حمایت از مستأجران در دستور کار وزارت راه
از دیگر برنامه‌هایی که در خرداد ماه به همت وزارت راه و شهرسازی در دوره تصدی مهرداد بذرپاش اجرایی شد، راه‌اندازی سامانه املاک و مستغلات بود که با اجرایی شدن این سامانه دیگر مالک و مستأجر برای ثبت قراردادهای خود نیاز به مراجعه به بنگاه‌های املاک نداشته و این امکان برای آنها فراهم شده که تمامی روند ثبت قراردادهای خود را به صورت آنلاین و شبانه‌روزی انجام و پس از آن نیز کد رهگیری خود را به صورت کاملاً رایگان دریافت کنند.
دریافت کد رهگیری رایگان
راه‌اندازی سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور، یکی دیگر از اقدامات وزارت راه در ماه‌های اخیر برای اصلاح بازار مسکن است. در حال حاضر نسخه آزمایشی سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور راه‌اندازی شده که در گام نخست امکان دریافت کد رهگیری رایگان قرارداد اجاره توسط مستأجران و صاحب‌خانه‌ها فراهم شده و لازمه استفاده از خدمات این سامانه ثبت نام در سامانه ملی املاک و اسکان است.
از روز چهارشنبه ۳ خرداد ۱۴۰۲ نسخه آزمایشی سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور راه‌اندازی شد که در اولین گام امکان ثبت رایگان قراردادهای اجاره و دریافت کد رهگیری توسط مالکان و مستأجران، بدون مراجعه به دفاتر املاک ایجاد شد. تا پیش از این دریافت کد رهگیری در انحصار مشاوران املاک بود. دسترسی هموطنان به این سامانه از طریق سایت amlak.mrud.ir قسمت «سامانه ثبت رایگان اجاره مسکن» امکان‌پذیر است.
دریافت کد رهگیری رایگان قرارداد اجاره چگونه است؟
سامانه املاک و مستغلات صرفاً برای کسانی قابل استفاده است که قصد ایجاد قرارداد اجاره جدید یا دریافت کد رهگیری دارند.
در حال حاضر، فقط امکان ایجاد قرارداد اجاره برای املاک دارای سند ۶ دانگ امکان پذیر است. بعد از ثبت قرارداد، کد رهگیری قرارداد در اختیار طرفین قرارداد قرار می‌گیرد. تمامی مراحل ایجاد و ثبت قرارداد و همچنین دریافت کد رهگیری، رایگان است.
برای ثبت قرارداد ابتدا باید موجر (صاحب ملک) اقدام به ایجاد قرارداد کرده و در مراحل بعدی، مستأجر به قرارداد اضافه خواهد شد و مستأجر نمی‌تواند به تنهایی قراردادی را ایجاد نماید. برای ایجاد و ثبت قرارداد، مدارکی از جمله سند ملک، شناسنامه طرفین قرارداد و قبوض ملک مورد اجاره (در صورت بدهی) ضرورت دارد.
در اولین گام شروع به کار این سامانه، امکان ثبت و استعلام قراردادهای ثبت شده برای قرارداد اجاره مسکن در حالت یک به یک (یک مالک شش دانگ به یک مستأجر)، به صورت برخط فراهم شده است و موجر (صاحب ملک) و مستأجر می‌توانند قرارداد اجاره واحد مسکونی مورد معامله خود را در این سامانه انجام داده و کد رهگیری و نسخه الکترونیکی آن را دریافت کنند.
وزارت راه و شهرسازی در حال تکمیل سامانه املاک و مستغلات است و اعلام کرده که در آینده‌ای نزدیک، هموطنان گرامی این امکان را خواهند داشت تا انواع قراردادهای مربوط به املاک و مستغلات را به صورت مستقل و یا از طریق مشاورین املاک، در همین سامانه انجام دهند.
داشتن کد رهگیری برای تمامی قراردادها ضرورت دارد. تا پیش از این یکی از آسیب‌های بازار اجاره ثبت قراردادها در کاغذهای قدیمی بود که بعضاً فروخته می‌شد و وجاهت قانونی نداشت. به همین دلیل ضرورت دارد تا قراردادهای با کد رهگیری در بین مردم فراگیر شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره ثبت قراردادهای رایگان اجاره مسکن گفته است: این اقدام برای کاهش هزینه موجران و مستأجران راه‌اندازی شده و استفاده از این سامانه هیچ مالیاتی ندارد. هادی عباسی با اشاره به سامانه ثبت رایگان قراردادهای اجاره مسکن تصریح کرد: تا امروز چنین سامانه‌ای نداشته‌ایم، در فاز اول این سامانه بحث اجاره مسکن را داریم، در ادامه با تکمیل سامانه، وارد قراردادهای خرید و فروش ساخت‌وساز می‌شویم. افراد از طریق درگاه خدمات دولت هوشمند وارد سامانه می‌شوند و ابتدا موجر اطلاعات ملک را ثبت می‌کند، در ادامه مستأجر وارد سامانه می‌شود، بعد از این مرحله موجر و مستأجر قرارداد را امضا می‌کنند و هر کدام از اینها نیز یک نفر را به‌عنوان شاهد معرفی می‌کنند. پس از این مرحله کد رهگیری رسمی صادر می‌شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: این قراردادها قابل استعلام‌گیری از سوی هر کدام از دو طرف قرارداد است. بندهای قرارداد سامانه ثابت است اما بندهای قابل ویرایش هم وجود دارد و دو طرف قرارداد می‌توانند بندهایی به قرارداد اضافه کنند.
وی با تأکید بر اینکه فرایند ثبت قرارداد با استفاده از رمز یک‌بارمصرف انجام می‌شود، اظهار کرد: تا قبل از رونمایی از این سامانه، صدور کد رهگیری از سوی مشاوران املاک رایگان نبود که با راه‌اندازی این سامانه املاک هم اخیراً کد رهگیری را به طور رایگان صادر می‌کنند.
عباسی در پاسخ به اینکه مهم‌ترین هدف وزارت راه برای راه‌اندازی سامانه ثبت رایگان قراردادهای اجاره مسکن، گفت: کاهش هزینه مبادله در اقتصاد در فرایند قراردادهای اجاره مسکن مهم‌ترین هدف از این اقدام بوده است. همچنین قراردادهای اجاره در این سامانه به هیچ وجه مشمول مالیات جدید نمی‌شوند و مردم نگران این موضوع نباشند.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر بین طرفین مشکلی ایجاد شود هر یک طرف برای رفع مشکل به کجا مراجعه خواهند کرد؟ گفت: همین الان هم اگر مشکلاتی پیش آید هم مشاوران املاک به آن ورود نمی‌کنند و طرف قرارداد به دستگاه قضایی مراجعه می‌کند.
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره آمار جدید و به‌روز شده از تعداد مستأجران در کشور، گفت: برآورد این است که ۶ میلیون خانوار مستأجر هستند به عبارت دیگر ٢٠ میلیون نفر در کشور مستأجر هستند.