در حدود سه برابر این عدد را شستا در حوزه اشتغال کشور مدیریت می‌کند.
مجموعه منظومه کسب و کار در شستا در راستای برنامه راهبردی و چشم‌انداز شرکت در دوره اخیر در تأسی به اسناد بالادستی و بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی و جهت‌گیری‌های استراتژیک که مجموعه به تناسب امکانات، دارایی و برنامه‌های تحولی خود دارد ، چشم انداز شرکت را که به تصویب هیأت مدیره و مجمع اخیر هم رسید به این شرح اعلام می‌کنیم که در مجموعه جریان اقتصادی ناظر به محیط داخلی و خارجی بسیار الهام بخش و محرک است. این چشم انداز به شرح «شستا، پیشران، هوشمند و چابک» در اقتصاد دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری با بالاترین نرخ بازده و تأمین ۱۸ درصدی تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در حوزه مستمری و شریک برتر سرمایه‌گذاری خارجی تصویر شده است.
«شستا گام دوم اقتصاد مردمی و ایران قوی» شعار جاری و همیشگی ما خواهد بود. در این راستا اولین کلان‌هدف ما افزایش سهم شستا از بازار سرمایه خواهد بود که بتواند با جذب نقدینگی موجود در جریان سرمایه مردم این نمایندگی را به کمیت بیشتر و کیفیت درخور در آینده تصویر بکند و سهمی از GDP کشور را که امروز بیشتر از یک درصد است حداقل در چشم انداز خود به سه برابر برساند.
رشد نرخ بازده دارایی یکی از کلان‌هدف‌های ما در برنامه راهبردی است که سهامداران ما چشم انتظار بازده درخور هستند که نرخ بازده ۷ درصدی کنونی در چشم‌انداز افق ۱۴۱۴ حداقل به سه برابر این رقم ارتقا پیدا کند.
امروز شستا به ۴۰ کشور جهان محصولات خود را صادر می‌کند، از این هزار نوع محصول بیش از نصف آن قابلیت و ظرفیت صادرات دارند. لذا جهانی شدن شستا نیز از لحاظ بازرگانی و سرمایه‌گذاری می‌تواند یکی از بنگاه‌های چند رشته مرجع در سرمایه‌گذاری خارجی و متقابلاً سرمایه‌گذاران خارجی باشد.
تدوین سند تحولی در مجموعه شستا بر چه اصل و سیاستی صورت گرفته است؟
نخستین اقدام برنامه ۵ ساله راهبردی افق ۱۴۰۶ را با آسیب شناسی و تحلیل مجموعه شستا از جوانب مختلف و نهایتاً بررسی چالش‌ها، فرصت‌ها و نقاط ضعف و قوت، فرصت و تهدید در یک تحلیل راهبردی همه‌جانبه و مقایسه با مجموعه‌های متناظر داخلی و حتی بنگاه‌های خارجی مبتنی بر اسناد بالادستی و حتی سیاست‌های برنامه هفتم کشور تنظیم کردیم و بر اساس آن به راهبردهای پنجگانه اصلی رسیدیم. بر اساس آن استراتژی‌های اصلی، به ۱۲ راهبرد تحول تحت عنوان سند برنامه تحول شستا دست یافتیم. این سند تحول شستا، یک سند جامع برای سمت‌گیری در راستای تحول آفرینی و چرخش‌های تحول‌آفرینی تنظیم شده است.
تحول و برنامه راهبردی را در قالب یک برنامه ۱۲۵ ساله پایه ریزی کردیم . در مجموعه هلدینگ‌ها و شرکت‌ها این سند تهیه و تدوین شده و به تصویب هیأت مدیره‌ها رسیده است و نهایتاً به زودی ما از ۱۶۳ برنامه تحول یعنی در ۱۶۳ شرکت رونمایی خواهیم کرد. یکی از اقدامات بسیار ارزشمند همپوشانی‌کننده در همه بخش‌ها که نخستین خروجی این برنامه تحول خروجی از بلاتصمیمی و بلاتکلیفی که امروز بیماری شایع مجموعه‌های ما در مجموعه‌های بعضاً دولتی حتی خصوصی و حتی شرکت‌های مثل ما هستند. تصمیم نقطه عزیمت مدیریت و برنامه‌ریزی است .
چرخش تحول آفرین در شستا مبتنی بر سند تحولی به شرح صیانت از ثروت ذینفعان، تعالی سرمایه انسانی مبتنی بر تعهد و تخصص، بهینه سازی پورتفوی مبتنی بر سیاست مستمر تحلیل و تعدیل پورتفوی، سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای پربازده و بزرگ‌مقیاس، بین‌الملل، نوآوری و اقتصاد دانش بنیان، افزایش بهره‌وری ناظر به روزآمدی و کارآمدی در صنایع، چابک سازی مبتنی بر بهبود ساختاری فرایندی و تکنولوژی محوری در عرصه تولید، مولدسازی دارایی‌ها مبتنی بر ارتقای میزان ارزش افزوده در دارایی‌هایی که راکد هستند.
خروج از بنگاه داری و تمرکز بر سهامداری یا دقیق‌تر بگوییم تعدیل بنگاه داری و سهامداری شستا در جریان سرمایه‌داری وسرمایه‌گذاری است.
شفافیت به عنوان یک راهبرد در پاسخگویی به مبارزه با فساد و تضاد منافع، هم‌افزایی به عنوان راهبرد جدی در مدیریت منسجم یکپارچه و هم‌افزایی درون گروهی در شستا و درون گروهی وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی دنبال می شود.
وضعیت شستا را در بازار سرمایه چطور ارزیابی می کنید؟
امروز رسمی‌ترین بازار کشور بازار سرمایه است. امروز مولدترین بازار کشور بازار سرمایه است. اطمینان بخشی این بازار در این دولت بیش از قبل احساس می شود. توجه به ورود سرمایه‌های خرد، جذب نقدینگی، شفافیت، شکل‌گیری صندوق‌های پروژه از جنس تأمین مالی از آورده‌های مردم را در بازار سرمایه دنبال می‌کنیم.
افزایش سهم شستا از بازار سرمایه را به چند طریق دنبال می کنیم؛ نخست از طریق IPU کردن نزدیک به ۵۰ الی ۷۰ همت دارایی‌هامان با سهم شناوری ۱۰ الی ۱۵ درصد در شرکت‌هایی که IPU می شوند؛ دوم با تشکیل صندوق پروژه‌ها؛ سوم از طریق محل تأمین مالی اوراق بهادار و چهارم از محل تشکیل صندوق‌های دانش‌بنیان است.
برنامه تحولی شستا امروز رهیافتی جامع به سمت ارزش آفرینی و ایجاد ارزش ذخایر موجود در جریان پورتفوی شستاست. حضور در بازار سرمایه، خروج از بنگاه‌داری و به سمت چابک‌سازی و کوچک سازی است که بتوانیم سرمایه خود را در یک بنگاه چابک پیاده سازی کنیم.
بــــرش
آیا طرح‌های سرمایه‌گذاری جدیدی در شستا اجرایی می شود؟
مجموعه شستا در جریان سرمایه‌گذاری خود مفتخر است که امروز ۸۴ پروژه را به شرح ۳۶ پروژه جدید، ۱۸ پروژه نوسازی و ۳۰ پروژه توسعه‌ای در شرکت‌های وابسته را دنبال می‌کند. این ۸۴ پروژه نزدیک به ۱۰۵ همت جریان سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده است که بیش از ۹۵ درصد این عدد مربوط به پروژه‌های ایجادی می شود. یکی از اقدامات شستا در جریان ارتقای ارزش ذخایر، موضوع توجه به افزایش سرمایه و اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها بوده است که در این بین در دوره سال مالی منتهی به 31 خرداد ماه امسال نزدیک به ۱۶ همت سرمایه‌گذاری را در حوزه افزایش سرمایه داشتیم. البته در سال جاری این عدد بیشتر شده است . در این دوره ۱۸ پروژه خاتمه یافته داشتیم که به بهره برداری رسیده است. همچنین ۱۰ پروژه مصوب جدید را در این دوره در جریان سرمایه‌گذاری قرار دادیم.