گزارش «ایران اقتصادی» از همصدایی رسانه‌های اصلاح‌طلب با تخلف شرکت‌های خودروساز در تحمیل افزایش قیمت‌ها به مشتریان
حمایت منتقدان دولت از خودروسازان گرانفروش
ناتوانی مشتریان در اضافه پرداخت طی چند وقت اخیر که قیمت خودروها رشد مضاعفی پیدا کرد، برخی از خریداران خودرو در سامانه یکپارچه، عنوان کردند که نمی‌توانند پول درخواستی خودروسازان را پرداخت کنند
روز گذشته، روزنامه ایران گزارشی با عنوان «گران‌فروشی ایران‌خودرو و سایپا متوقف می‌شود؟» نوشت و در آن تأکید کرد که وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان کرده است، خودروسازان حق ندار‌ند متقاضیان سامانه یکپارچه را مجبور به خرید محصولات جدید کنند. اما رسانه‌های اصلاح‌طلب، سعی کردند با فرافکنی، وزیر دولت سیزدهم را سیبل قرار دهند و این‌گونه وانمود کنند که رسانه دولت، عملکرد وزیر صمت را زیرسوال برده است. اما نگاه اجمالی به گزارش یاد شده گویای آن است که عملکرد خودروسازان و گران‌فروشی آنها، مورد نقد واقع شده است. لذا روزنامه ایران، خودروساز گرانفروش را دوست ندارد و در این خصوص هیچ حمایتی از آنها نخواهد کرد.
تأکید بر خصوصی‌سازی واقعی خودرو
طبیعی است برخی از رسانه‌های اصلاح‌طلب که ماهانه از خودروسازان و مونتاژکاران پول دریافت می‌کنند، در برابر انتقادها، واکنش نشان دهند و عملکرد آنها را مناسب ارزیابی کنند. این رسانه‌ها به جای آنکه صحبت‌های مردم را رسانه‌ای کنند و نقش مطالبه‌گری داشته باشند، از خودروسازان حمایت و به رسانه‌های منتقد و حامی مصرف‌کننده، حمله می‌کنند. به جرأت می‌توان گفت که دولت سیزدهم، تنها دولتی است که کمترین مداخله را در عملکرد خودروسازان داشته و سعی کرده است با ابلاغ نقشه‌راه صنعت خودرو، مسیر پیش روی خودروسازان را مشخص و شفاف کند. در حقیقت دولت به دنبال آن است که مدیران خودروسازی، به سمت خصوصی‌سازی واقعی حرکت کنند.
8 فرمان رئیس‌جمهور
اواخر سال 1400، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در قالب 8 فرمان، سیاست خودرویی کشور را اعلام کرد و از خودروسازان خواست که برنامه‌های خود را مطابق با این فرمان جلو ببرند. در آن 8 فرمان بر خصوصی‌سازی خودروسازان، تولید خودروهای جدید و پیشرفته، خودروهای برقی، متصل و خودران، شفافیت در عرضه خودرو و افزایش رضایتمندی مردم و... اشاره شده بود. لذا به استناد این موارد، مردم از خودروسازان انتظار داشتند که شاهد تحول اساسی در صنعت خودرو باشند اما خودروسازان و مونتاژکاران با گران‌فروشی و عدم پایبندی به تعهدات خود باعث شدند که مردم از آنها گله‌مند شوند.
از آنجا که دولت سیزدهم، زیرساخت‌ها برای مذاکره خودروسازان و مونتاژکاران با شرکای تجاری را فراهم کرده است، کمترین دخالت را در سیاست‌های خودروسازان داشته و دارد و همچنین در اختصاص ارز و تسهیلات بانکی با خودروسازان همکاری دارد، این انتظار وجود دارد که عملکرد خودروسازان بهتر شود و ضمن جوابگویی به مردم، خودروهای کیفی و متنوع را وارد بازار کنند. اما گویا تعریف کیفیت و تنوع محصول در شرکت‌های خودروساز با مردم و کارشناسان متفاوت است.
شگردهایی برای افزایش قیمت
خودروسازان با اضافه و کم کردن حروف انگلیسی، تغییر چراغ و آینه خودرو و رعایت استانداردهای 85گانه از تولد خودروی جدید، صحبت می‌کنند و انتظار دارند که مردم برای این تغییرات، بهای سنگین پرداخت کنند. اما هم مردم و هم کارشناسان تأکید دارند که تغییرات اعمال شده از سوی خودروسازان نباید در قالب متنوع‌سازی سبد محصولات خودروسازان باشد و قیمت‌ها جهش پیدا کند.
اجبار خریداران به پرداخت پول بیشتر
طی چند وقت اخیر که قیمت خودروها رشد مضاعفی پیدا کرد، برخی از خریداران خودرو در سامانه یکپارچه، عنوان کردند که نمی‌توانند پول درخواستی خودروسازان را پرداخت کنند. خودروسازان طی پیامی از ثبت‌نام‌کنندگان خودرو خواسته‌اند که وجه پرداختی خود را افزایش دهند و در هیچ‌کدام از پیامک‌ها تأکید نشده است که در صورت عدم تکمیل وجه، خودروی قبلی و با قیمت توافق شده در قرارداد تحویل داده خواهد شد. عدم شفافیت در پیامک خودروسازان سبب شده برخی‌ها که (نمی‌دانند امکان دریافت خودروی ثبت‌نام شده را دارند) نمی‌توانند وجه خود را تکمیل کنند از خرید خودرو انصراف دهند. از طرفی افرادی که ماجرا را از خودروساز پیگیری می‌کنند، به این نتیجه می‌رسند که اگر وجه اضافی درخواست شده را پرداخت نکنند، باید مدت زمان بیشتری را منتظر بمانند تا خودروی ثبت‌نام شده را دریافت کنند. بر این اساس خودروسازان به نحوی با ثبت‌نام‌کنندگان سامانه یکپارچه صحبت می‌کنند که آنها مجبور شوند، پول بیشتری پرداخت کنند.
یکی از مخاطبان روزنامه ایران اقتصادی گفت: شاهین معمولی (زمستان 1403) ثبت‌نام کردم، ولی پیامک شاهین اتومات برای من آمد. از آنجا که پول واریز نکردم و منتظر پیامک شاهین معمولی بودم متوجه شدم که شرکت سایپا اسم مرا حذف کرده است. وقتی پیگیری کردم، گفتند که طبق آیین‌نامه اسم شما حذف شده است. با وجود این هنوز اسم من در سامانه یکپارچه وجود دارد.
چندی پیش خبرگزاری فارس نیز نوشت: اخیراً خودروسازان، متقاضیان خرید خودرو در سامانه یکپارچه را وادار به خرید خودروهایی مغایر با خودروهای ثبت‌نامی در سامانه یکپارچه می‌کنند. به عنوان مثال شرکت ایران‌خودرو در فراخوانی به متقاضیان خرید رانا پلاس که قبلاً در سامانه یکپارچه ثبت‌نام کرده بودند اعلام کرده که به جای این خودرو، رانا پلاس ارتقا‌یافته یا پژو 207، با قیمت بالاتر تحویل بگیرند.
همچنین این خودروساز در فراخوانی دیگر به مشتریان خود که متقاضی تارا V1 بوده‌اند اعلام کرده به جای این خودرو برای خرید تارا V1 پلاس واریز وجه کنند؛ این خودروها بتازگی به عنوان خودرو جدید در شورای رقابت قیمت‌گذاری شده است.
دیگر خودروساز کشور، یعنی شرکت سایپا نیز، هم‌سو با ایران‌خودرو، اخیراً همین رویکرد را دنبال کرده و به مشتریان خود که در سامانه یکپارچه برای خرید شاهین دنده‌ای (دستی) ثبت‌نام کرده بودند، اعلام کرده که برای خرید شاهین اتومات (که قیمت بالاتری دارد) تکمیل وجه کنند. البته خودروساز مدعی است ما مشتری را وادار یا اجبار به خرید خودرو نمی‌کنیم و اگر خودرویی مغایر با آنچه را که متقاضی برای آن ثبت‌نام کرده عرضه می‌کنیم در واقع پیشنهاد می‌دهیم، اما متقاضیان نگران هستند که نتوانند واریز وجه کنند و سهمیه آنها از دست برود. همان‌گونه که گفته شد، خودروهای به‌اصطلاح پیشنهادی خودروسازان قیمت بالاتری نسبت به خودرو مورد تقاضای مشتریان دارد و همین موضوع موجب شده است متقاضیانی که ماه‌ها در انتظار خرید خودرو در صف سامانه یکپارچه بوده‌اند و بابت خودرو قبلی وجه پس‌انداز کرده‌اند، نتوانند با افزایش قیمت جدید، خودرو خریداری کنند.
بـرش
عواملی برای سرگردانی مشتریان
از آنجا که خودروسازان نسبت به زمان عرضه خودرو مورد نظر مشتریان که قبلاً ثبت‌نام کرده‌اند، اطلاع‌رسانی نمی‌کنند، مشتری که ماه‌ها در نوبت خرید خودرو از طریق سامانه یکپارچه بوده است، نه از نظر مالی توانایی دارد که خودرو به‌اصطلاح پیشنهادی خودروساز را بخرد و نه اطلاع دارد چه زمانی خودرو مورد تقاضایش عرضه خواهد شد و آیا اصلاً عرضه می‌شود یا خیر.