دولت روحانی بدهی صندوق‌های بازنشستگی را با رشد 588 درصدی به 448 همت رساند
کاهش 46 درصدی مطالبات صندوق‌های بازنشستگی در دولت رئیسی
مطالبات صندوق‌های بازنشستگی کشور در دولت روحانی که با رشد 588 درصدی به 448 همت رسیده بود، در دولت رئیسی بیش از 46 درصد کاهش یافت و میزان بدهی صندوق‌های بازنشستگی به 238 هزار میلیارد تومان رسید.
برجای گذاشتن 448 هزار میلیارد تومان بدهی صندوق‌های بازنشستگی روی دست دولت سیزده، ارثیه شوم دیگری که دولت روحانی برای دولت سیزدهم به جای گذاشت؛ گزاره‌ای که صندوق‌های بازنشستگی را به لبه پرتگاه ورشکستگی کشاند. موضوعی که دولت سیزدهم مجبور شد به جای ارتقای رفاه بازنشستگان، ناترازی‌های صندوق‌ها را حل کند و این میزان بدهی را به 238هزار میلیارد تومان کاهش دهد.
در ابتدای دولت یازدهم یعنی اولین دولت روحانی و پایان دولت احمدی‌نژاد در سال ۹۲، میزان بدهی دولت به صندوق‌های بازنشستگی ۶۸ هزار میلیارد تومان بود که این رقم بدهی در سال ۱۴۰۰ یعنی پایان دولت روحانی به ۴۴۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. به عبارتی میزان رشد مطالبات از منابع صندوق‌های بازنشستگی از تابستان سال 92 هنگام پایان دولت دوم احمدی‌نژاد و آغاز دولت اول روحانی تا تابستان سال 1400 هنگام پایان دولت دوم روحانی و آغاز دولت رئیسی، 588 درصد افزایش یافت که این میزان از حجم، در دولت‌های پس از انقلاب بی‌سابقه بوده است.
گویا دولت‌های یازدهم و دوازدهم در ۸ سال زمامداری اجرایی کشور، صندوق‌های بازنشستگی را به‌عنوان قلک تصور کرده بودند و بدون آنکه برنامه‌ای برای اصلاح امور بویژه در حوزه مدیریت مناسب بر صندوق‌های بازنشستگی داشته باشند، آنها را به ورطه ورشکستگی رساندند.
اگر دولت‌های یازدهم و دوازدهم با افزایش استقراض از منابع صندوق‌های بازنشستگی بر شیپور ناترازی آنها دمیدند، اما دولت سیزدهم با رویکرد پایبندی بر تثبیت منابع صندوق‌های بازنشستگی، آنها را از لبه پرتگاه ورشکستگی نجات داد. نشانی آن، توقف استقراض از منابع صندوق‌های بازنشستگی، پرداخت بخشی از میزان بدهی‌های آنها و عدم کسری بودجه صندوق‌های بازنشستگی در هشت ماهه امسال است. حالا که دو سال و نیم از سپری شدن مدیریت دولت سیزدهم بر ارکان اجرایی کشور می‌گذرد، دخل و خرج صندوق‌های بازنشستگی به‌هم می‌خورد و به قول معروف دیگر نشانی از ناترازی در آنها وجود ندارد؛ ناترازی که حاصل سوءمدیریت دولت‌های گذشته بخصوص دولت‌های یازدهم و دوازدهم بود. نشان به آن نشان که در قانون برنامه پنجم و ششم توسعه گفته شده بود باید همه بدهی‌های صندوق‌های بازنشستگی تسویه شود، اما گویا صدایی از درون دو دولت گذشته شنیده نشد و شد آنچه که نمی‌بایست بشود.
اقدامات دولت سیزدهم برای حل بحران صندوق‌های بازنشستگی
در سال۱۴۰۰ زمانی که دولت سیزدهم بر مسند اجرایی کشور نشست، بحران صندوق‌های بازنشستگی مثل یک غده بدخیم هر روز در حال گسترش بود؛ موضوعی که اغلب کارشناسان اقتصادی آن را به‌عنوان یک ابرچالش توصیف کرده بودند، اما دولت سیزدهم در دو سال و نیم اخیر با اقداماتی که انجام داد، نه تنها از فاجعه قریب‌الوقوع ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی جلوگیری کرد، بلکه آنها را از بحران خارج ساخت. براساس داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حالا صندوق‌های بازنشستگی دیگر با کسری منابع مواجه نیستند و در هشت ماه اخیر نیز بودجه آنها به پایداری مطلق رسیده است. دولت سیزدهم در این دو سال و نیم نه تنها ریالی از منابع صندوق‌ها برداشت نکرده، بلکه بیش از ۲۱۰ هزار میلیارد تومان از مطالبات معوقه این صندوق‌ها را در قالب مصوبه مجلس شورای اسلامی پرداخت کرده و در نتیجه میزان بدهی این صندوق‌ها نیز کاهش یافته است.
این موضوع باعث شد در هشت ماه امسال صندوق‌های بازنشستگی با پایداری منابع روبه‌رو شوند و با تثبیت منابع و عدم کسری توانستند تمامی مطالبات را پرداخت کنند و تعهدات خود را نسبت به بازنشستگان انجام دهند.
کاهش وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به دولت
با تثبیت منابع درآمدی صندوق‌های بازنشستگی، میزان وابستگی آنها به دولت کاهش یافته و این در حالی است که در دولت‌های روحانی میزان وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به دولت از ۱۲ درصد در سال ۹۲ به ۱۸ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده بود که حالا این میزان کاهش یافته است.
در گذشته بخش عمده‌ای از تأمین منابع مالی صندوق‌های بازنشستگی منابع ناپایدار بود که بودجه سالانه صندوق‌های بازنشستگی را با کسری منابع مواجه می‌ساخت. به عبارتی دولت‌ها بخصوص دو دولت یازدهم و دوازدهم تنها به تخصیص اعتبار برای صندوق‌های بازنشستگی بسنده می‌کردند و اراده‌ای برای انجام اصلاحات در این صندوق‌ها که از بودجه عمومی استفاده می‌کردند، نداشتند. بنابراین دولت سیزدهم در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ برخلاف همه بودجه‌های سنواتی دیگر، این موضوع را در نظر گرفت و منابع در نظر گرفته شده برای آنها را نیز پایدار کرد.
صندوق‌های بازنشستگی
از بنگاه‌داری خارج شدند
یکی دیگر از اقدامات دولت سیزدهم برای تأمین منابع مالی صندوق‌های بازنشستگی، خروج آنها از بنگاه‌داری و افزایش سودآوری شرکت‌های زیرمجموعه این صندوق‌ها بود. به‌عنوان نمونه در سال اول این دولت، در شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) ۴۵ درصد سود تجمیعی رشد داشته و ۷۲ درصد فروش تجمیعی افزایش یافته است.
دولت سیزدهم درباره صندوق‌های بازنشستگی مسائل اقتصادی را در نظر گرفته و بر این اساس است که نقش و جایگاه حوزه اقتصادی و سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی را در تعهدات حال و آتی به روشنی ترسیم کرده است، به همین خاطر ارتباط پویا و سیال تأمین مالی از طریق مدیریت ذخایر و سرمایه‌گذاری صندوق با مصارف حال و آتی به روشنی مشخص و باعث عدم کسری منابع مالی در آنها شده است چراکه دولت سیزدهم در این دو سال تلاش کرده است ترکیب بهینه سبد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها را کاملاً مشخص کند و اصول نقدینگی، سودآوری و امنیت منابع در آنها شفاف شود. هر چقدر دولت‌های تدبیر و امید تلاش‌شان بر حذف آتیه بازنشستگان بوده است، دولت سیزدهم با تثبیت منابع صندوق‌های بازنشستگی، آتیه را به آنها برگرداند.
بــــرش
اعتبارات فصل حمایتی و بیمه‌ای خالص شد
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ نسبت به گذشته در حوزه صندوق‌های بازنشستگی، منابع اغلب صندوق‌های بازنشستگی به فصل بیمه‌های اجتماعی ذیل امور رفاهی انتقال یافت. با این اقدامات اعتبارات فصل حمایتی و بیمه‌ای خالص‌تر شد و شکل واقعی‌تری به خود گرفت. از طرفی در این دو سال طرح اصلاح و ساماندهی فنی، ساختاری و سنجه‌ای نظام بیمه‌ای و طراحی و تدوین لوایح توانمندسازی صندوق‌ها معطوف به سیاست‌های ابلاغی تأمین اجتماعی از جمله این اقدامات بود.