سبقت وزارت نفت از سایر وزارتخانه در استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها
۳۸۰ پروژه به ارزش ۲۴۳ میلیون دلار برای ساخت بار نخست وجود داشته که بررسی، تصویب و ابلاغ شده است
گام مهم وزارت نفت در استفاده از دانش‌بنیان‌ها این وزارتخانه با افزایش تعداد همکاری با دانش‌بنیان‌ها از ۱۵۰ به حدود 600 شرکت، گامی مهم در توسعه نقش این شرکت‌ها در صنعت نفت برداشت
وزارت نفت دولت سیزدهم برای هموارکردن مسیر دستیابی به اهداف بلندمدت و زیرساختی خود، اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان را در رأس امور قرار داد و موفق شد به‌عنوان پدرخوانده، قراردادهای بار نخست را با این شرکت‌ها منعقد کند و گوی سبقت را از سایر وزارتخانه‌ها برباید.
وزارت نفت برای دومین سال پیاپی رتبه نخست قراردادهای بار نخست در کل دستگاه‌های اجرایی را در کشور به‌دست آورد و شمار دانش‌بنیان‌های همکار با مجموعه‌های وزارت که حدود ۶۰۰ شرکت هستند، به‌شدت افزایش یافته است.
در همین پیوند، معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور گفته که در صنعت نفت افزایش استفاده از ظرفیت تولید بار نخست را شاهد هستیم و در دوره چهارم ۱۳۰ قرارداد مربوط به وزارت نفت بوده که افزایشی ۲.۵ برابری را در مقایسه با دوره سوم ثبت کرده است.
رضا اسدی‌فرد، افزود: وزارت نفت دولت سیزدهم در این زمینه پروژه‌هایی را که سال‌ها روی زمین مانده بود و عدم‌النفع آنها به چند میلیون بشکه نفت می‌رسید فعال و در عین حال و به فعال‌شدن شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کرد. وی ادامه داد: همه ارکان نظام به این باور رسیده‌اند که راه نجات کشور و بزرگ‌شدن اقتصاد ورود به ارزش‌آفرینی ازسوی دانش است و صنعت نفت یکی از مهم‌ترین و بزرگترین حوزه‌هاست.
وی با اشاره به اینکه ۳۸۰ پروژه به ارزش ۲۴۳ میلیون دلار برای ساخت بار اول وجود داشته که بررسی، تصویب و ابلاغ شده است، افزود: از این تعداد ۱۳۶ میلیون دلار در قالب ۹۲ پروژه اجرایی شده و ۲۰ قرارداد تکمیل شده و بهره‌برداری از آن را آغاز کرده‌ایم.
معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تأکید کرد: در صنعت نفت هم رشد را شاهد بودیم و در دوره چهارم ۱۳۰ قرارداد مربوط به وزارت نفت بوده که افزایشی ۲.۵ برابری را در مقایسه با دوره سوم شاهد هستیم.
این برتری در شرایطی به‌دست آمد که اگرچه صنعت نفت همواره توانسته با اقتدار از عرصه‌های خطر با اتکا به تجربه و توانمندی متخصصان خود عبور کند، اما عبور سن بیشتر چاه‌های کشور از نیمه‌عمر خود، نیاز به فشارافزایی در چاه‌های گازی برای تأمین گاز موردنیاز کشور، ورود به حوزه راهبردی صادرات گاز در عرصه بازارهای جهانی، افزایش جمعیت و رشد تصاعدی مصرف انرژی در کشور و توجه ویژه به کاهش شدت مصرف انرژی، نیاز صنعت نفت به فناوری‌های نوین و استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان را دوچندان کرده بود تا آنجا که آغوش خود را روی شرکت‌های دانش‌بنیان گشود.
در همین راستا، این وزارتخانه با افزایش تعداد همکاری با دانش‌بنیان‌ها از ۱۵۰ به حدود 600 شرکت، گامی مهم در توسعه نقش این شرکت‌ها در صنعت نفت برداشت.
البته برای تقویت این شرکت‌ها نیز اقدام‌های گسترده‌ای انجام شد، چراکه شرکت‌های دانش‌بنیان به‌طور عمده به‌دلیل نوپا بودن و نبود ساختارهای حمایتی در گذشته مسیر پر چالشی را برای نفوذ به بازارهای قدر رقبای سنتی در پیش دارند.
ناگفته نماند که در این بین حدود ۶۰۰ عنوان فرصت مطالعاتی صنعتی از ناحیه وزارت نفت برای اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها در دو سال گذشته به وزارت علوم معرفی شده و در سایت آنها قرار داده شده هر چند که گفته می‌شود کمتر از ۲۰ نفر در این فرصت مطالعاتی شرکت کرده‌اند.
با این حال، گفته می‌شود که وزارت نفت با امضای ۷۵۱ قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان به ارزش ۳۴۰ میلیون دلار و ۵۱ قرارداد تولید بار نخست اقلام راهبردی و تحریمی به ارزش ۶۲ میلیون دلار موفق به کسب رتبه نخست در تولید بار اول شده و ۶۵ درصد این طرح‌ها و ۷۴ درصد ارزش این قراردادها تولید بار اول در دولت سیزدهم بوده است.
اما این اتفاقات با چه سرعتی در حال پیگیری است؟
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه اکنون هفت میدان نفتی ایران توسط شرکت‌های روسیه در حال توسعه است، گفت: در توسعه این میدان‌ها از حداکثر توان شرکت‌های داخلی ایران استفاده می‌شود.
محسن خجسته‌مهر، در حاشیه آیین امضای تفاهمنامه تأسیس مرکز راهبردی هوش مصنوعی و میدان‌های نفت و گاز دیجیتال و امضای قرارداد کسب فناوری حفر چاه‌های افقی طویل، با اشاره به اینکه رویکرد گسترش یافته شرکت ملی نفت ایران استفاده از تکنولوژی‌های دانش‌محور و فناورانه است، افزود: امروز برای اینکه بخش مهمی از افزایش تولید نفت محقق شود، باید از تجهیزات فناورمحور حفاری استفاده کنیم بنابراین ابزار حفاری هدایت‌پذیر دورانی ما را به این هدف نزدیک می‌کند.
وی، با تأکید بر اینکه در راستای دانش‌بنیان‌کردن تولید نفت و گاز تصمیم گرفتیم ابزار راهبردی را با راهبری و هدایت معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در داخل کشور بسازیم، ادامه داد: ارزش ساخت اولین نمونه این ابزار حدود ۵۰۰ میلیارد تومان است و شرکت ملی نفت ایران تضمین ۱۰ ساله خرید خدمت را به سازنده این ابزار داده است.
معاون وزیر نفت تصریح کرد: تولید نفت در برخی لایه‌های نفتی بدون حفاری افقی امکانپذیر نیست و این ابزار می‌تواند در این موارد تا ۱۰۰ درصد افزایش تولید ایجاد کرده و تولید را تا دو برابر بالا برده و افزایش تولید را اقتصادی کند.
خجسته‌مهر با اشاره به اینکه یکی از دستاوردهای حفاری افقی این است که به ما اجازه می‌دهد حداکثر دسترسی را به لایه‌های نفتی داشته باشیم و افزایش تولید را محقق کنیم، گفت: همچنین در لایه‌های نفتی بسیار نازک امکان حفاری عمودی مشکل و غیرممکن است و باید به سمت حفاری افقی برویم، بنابراین باید از ابزاری استفاده کنیم که حداکثر تماس افقی را با لایه نفتی داشته باشد و در پیشرفته‌ترین حالت حفاری‌های افقی چند کیلومتری را به ثبت برسانیم.
وی افزود: ابزار حفاری هدایت‌پذیر دورانی راندمان حفاری جهت‌دار را افزایش می‌دهد و سرعت کار را بالا می‌برد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: در حفاری، سرعت فاکتور بسیار مهمی است زیرا حدود ۵۰ درصد هزینه‌های توسعه یک میدان مربوط به حفاری است. باید تلاش کنیم با استفاده از ابزارهای جدید، حفاری چاه را که ۱۱۰ روز زمان می‌برد به ۷۰ روز برسانیم تا تولید نفت اقتصادی شود.