تأکید وزیر صمت: خودروسازان حق ندارند متقاضیان سامانه یکپارچه را مجبور به خرید محصولات جدید کنند
گرانفروشی ایران‌خودرو و سایپا متوقف می‌شود؟
طی چند ماه گذشته، تعداد زیادی از ثبت نام‌کنندگان خودرو به دلیل فرصت‌جویی خودروسازان و مونتاژکاران، دچار نقصان مالی شدند و قطعاً نمی‌توانند پول پرداخت شده خود را پس بگیرند چرا که به اجبار قرارداد آنها، تغییر کرده است
وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است که خودروسازان مطلقاً و طبق قانون حق ندارند خریداران را مجبور به خرید اجباری محصول خود کنند و باید بر اساس قرارداد در سامانه یکپارچه عمل کنند.
این صحبت عباس علی‌آبادی در حالی است که طی چند وقت اخیر، خودروسازان، خریداران را مجبور به خرید اجباری محصول خود کردند. در حقیقت خودروسازان و مونتاژکاران مردم را در منگنه می‌گذارند تا بتوانند خودروهایی را که به بهانه‌های افزودن آپشن، استانداردهای 85گانه، تغییر یک چراغ و... گران شده است به جای محصولات قبلی خود بفروشند. به همین دلیل ثبت نام کنندگان خودرو مجبور هستند برای آنکه صاحب خودرو شوند، بهای بیشتری پرداخت کنند.
بیش از 12 بار افزایش قیمت
در نیمه اول سال‌جاری که بیش از 12 بار قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی افزایش پیدا کرد، مردم به‌شدت دچار مشکل شدند. خودروسازان و مونتاژکاران، ثبت نام کنندگان خودرو را تحت فشار قرار می‌دادند که باید وجه خود را متناسب با قیمت‌های جدید، تکمیل کنند، در غیر این‌صورت برای تحویل خودرو قدیمی باید معطل بمانند و حتی عنوان می‌کردند که خودرو قدیمی، شماره‌گذاری نخواهد شد و لذا در پرداخت وجه بیشتر، برای خریداران اجبار می‌گذاشتند.
حال با صحبت وزیر صنعت، معدن و تجارت، خیلی از ابهام‌ها برطرف می‌شود و خودروسازان و مونتاژکاران هم نمی‌توانند در نیمه دوم سال‌جاری قانون را نادیده بگیرند. از همین رو هر تغییری که خودروها چه به دلیل آپشن، استاندارد، بدنه و... داشته باشند، مشمول ثبت نام کنندگان سامانه یکپارچه نخواهد شد و خودروسازان مکلف هستند خودروهای ثبت نامی را با همان قیمت اعلامی (زمان ثبت نام) به مردم عرضه کنند.
فرصت‌طلبی خودروسازان و مونتاژکاران
طی چند ماه گذشته، تعداد زیادی از ثبت نام کنندگان خودرو به دلیل فرصت‌جویی خودروسازان و مونتاژکاران، دچار نقصان مالی شدند و قطعاً نمی‌توانند پول پرداخت شده خود را پس بگیرند چرا که به اجبار قرارداد آنها، تغییر کرده است. ثبت نام کنندگان برای آنکه سریع‌تر بتوانند خودرو خود را تحویل بگیرند، پذیرفتند که نوع خودروشان با آپشن‌های جدید تغییر پیدا کند. آپشن دو تا سه میلیونی تومانی به خودرو اضافه شد، اما قیمت خودروها حداقل 20 میلیون تومان گران شد و مهم‌تر آنکه شورای رقابت بر این زیاده خواهی خودروسازان و مونتاژکاران، مهر تأیید زد.
خریداران خودروهای کوییک، ساینا، رانا پلاس، دنا پلاس، شاهین، پژو207 و تارا مشکلات یاد شده را لمس و بارها اعتراض و گلایه خود را مطرح کردند. یکی از ثبت نام کنندگان سامانه یکپارچه در مورد خودرو دنا خود عنوان کرد: در سامانه یکپارچه، خودرو دنا خریداری کردم اما یکباره قیمت این خودرو 80 میلیون تومان گران شد. این عدد خیلی بالاست و قطعاً خودروساز به این موضوع فکر نکرده است که ما چگونه باید مابه التفاوت قیمت خودرو را پرداخت کنیم.
او ادامه داد: خودروساز، خودرو را پیش فروش یا به قیمت روز می‌خواهد بفروشد. لذا ابتدا یک قیمت را اعلام می‌کند و تا زمان تحویل خودرو، دو تا سه بار بر قیمت‌ها می‌افزاید؛ چنین امری باید توسط سیاستگذاران پیگیری شود.
همراهی شورای رقابت با گرانفروشی
26 مهرماه شورای رقابت با توجه به درخواست ایران خودرو، قیمت خودروهای دنا پلاس را حدود ۸۰ میلیون تومان، سورن حدود ۱۰۰ میلیون تومان، پژو ۲۰۷ حدود ۸۰ میلیون تومان، رانا پلاس حدود ۹۰ میلیون تومان، تارا با دنده دستی حدود ۱۶۰ میلیون تومان و تارا اتوماتیک نیز نزدیک به ۱۷۰ میلیون تومان گران کرد.
همین گرانفروشی‌ها سبب شد که چهارشنبه هفته گذشته محمد امین رحیمی، وزیر دادگستری در حاشیه جلسه هیأت دولت درباره پرونده تخلف و گرانفروشی خودروسازها عنوان کند که پرونده تخلف خودروسازها در جریان است و برای برخی رأی صادر شده و برخی دیگر در دست رسیدگی است.
در این خصوص خبرگزاری فارس نوشت: ایران‌خودرو و سایپا پس از آنکه مجوز جدید افزایش قیمت گرفتند، محصولات ثبت‌نامی خود را در سامانه یکپارچه، عرضه نکردند و خودروهای جدید را به متقاضیان پیشنهاد دادند، در این‌باره وزیر صمت می‌گوید: بر اساس قانون، خودروسازان حق ندارند مشتری را مجبور به خرید محصولات جدید خود کنند. طی چند سال اخیر همواره مردم برای خرید خودرو از خودروسازان داخل با مشکلات زیادی مواجه بوده‌اند، از جمله این مشکلات می‌توان به قرعه‌کشی، احتکار، گرانی، افزایش قیمت، کاهش و عرضه خودرو در بورس کالا و غیره اشاره کرد.
شگردهای گرانفروشی در قالب پیشنهاد
همه این مشکلات چالش‌هایی را برای خریداران واقعی خودرو ایجاد کرده که گویا پایانی هم ندارد، اخیراً خودروسازان، متقاضیان خرید خودرو در سامانه یکپارچه را وادار به خرید خودروهایی مغایر با خودروهای ثبت‌نامی در سامانه یکپارچه می‌کنند. به عنوان مثال شرکت ایران‌خودرو در فراخوانی به متقاضیان خرید رانا پلاس که قبلاً در سامانه یکپارچه ثبت‌نام کرده بودند اعلام کرده که به جای این خودرو، رانا پلاس ارتقا یافته یا پژو 207، با قیمت بالاتر تحویل بگیرند.
همچنین این خودروساز در فراخوانی دیگر به مشتریان خود که متقاضی تارا V1 بوده‌اند اعلام کرده به جای این خودرو برای خرید تارا V1 پلاس واریز وجه کنند؛ این خودروها به تازگی به عنوان خودرو جدید در شورای رقابت قیمت‌گذاری شده است.
دیگر خودروساز کشور، یعنی شرکت سایپا نیز، همسور با ایران‌خودرو، اخیراً همین رویکرد را دنبال کرده و به مشتریان خود که در سامانه یکپارچه برای خرید شاهین دنده‌ای (دستی) ثبت نام کرده بودند، اعلام کرده که برای خرید شاهین اتومات (که قیمت بالاتری دارد) تکمیل وجه کنند.
البته خودروساز مدعی است ما مشتری را وادار یا اجبار به خرید خودرو نمی‌کنیم و اگر خودرویی مغایر با آنچه را که متقاضی برای آن ثبت‌نام کرده عرضه می‌کنیم در واقع پیشنهاد می‌دهیم، اما متقاضیان نگران هستند که نتوانند واریز وجه کنند و سهمیه آنها از دست برود.
همان‌گونه که گفته شد، خودروهای به اصلاح پیشنهادی خودروسازان قیمت بالاتری نسبت به خودرو مورد تقاضای مشتریان دارد و همین موضوع موجب شده است متقاضیانی که ماه‌ها در انتظار خرید خودرو در صف سامانه یکپارچه بوده‌اند و بابت خودرو قبلی وجه پس‌انداز کرده‌اند، نتوانند با افزایش قیمت جدید، خودرو خریداری کنند.
از آنجا که خودروسازان نسبت به عرضه زمان خودرو مورد نظر مشتریان که قبلاً ثبت‌نام کرده‌اند، اطلاع‌رسانی نمی‌کنند، مشتری که ماه‌ها در نوبت خرید خودرو از طریق سامانه یکپارچه بوده است، نه از نظر مالی توانایی دارد که خودرو به اصطلاح پیشنهادی خودروساز را بخرد و نه اطلاع دارد چه زمانی خودرو مورد تقاضایش عرضه خواهد شد و آیا اصلاً عرضه می‌شود یا خیر.
در این خصوص وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته است: خودروسازان به من گفته‌اند که «به مشتریان توصیه می‌کنند خودرویی را جای خودرو دیگر خریداری کنند»، حالا مشتری می‌تواند توصیه را نپذیرد.
مطالبه و پیگیری
عباس علی‌آبادی در پاسخ به این سؤال مبنی بر اینکه چرا خودروسازان در صورت عدم تمایل مشتری به خرید خودرو پیشنهادی زمان عرضه خودرو مورد تقاضای مشتریان را مشخص نمی‌کنند؟ گفت: این موضوع را مطالبه و پیگیری می‌کنم.
شرایط پیش آمده در حالی است که تولید خودرو هم نزولی شده است. در حالی که قرار بود خودروسازان در سال‌جاری حداقل یک میلیون و 600 هزار دستگاه خودرو تولید کنند، آمارها حکایت از آن دارد که خودروسازان به چنین عدد تولیدی نخواهند رسید. این موضوع سیگنال‌های جدید هم به خریداران خودرو می‌دهد و شاید همین اخبار منفی سبب شده که مردم با ساز ناکوک خودروسازان، همراه شوند چرا که بیم آن را دارند دوباره بازار با کمبود خودرو روبه‌رو شود. لذا توصیه یا اجبار خودروسازان را می‌پذیرند و وجه بیشتر برای خودرو پیشنهادی خودروسازان و مونتاژکاران پرداخت می‌کنند.
بـرش
شفاف‌سازی روند تولید خودرو
مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد که تولید خودروسازها امسال با رشد 40.1 درصدی در فروردین نسبت به فروردین‌ماه سال گذشته آغاز شد و این رشد تا مردادماه ادامه داشت، اما در ماه‌های شهریور و مهر 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل، شاهد کاهش تولید خودرو توسط خودروسازها بودیم. تولید خودرو در شهریورماه امسال نسبت به پارسال 14.5 درصد و در ماه مهرماه 1402 نسبت به مهر 1401، میزان 32.1 درصد کاهش داشت، برای مثال اگر یک شرکت خودروسازی در مهرماه سال گذشته 1000 دستگاه تولید کرده بود، تولید مهر سال 1402 آن به 679 خودرو تقلیل پیدا کرده است.