کارشناسان بازار سرمایه درگفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» اثر متغیرهای داخلی و خارجی بر شاخص‌های بازار سهام را بررسی کردند
نقشه راه بورس تا پایان سال
بازار سهام ایران همانند سایر کشورهای منطقه از وقوع جنگ تأثیر پذیرفته و با ورود ریسک‌های سیستماتیک، نوسانات نیز افزایش یافته است. ریسکی که علاوه‌بر تحت تأثیر قراردادن انتظارات، روی قیمت طیفی از کالاهای پایه نیز مؤثر است و می‌تواند روند شاخص‌های بورس را تغییر دهد. علاوه‌براین، از نظر متغیرهای بنیادین عوامل تأثیرگذار دیگر مانند نرخ ارز، نرخ بهره و قیمت جهانی کالاهای اساسی و پایه وجود دارد که به‌صورت مستقیم روی شاخص‌های بازار سهام اثرمی گذارد. درهمین خصوص سه کارشناس بازار سرمایه درگفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» تأثیر این متغیرها و آینده بازار را بررسی کردند. تحلیل‌هایی که برآیند همه آنها نشان از روزهای آرامی دارد که پیش‌روی بورس قراردارد. به اذعان این کارشناسان، هم‌اکنون بازارسهام ایران ازنظر بنیادین وضعیت مناسبی دارد و درصورتی که سایه ریسک‌های بیرونی از سر بازار کوتاه شود می‌توان شاهد روند صعودی دوباره بازار بود، موضوعی که در گزارش‌های شش‌ماهه شرکت‌های بورسی نیز نمایان است.
شاخص بورس آماده بازگشت به روند صعودی
درهمین خصوص، عباس محمدی متین، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه درگفت‌و‌گو با «ایاران اقتصادی» با بیان اینکه همواره چند عامل ازجمله ارز، نرخ بهره و قیمت کامودیتی‌ها بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، عنوان کرد: درحال حاضر باتوجه به سیاست کنترل ترازنامه توسط بانک مرکزی نرخ بهره بالا رفته و انتظارها این است که باتوجه به اینکه کنترل تورم جزو اولویت‌های دولت است، این روند ادامه‌دار باشد. از طرفی نرخ ارز فعلاً ثبات دارد و قیمت جهانی کالاهای اساسی رشد بالایی نداشته و چشم‌ها به عملکرد چین است. چرا که کاهش رشد اقتصادی چین تقاضای آن را برای کامودیتی‌ها کم می‌کند و درصورتی که اقتصاد این کشور وارد رکود شود قیمت‌های جهانی رشد زیادی نخواهد داشت و حتی ممکن است که کاهش هم داشته باشد. از طرفی دیگر در بخش نفت به‌عنوان یک متغیر مهم دیگر، شرایط به‌عوامل زیادی بستگی دارد که دراین بخش معافیت صادراتی امریکا به ونزوئلا و همچنین نتیجه انتخابات امریکا اهمیت زیادی دارد.
محمدی‌متین افزود: در مجموع به‌نظر می‌رسد که قیمت جهانی کالاهای پایه رشد زیادی را تجربه نکند و حتی کاهش هم داشته باشد که این موضوع باعث می‌شود قیمت‌ها در بازارسرمایه در بخش سهم‌های کامودیتی‌محور (پتروشیمی‌ها، گروه معدنی و فلزی) ثبات را تجریه کند.
وی خاطرنشان‌کرد: برآورد این است که بازار سهام ایران درماه‌های پایانی سال نه‌تنهاریزش شدیدی را تجربه نکند و رشد شارپی داشته باشد بلکه یک رشد تدریجی خواهد داشت. حجم معاملات هم نشان می‌دهد که در بازار ورود پول قابل توجهی نداریم. اما ریزش هم نخواهیم داشت. هم‌اکنون P/E خیلی از شرکت‌ها در محدوده 4 است. البته منظور شرکت‌هایی هستند که سودشان قابل محاسبه است. چون خیلی از شرکت‌ها و گروه‌ها P/E قابل محاسبه ندارند. بنابراین وقتی نرخ بهره کاهش پیدا کند می‌توانیم رشد خوبی در بازار شاهد باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه درخصوص تأثیر جنگ در منطقه از نظر افزایش قیمت کامودیتی‌ها بر بازار گفت: جنگ ممکن است قیمت نفت را بالا ببرد اما از آن طرف ریسک را هم افزایش می‌دهد و وقتی که ریسک بالا می‌رود، طبیعتاً P/E افت می‌کند. محمدی‌متین تصریح‌کرد: به‌دلیل اینکه انتظار سهامداران عدم گسترش جنگ است، طی روزهای اخیر بازار مثبت شده است.
سایه ناامنی بر سر بازار کشورها
در پی جنگ طولانی‌مدت
صادق قاسمی، کارشناس بازار سرمایه نیز درگفت‌و‌گو با «ایران‌اقتصادی» معتقد است بازار از نظر متغیرهای بنیادین وضعیت خوبی دارد اما مهم‌ترین عاملی که بازار را تهدید می‌کند بالا بودن بهره در اقتصاد است.
قاسمی اظهار داشت: هم‌اکنون هزینه تأمین مالی برای شرکت‌ها حدود 34 تا 35 درصد است که باتوجه به تغییراتی که در بازار سرمایه اتفاق می‌افتد عدد خیلی بزرگی است. در واقع اقتصاد شرکت‌ها تاب تحمل این نرخ‌ها را ندارد و همین نرخ بالا موجب می‌شود که اقبال به بازار مطلوب نباشد. به همین دلیل بحث نرخ بهره موضوع مهمی است که رقیب جدی بازار سرمایه شده و در واقع بازار را تهدید می‌کند.
وی افزود: عمده مشکل ما این است که در شرایط اقتصادی جهانی هم نرخ‌هایی که کامودیتی‌ها دارند، آنها خیلی فضای افزایشی ندارند. تقریباً می‌شود گفت اقتصاد دنیا یک حالت متعادل یا بهتر است بگوییم حالت رکود دارد. به همین علت فعلاً بازار سرمایه عموماً مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار نمی‌گیرد. مهم‌ترین عاملی که بازار را به رکود کشانده شرایط اقتصادی فعلی است.
این کارشناس بازار سرمایه بااشاره به اینکه متأسفانه نرخ ارز عامل خیلی تأثیرگذاری در بازار است، گفت: چون رشد اقتصادی در دهه گذشته به‌صورت میانگین حدود صفر بوده عملاً رشدی که بازارها داشتند ناشی از رشد اقتصادی و رشد بهره‌وری نبوده و به متغیرهای اسمی مثل نرخ ارز و تورم گره خورده و همبستگی داشته است. الان هم در همان شرایط هستیم اما خوشبختانه دولت توانسته در 8 ماهه اخیر نرخ ارز را در حدود 50 هزار تومان تثبیت کند. تثبیت نرخ ارز خیلی مهم است چون اقتصاد قابل پیش‌بینی می‌شود و فعالان اقتصادی می‌توانند تصمیم درستی بگیرند. پس اگر بگوییم نرخ ارز همین شرایط فعلی را تجربه کند، اتفاقاً می‌تواند به نفع بازارها هم باشد چون پیش‌بینی‌پذیر می‌شود و رشد واقعی در اقتصاد اتفاق می‌افتد. اینکه نرخ ارز رشد کند و بالا برود به‌تبع آن نرخ فروش شرکت‌ها افزایش پیدا کند بدون اینکه مقدار تولید شرکت‌ها رشد کند یا طرح‌های توسعه‌ای اجرا کنند؛ رشد کاذب اتفاق می‌افتد. منظور اینکه اگر نرخ ارز تثبیت شود و شرایط اقتصادی پیش‌بینی‌پذیر بشود و نرخ تورم کاهش پیدا کند و روی اعداد معقولی تثبیت شود و شرایط برای سرمایه‌گذاری در بازارها مساعد باشد، بازار سرمایه و سایر بازارها می‌توانند رشد کنند. بازارهایی که رشد آنها ناشی از نرخ ارز باشد، دارای رشد اسمی می‌شوند که واقعی نیست.
قاسمی همچنین بااشاره به اینکه جنگ به‌صورت موقت می‌تواند روی قیمت کامودیتی‌ها در بازار تأثیرگذار باشد، گفت: تأثیر جنگ را باید از چند بعد نگاه کرد؛ فضای جنگی ریسک‌های بازار را بالا می‌برد و یک تأثیر کاهنده‌ای هم دارد یعنی اقتصادها دچار رکود می‌شوند. اما ازسوی دیگر، به‌صورت موقت ممکن است همین جنگ قیمت نفت یا ارز را بالا ببرد که اثر آن در کوتاه مدت است. اما همیشه ثابت شده در طولانی‌مدت جنگ‌ها اثرات خوبی ندارند.
گزارش‌های 6ماهه صنایع بورسی نویدبخش آینده بهتر
همچنین مهدی دلبری، کارشناس بازار سرمایه به «ایران اقتصادی» گفت: در حال حاضر در موقعیتی هستیم که گزارش‌های 6ماهه منتشر شده است و به‌نظر می‌رسد که بازار نسبتاً شرایط ارزنده‌ای دارد. علی‌رغم کاهشی که در بحث محصولات پتروشیمی داشتیم فعلاً قیمت‌ها تثبیت شده و نوسان زیادی در قیمت جهانی نداریم. ازسوی دیگر، درمتغیرهای بنیادین که می‌تواند نگران‌کننده باشد؛ نرخ بهره است که البته این نرخ در کشور ما تثبیت شده است و بانک‌ها رقابت خیلی شدیدی دارند. از آن طرف، رقیب قدرتمندی مثل دولت برای انتشار اوراق وجود دارد که به‌نظر می‌رسد که نرخ بهره در کوتاه‌مدت حداقل کاهش پیدا نخواهد نکرد.
دلبری افزود: به لحاظ بنیادین شرایط صنعت تثبیت شده است. به‌نظر می‌رسد الگوهای تکراری سال‌های قبل در بازار دوباره تکرار می‌شود. ناترازی‌هایی در اقتصاد وجود دارد؛ (نرخ ارز، تورم و...) که اگر این متغیرها نوسان خا صی نداشته باشد این چرخه دوباره تکرار می‌شود و به‌زودی روزهایی در بازار بورس شرایط صعود و رونق را شاهد خواهیم بود.
به گفته وی، درمجموع به لحاظ بنیادین گزارش‌های خوبی منتشرشده است؛ ما در بخش فلزات گزارش‌های بسیار خوبی داشتیم، در صنعت خودرو و فراورده‌های نفتی گزارش 6 ماهه خوب بوده است.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در بحث دارو و سیمان هم تقریباً دو سالی می‌شود که گزارش‌های خوب می‌بینیم و خوشبختانه ما در فصل تابستان برعکس دو سال قبل افت تولید ناشی از قطعی برق را کمتر شاهد بودیم و این نویدی است برای اینکه گزارش سالانه هم خوب باشد. در صنعت بانکی نیز شاهد گزارش‌های مثبتی هستیم. البته درصنعت خودروهای تجاری گزارش‌ها رضایت‌بخش نیست.
وی با اشاره به تأثیر جنگ در منطقه و وضعیت بورس یادآور شد: نوسان در حد یکی دو روز در بورس‌های منطقه مثل ترکیه و ایران اتفاق افتاد اما بیشتر شاهد نوسان بازارنفت بودیم. البته درمجموع باتوجه به وضعیت مثبت و منفی بازارنفت برآیند کلی آن خنثی بود و برای نتیجه نهایی باید در معادلات بلندمدت‌تر را بررسی کرد.
دلبری افزود: جنگ در کوتاه‌مدت خیلی اثر خاصی روی قیمت جهانی نگذاشته و خیلی هم وزنی به آن داده نشده معادلات کامودیتی نگاه ویژه‌ای به جنگ نداشته اما به هر حال وقتی شرایط جنگی پیش می‌آید انتظارات کمی بدبینانه‌تر می‌شود. شاید اگر در بلند مدت ادامه پیدا کند معادلات منطقه را تغییر بدهد اما فعلاً نوسان خیلی حاد نبوده است.