رکورد کاهش تورم
درخرداد ماه تورم کل 12 درصد و تورم نقطه ای مواد غذایی نزدیک به 33 درصد کاهش یافت که سریعترین تنزل تورم در یک‌دهه اخیر است
کاهش نرخ تورم در خرداد ماه، رکورد تازه‌ای در تاریخ کشور به ثبت رساند. با اجرای سیاست‌های بهینه پولی و مالی دولت سیزدهم و پس از عملیاتی شدن تثبیت ارزی، نخستین نشانه‌های شکسته شدن تورم نمایان شده است.
براساس تازه‌ترین آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، در خرداد ماه به عنوان آخرین ماه فصل بهار، هر سه شاخص تورم یعنی ماهانه، نقطه‌به‌نقطه و سالانه با کاهش معناداری مواجه شده است. این درحالی است که افت شدید تورم در خرداد ماه تنها به شاخص کل محدود نیست و درگروه کالاهای خوراکی با شدت بیشتری محقق شده است، به طوری که در تورم نقطه‌به‌نقطه خوراکی‌ها شاهد افت نزدیک به 33 درصدی شاخص هستیم که رکورد کم‌نظیری در تاریخ کشور محسوب می‌شود.
طبق این آمارها، تورم ماهانه از 2.8 درصد در اردیبهشت ماه با افت 8 دهم درصدی به 2 درصد رسیده است. بدین ترتیب پس از 16 ماه، اقتصاد ایران دوباره نرخ تورم ماهانه 2 درصدی را تجربه کرده است. این درحالی است که پیش از این حتی تورم ماهانه با ارقام بالایی همراه بود. براساس نظر اقتصاددانان، هدفگذاری بانک مرکزی برای دستیابی به تورم 30 درصدی با مهار تورم ماهانه در محدوده 2 درصد قابل تحقق است. همچنین در خرداد ماه، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه که میزان تغییرات نرخ تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل را اندازه‌گیری می‌کند، نرخ تورم با کاهش چشمگیر 12 درصدی مواجه شده و از 54.6 درصد در اردیبهشت به 42.6 درصد در خرداد رسیده است. علاوه بر این، در تورم سالانه نیز پس از 14 ماه صعود پیاپی، در سومین ماه فصل بهار این شاخص هم نزولی شد و بدین ترتیب از 49.1 درصد اردیبهشت به 48.5 درصد در خرداد رسیده که 6 دهم درصد افت داشته است. به اعتقاد کارشناسان با سیاست‌هایی که دولت سیزدهم در دستور کار خود قرار داده و آثار آن در خرداد ماه روی شاخص تورم نمایان شده، باید منتظر کاهش بیشتر تورم در ماه‌های آینده بود؛ تا جایی که در نهایت به هدف تعیین‌شده 30 درصد دست یابیم.
تورم ماهانه همه گروه‌ها ریزشی شد
براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهانه در کمترین رقم خود در 16 ماه اخیر قرار گرفت. در حالی نرخ تورم ماهانه خرداد ماه به 2 درصد رسیده که این نرخ در اردیبهشت 2.8 درصد بود و بدین ترتیب 8 دهم درصد کمتر شده است. اما تنها افت تورم ماهانه در شاخص کل رقم نخورده و در هر دو گروه خوراکی‌ها و کالاهای غیرخوراکی و خدمات هم شاهد افت تورم هستیم. برهمین اساس در خرداد ماه تورم ماهانه مواد غذایی نیز با افت 8 دهم‌درصدی به زیر 2 درصد رسیده و از 2.6 درصد به 1.8 درصد رسیده است. همچنین تورم ماهانه خدمات و کالاهای غیرخوراکی نیز از روند نزولی شاخص در این ماه پیروی کرده است و از 2.8 درصد در اردیبهشت به 2.2 درصد در خرداد ماه رسیده که نشان‌دهنده کاهش 6 دهم‌درصدی این شاخص است.
گفتنی است، نرخ تورم ماهانه درخرداد ماه در 18 استان کشور کمتر از میانگین کل کشور(2 درصد) بوده است. برهمین اساس اغلب استان های کمتربرخوردار نرخ تورمی کمتر از میانگین کل کشور داشته اند به طوری که تورم ماهانه استان ایلام 8 دهم درصد، بوشهر 8 دهم درصد، کرمانشان یک درصد، کهگیلویه و بویراحمد 1.2 درصد و لرستان 1.4 درصد بوده است.
سقوط آزاد تورم نقطه‌ای مواد خوراکی
بررسی شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه که تغییرات شاخص نسبت به مدت مشابه سال قبل را اندازه‌گیری می‌کند، به صورت ملموس‌تری تغییر روند شاخص تورم در خرداد ماه را به تصویر می‌کشد. در خرداد ماه تورم نقطه‌ای با کاهش 12 درصد به 42.6 درصد تنزل کرده که کمترین رقم در 13 ماه اخیر محسوب می‌شود. این در حالی است که در اردیبهشت ماه این شاخص در ارتفاع 54.6 درصد قرار داشت. اما در تورم نقطه‌ای مواد خوراکی و مواد غذایی کاهش تورم به معنای سقوط این شاخص است. در اردیبهشت ماه امسال این شاخص برای خوراکی‌ها 75.4 درصد بود ولی در خرداد ماه به 42.6 درصد رسیده که گویای کاهش 32.8 درصدی این شاخص است. در تورم نقطه‌ای کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز این شاخص با افت 2.5 درصدی از 45.1 درصد اردیبهشت به 42.6 درصد رسیده است.
این در حالی است که از خرداد سال گذشته تا اردیبهشت امسال با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اثر آن بر قیمت مواد خوراکی، نرخ تورم نقطه‌ای مواد خوراکی به طور میانگین به ۷۶ درصد در هر ماه رسیده بود. البته دولت با پرداخت یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی، بخش زیادی از این افزایش قیمت را جبران کرد.
از خرداد امسال با تخلیه اثر حذف ارز ۴۲۰۰ در محاسبات تورمی، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه مواد خوراکی به ۴۲.۶ درصد رسید که نسبت به میانگین ۱۲ ماه گذشته ۳۳.۴ درصد کمتر است.
تورم نقطه‌به‌نقطه مواد خوراکی در خرداد امسال نسبت به ماه قبل از آن هم (اردیبهشت امسال با ۷۶.۱ درصد) بالغ بر ۳۳.۵ درصد کمتر شده که رکورد سریعترین کاهش تورم نقطه‌ای مواد خوراکی در یک ماه در دهه اخیر است. تورم نقطه‌به‌نقطه مواد خوراکی در خرداد امسال (۴۲.۶درصد) از شاخص مشابه قبل از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در اردیبهشت سال گذشته که ۴۹.۷ درصد بود هم کمتر است.
تورم نقطه‌به‌نقطه مواد خوراکی در ۱۲ ماه پایانی دولت حسن روحانی به طور متوسط ۵۷.۳ درصد و در ۱۲ ماه قبل از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هم به طور متوسط ۵۰.۷ درصد بود. این آمار بیانگر فروکش کردن التهابات تورمی در مواد خوراکی است که در ماه‌های آینده نیز تداوم خواهد یافت.
تورم سالانه هم کاهش یافت
پس از حدود 13 ماه تورم سالانه نیز در خرداد ماه تغییر مسیر داد و کاهشی شد. در این ماه این شاخص به 48.5 درصد رسید که نسبت به 49.1 درصد اردیبهشت ماه 6 دهم‌درصد کاهش نشان می‌دهد. اما این کاهش برای مواد غذایی معنادار است به طوری که این شاخص برای خوراکی‌ها با افت 4.3 درصدی همراه شده و از 74.9 درصد اردیبهشت به 70.6 درصد در خرداد رسیده است. با این حال تورم سالانه برای خدمات و غیرخوراکی‌ها 8 دهم‌درصد رشد داشته و از 38 درصد اردیبهشت به 38.8 درصد در خرداد رسیده است.
رکورد کاهش تورم در کشور چگونه شکسته شد؟
کاهش ۱۲ درصدی تورم نقطه‌ای در خرداد نسبت به ماه قبل، رکورد جدیدی در اقتصاد ایران از لحاظ ســـــرعت کاهـــــــش تـــورم محسوب می‌شود. علت کاهش تورم نقطه‌ای در خرداد سال‌جاری، حذف اثر تورمی اصلاح نرخ ارز ترجیحی است که سال گذشته انجام شد. در خرداد سال ۱۴۰۱ با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، نرخ تورم نقطه‌ای طبیعتاً نسبت به خرداد ۱۴۰۰ افزایش چشمگیری پیدا کرد که البته دولت با پرداخت یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی، بخش زیادی از آن تورم را جبران کرد. با این حال، منتقدان دولت تلاش فراوانی کردند که هر ماه با انتشار آمار تورم که طبیعتاً حاوی افزایش تورم نقطه‌ای بود، این‌گونه القا کنند که این افزایش ناشی از گرانی‌های جدید کالاهای اساسی است.
برای بیان علت کاهش تاریخی تورم در خردادماه، به وضعیت قیمت روغن خوراکی می‌پردازیم. در خرداد سال گذشته با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، بیشترین افزایش قیمت در مورد روغن خوراکی رخ داد که قیمت این محصول حدوداً ۴ برابر شد و تورم نقطه‌ای آن در خرداد ۱۴۰۱ به ۲۸۵.۳ درصد رسید.
مثلاً یک بطری روغن خوراکی مایع از ۱۵ هزار تومان به ۶۰ هزار تومان افزایش یافت. بنابراین هر بطری روغن ۶۰ هزار تومانی از خرداد ۱۴۰۱ به بعد، مبنای محاسبات آماری تورم روغن قرار گرفت و طبیعی بود که در ماه‌های بعد از خرداد نیز همین محاسبات آماری در تورم نقطه‌ای ادامه یابد؛ به طوری که شاهد بودیم در همه ۱۲ ماه اخیر تورم نقطه‌ای روغن خوراکی بالای ۲۰۰ درصد بود.
اما این بدان معنا نبود که هر ماه قیمت روغن خوراکی بیش از ۲۰۰ درصد افزایش یافته است؛ با این حال این رشد در محاسبات تورم کل هر ماه، اثرگذار بود. منتقدان غیرمنصف دولت سیزدهم چشم خود را روی این واقعیت آماری بسته بودند و هر ماه این‌گونه وانمود می‌کردند که تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها به عدد وحشتناکی رسیده و مدعی بودند که این آمارها بیانگر گرانی‌های جدید است.
این در حالی است که مردم شاهد بودند به عنوان مثال قیمت روغن خوراکی در یک سال اخیر پس از حذف ارز ۴۲۰۰ در همان سطح مصوب باقی ماند و حتی با تخفیف‌هایی که کارخانجات دادند، در مقاطعی از قیمت مصوب نیز پایین‌تر عرضه شد.
اگر ادعای منتقدان دولت درباره مانور بر تورم‌های نقطه‌ای بالای ۲۰۰ درصد ۱۲ ماه اخیر پس از حذف ارز ۴۲۰۰ درست بود و هر ماه روغن این مقدار گران شده بود که اکنون باید قیمت یک بطری روغن خوراکی چند میلیون تومان می‌شد.
واقعیت این است که از خرداد سال گذشته تا اردیبهشت امسال، اثرات آماری حذف ارز ۴۲۰۰ همچنان در شاخص‌های تورم نقطه‌ای و تورم میانگین ادامه داشت و از خرداد امسال آن اثر آماری به تدریج حذف خواهد شد.
در مورد روغن خوراکی شاهد حذف آن در آمار تورم خرداد هستیم اما در مورد برخی کالاها همچون مرغ از ماه‌های آینده این کاهش تورم محاسبه خواهد شد چون سال گذشته یکی دو ماه بعد از حذف ارز ۴۲۰۰، قیمت مرغ اصلاح شد چراکه مرغ‌های تولیدی در آن مقطع، همچنان با نهاده‌های با ارز ۴۲۰۰ تولیدشده و قیمت‌گذاری می‌شد.
در ۱۲ ماه اخیر تورم نقطه‌ای روغن خوراکی به طور متوسط ۲۵۳ درصد بود اما در خردادماه به ۳.۳ درصد (نزدیک به صفر) کاهش یافت که مؤید ثبات قیمت روغن در خرداد امسال نسبت به خرداد سال گذشته است.
بدین ترتیب، کاهش ۱۲ درصدی تورم نقطه‌ای خرداد امسال رقم خورد که سریعترین روند کاهش این شاخص تورم در کشور در دهه اخیر محسوب می‌شود و از این ماه به بعد، شاهد فروکش کردن آمار تورم میانگین نیز خواهیم بود و این خبر خوشی برای مردم و خبر ناگواری برای حامیان دولت گذشته است.