رئیس سازمان مالیاتی 30 اقدام برای توسعه عدالت مالیاتی در کشور را تشریح کرد
تمرکز بر دانه درشت‌ها در مقابله با فرار مالیاتی
سنگر اول مواجهه مردم با حاکمیت و دولت، سازمان امور مالیاتی است، از این رو تکریم ارباب‌‌رجوع، تسریع و تسهیل امور مؤدیان با رویکرد ایجاد عدالت مالیاتی، یکی از رویکردها و وظایف اصلی ادارات مالیاتی سراسر کشور است.
طی سالیان اخیر میزان فرار مالیاتی با افزایش قابل توجهی روبه‌رو بوده است، با این حال قانونگذار و دولت به دنبال سهم بیشتر درآمدهای مالیاتی در بودجه هستند تا از میزان وابستگی بودجه کشور به فروش نفت و مشتقات نفتی بکاهند.
به همین دلیل سازمان امور مالیاتی طی دو سال اخیر اقدامات زیادی را برای محقق ساختن این دو اصل مهم در دستور کار خود قرار داده که سید محمد هادی سبحانیان، رئیس سامان امور مالیاتی اهم اقدامات این سازمان را در چهار سرفصل افزایش درآمدهای پایدار و تحقق بودجه بدون نفت، مقابله با فرار مالیاتی و وصول مطالبات دولت، تکریم مؤدیان و خدمت به مردم و تسهیل تکالیف مؤدیان مالیاتی دسته‌بندی کرده است.
افزایش درآمدهای پایدار و تحقق بودجه بدون نفت
سازمان امور مالیاتی، دستگاه برتر اقتصاد غیرنفتی: سازمان امور مالیاتی کشور برای دومین سال متوالی، حائز رتبه برتر ارزیابی عملکرد در هجدهمین جشنواره شهید رجایی شد و رئیس‌جمهور با اهدای لوح از دکتر سید محمدهادی سبحانیان رئیس‌کل، مدیران و کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور تجلیل کرد.
افزایش 92 درصدی مالیات‌ستانی از مشاغل: با اینکه سهم اصناف و مشاغل از تولید ناخالص داخلی حدود 30درصد است سهم آنها از مالیات کل کشور کمتر از 5درصد است. برهمین مبنا میانگین مالیات پرداختی اصناف برای عملکرد سال 1401 پنج میلیون تومان بوده است.
در دوسال گذشته با مبنا قرار گرفتن اطلاعات و دادهای متقن آمارهای سازمان امور مالیاتی در هفت‌ماهه نخست سال‌جاری حاکی از، بیش از 92 درصدی مالیات‌ستانی از مشاغل است.
شناسایی 110 هزار خانه لوکس با مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان: تعداد خانه‌های خالی شناسایی شده در سال 1401 برای کل کشور برابر با40497 واحد بود در حالی که سازمان امور مالیاتی بااستفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان فقط در شهر تهران بیش از 110هزار واحد خانه لوکس شناسایی کرده است.
پیشی گرفتن درآمدهای مالیاتی از نفتی: همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در شش ماه اول سال‌جاری درآمدهای مالیاتی به بیش از دو برابر درآمدهای نفتی رسیده است. این دستاورد بزرگ دولت سیزدهم در راستای کاهش وابستگی به نفت و تأمین مالی پایدار و غیرتورمی با تمرکز بر مالیات‌ستانی از دانه‌درشت‌ها و مبارزه جدی با فراریان مالیاتی رقم خورده است.
مقابله با فرار مالیاتی و وصول مطالبات دولت
لحاظ شدن اطلاعات کارت به کارت در اخذ مالیات برای اولین بار: با راه‌اندازی سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی، دریافت مالیات به شیوه سنتی در حال برچیده شدن است و با رشد و پیشرفت این سامانه، مالیات دریافتی براساس عملکرد و داده‌های اطلاعاتی و فعالیت‌های اقتصادی انجام شده صورت می‌گیرد. برخلاف باور عمومی که تصور می‌کنند مالیات فقط از کارتخوان‌ها دریافت می‌شود و استفاده از کارت به کارت مشمول مالیات نمی‌شود با بررسی درآمدها بر اساس هوش مصنوعی و الگوریتم نه‌تنها کارتخوان‌ها بلکه همه کارت به کارت‌ها هم بررسی می‌شوند.
راه‌اندازی سامانه سوت‌زنی: با راه‌اندازی سامانه سوت‌زنی در دوره تحولی نظام مالیاتی، در 6 ماهه سال 1402 تعداد 16هزار و 251 گزارش مردمی در سامانه مربوطه ثبت شده که بخش قابل ملاحظه‌ای از آن بررسی و منجر به صدور برگ تشخیص مالیاتی شده، همچنین از 121 نفر از گزارش‌دهندگان تقدیر به عمل آمده است.
دریافت 25 همت از مطالبات گندمکاران:
سازمان امور مالیاتی برابر قانون بودجه سال 1402 جزء (ز) بند(7) قسمت (الف) تبصره 14 از محل معوقات ابربدهکاران مالیاتی نسبت به تأمین منابع سازمان هدفمندسازی از جمله پرداخت مطالبات گندمکاران و کلزاکاران به میزان 25 هزار میلیارد تومان اقدام کرده است.
مبارزه با فرار مالیاتی، اولویت اول سازمان امور مالیاتی: مبارزه با فرار مالیاتی اولویت اول سازمان امور مالیاتی است. به همین دلیل در 7 ماه ابتدای سال با تقاطع‌گیری از داده‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی در اختیار بیش از ۲.۷ میلیون مؤدی مالیاتی جدید شناسایی شدند. به‌علاوه بالغ بر ۱۸ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی کشف و شناسایی شده است.
تخصیص 11 همت مالیات آلایندگی به استان خوزستان: همچنین باید به وصول و پرداخت بیش از 11 هزار میلیارد تومان از معوقات شرکت‌های نفتی و گازی بابت عوارض آلایندگی به حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌های استان خوزستان از ابتدای دولت سیزدهم اشاره کرد.
تولید بیش از ۶۰۰ هزار اظهارنامه برآوردی برای اولین بار: با تولید اظهارنامه برآوردی، یکی از راههای فرار مالیاتی بسته شد و برای نخستین بار بیش از ۶۰۰ هزار اظهارنامه برآوردی برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی فاقد اظهارنامه و فراری مالیاتی، به صورت سیستمی صادر می‌شود.
تکریم مؤدیان مالیاتی و خدمت به مردم
افزایش 508 درصدی میزهای خدمت در بازار و میادین اصلی شهر: به منظور حل و فصل مشکلات و مسائل مالیاتی مؤدیان، در 7 ماهه اول سال 1402 بیش از 1678 میز خدمت در بازار و میادین اصلی و مراکز پرتردد شهرها در سراسر کشور برگزار شده که نسبت به سال 1401 که 276 عدد بوده رشد 508 درصدی (بیش از 6 برابر) را نشان می‌دهد. از طرف دیگر از کل میز خدمت‌های برگزار شده 261 مورد مربوط به تهران بوده که نسبت به سال گذشته که تنها 10 مورد بوده با رشد2510درصدی (بیش از 26 برابر) همراه بوده است.
ارتقای مرکز پاسخگویی 1526 : گفتمان حاکم در نظام مالیاتی، مؤدی مداری است که یکی از مصادیق مؤدی مداری پاسخ به شبهات و سؤالات مردم و ارائه آموزش‌های لازم درخصوص انجام تکالیف قانونی ایشان است. از همین منظر، مرکز جامع ارتباطات مردمی 1526 گامی عملیاتی و مهم در گره‌گشایی از مشکلات مردم است که در چهارچوب تکریم ارباب رجوع، فصل جدیدی از خدمت رسانی و پاسخگویی به مؤدیان محترم مالیاتی ارائه می‌نماید. گفتنی است تعداد تماس‌های ورودی به این مرکز در سال 1401 برابر163,343 بوده که تنها در 7 ماهه سال 1402 به بیش از 231,174 تماس افزایش پیدا کرده است که رشد 42 درصدی را نشان می‌دهد. در ضمن تعداد 174,75 مورد آن مربوط به بعد از اجرای طرح یکپارچه سازی ( از تاریخ 1402/07/01 تا 1402/08/20) است.
افزایش سقف تسهیلات بانکی بدون مفاصا حساب ماده 186 : به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به بانک مرکزی برای اصلاح ضوابط اجرایی تبصره 1 ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم، از این پس امکان افزایش خودکار سقف اعطای تسهیلات خرد بدون دریافت گواهی مالیاتی به صورت سالانه و بدون طی تشریفات و ابلاغ بخشنامه جدید فراهم خواهد شد. به موجب این پیشنهاد، اعطای تسهیلات ارزی یا ریالی توسط بانکها به همه اشخاص حقوقی و حقیقی (صاحبان مشاغل) طی یک سال شمسی برای اشخاص حقوقی تا 65 درصد نصاب معاملات متوسط (برای سال 1402 معادل 9 میلیارد و 425 میلیون ریال) و برای اشخاص حقیقی تا 35 درصد نصاب مذکور (برای سال 1402 معادل 5 میلیارد و 75 میلیون ریال) نیاز به ارائه گواهی مالیاتی به بانک نخواهد داشت. شایان ذکر است این مبلغ در حال حاضر برای اشخاص حقوقی 5 میلیارد ریال و برای اشخاص حقیقی 2 میلیارد ریال است و تغییر آن در هر سال منوط به اصلاح ضوابط اجرایی است که براساس سوابق موجود هر چندسال یکبار تغییر می‌یابد.
حذف شرط داشتن پرونده مالیاتی برای صدور مجوز: در سال جاری کد رهگیری پرونده مالیاتی از فرایند ثبت درخواست همه مجوزها بجز پروانه کسب حذف شده است و با این اقدام، یک مرحله از مراحل ثبت درخواست مجوز در درگاه ملی مجوزها کم خواهد شد.
میز واکنش سریع برای تولیدکنندگان: برای اولین بار در سازمان امور مالیاتی، میز واکنش سریع برای حل و فصل مسائل فعالان بزرگ اقتصادی و مؤدیان خوش‌حساب مالیاتی ایجاد شد. طبیعتاً نگاه سازمان امور مالیاتی کشور به فعالان اقتصادی یک نگاه بالا به پایین یا تقابلی نیست بلکه ما خود را یک شریک راهبردی که در سود فعالیت ایشان شریک است می‌دانیم.
اعمال نرخ صفر مالیاتی برای مؤسسات خیریه، احزاب، انجمن‌ها و تشکل‌های غیردولتی: اعمال معافیت و نرخ صفر مالیاتی برای مؤسسات خیریه، احزاب، انجمن‌ها و تشکل‌های غیردولتی و نرخ صفر مالیاتی برای این نهادها که تا قبل از این به خاطر عدم انجام برخی تکالیف مشمول مالیات شده بودند، در راستای قانون بودجه سال ۱۴۰۲ شفاف، تسهیل و اجرایی شد.
کمک به توسعه همگانی در کشور: از سال 1396 تاکنون بیش از 22 همت به وزارت ورزش و جوانان جهت توسعه ورزش همگانی پرداخت شده است.
تسهیل تکالیف مؤدیان مالیاتی
اتصال نظام مالیاتی به نظام اعتبارسنجی: در گذشته اعتبارسنجی پرونده‌های مالیاتی به صورت دستی براساس اطلاعات و نتایج استعلامات کاغذی واصله از دستگاه‌های ذیربط صورت می‌گرفت که زمان طولانی برای دریافت پاسخ صرف می‌شد اما اکنون با اتصال سازمان امور مالیاتی به اطلاعات سامانه‌های ثبت احوال و ثبت اسناد، کدپستی، سامانه استعلام بدهی مالیاتی و تبصره 1 ماده 186، امکان اعتبارسنجی الکترونیکی فراهم شده است که با سرعت و دقت بالا و بدون خطای انسانی صورت می‌گیرد که این یکی از تحولات مهم نظام مالیاتی است.
بخشودگی 100 درصدی جرایم قابل بخشش و تقسیط بلندمدت بدهی: در سال جاری اختیار بخشودگی 100 درصدی جرایم قابل بخشش و تقسیط بلندمدت (24 ماهه) بدهی مؤدیان کوچک به مدیران کل امور مالیاتی سراسر کشور تفویض شد.
این تفویض اختیار در صورتی قابل انجام است که اصل مالیات سال/ دوره این قبیل مؤدیان برای اشخاص حقیقی در هر یک از منابع کمتر از یکصد و50میلیون ریال و در خصوص اشخاص حقوقی کمتر از یک میلیارد و 200 میلیون ریال باشد.
پیگیری تصویب لایحه تسهیل تکالیف مؤدیان: تأخیر در اجرای قانون سامانه مؤدیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی، جرایمی را متوجه مؤدیان می کرد که دولت برای رفع این مشکل در لایحه تسهیل تکالیف مؤدیان، درخواست اصلاح مواعید را به مجلس ارائه کرد. مواعید در مجلس اصلاح و به شورای نگهبان ارسال شد، ایرادات و ابهامات شورای نگهبان در خصوص لایحه تسهیل تکالیف مؤدیان به کمیسیون اقتصادی مجلس رسید؛ اصلاح و مصوب شد و بزودی در صحن مجلس رأی گیری و پس از تصویب، ابلاغ می‌شود.
تسهیل در پرداخت مالیات علی‌الحساب صادرکنندگان: با توجه به درخواست برخی از صادرکنندگان کالاها مبنی بر ارائه ضمانت‌نامه بانکی در قبال پرداخت مالیات علی‌الحساب ماده ۱۶۳ قانون مالیات‌های مستقیم به منظور تکریم مؤدیان و حمایت از تولید از سازمان گمرک خواسته شد در صورت درخواست هر یک از صادرکنندگان کالاهای مذکور، اخذ ضمانت‌نامه بانکی معادل ۲ درصد علی‌الحساب مالیات متعلقه با سررسید پرداخت دو ماهه برای پرداخت مالیات علی‌الحساب، بلامانع باشد.
استثنا شدن شمش طلا از مالیات علی‌الحساب واردات: با مکاتبه با گمرک و با عنایت به درخواست‌های مکرر واردکنندگان شمش طلا، با توجه به شرایط تحریمی کشور و بنا به اختیار حاصل از ماده 163 قانون مالیات‌های مستقیم، واردات شمش طلا از تاریخ 1402/08/01 مشمول پرداخت مالیات علی‌الحساب موضوع ماده مذکور نخواهد بود.
پذیرش چک علاوه بر ضمانت‌نامه بانکی برای واردات ماشین‌آلات: در راستای رفع موانع تولید و تسهیل واردات ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید و با هدف افزایش نقدینگی تولیدکنندگان، با پیگیری‌های سازمان امور مالیاتی اخذ چک به عنوان تضمین مرتبط با این موضوع پذیرفته شد که با این اقدام، از این پس واحدهای تولیدی واردکننده ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توانند با ارائه تضامین لازم از جمله چک به سازمان امور مالیاتی، نسبت به ترخیص ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید خود از گمرک اقدام نمایند و این امر منجر به افزایش نقدینگی تولیدکنندگان خواهد شد.
مشمولان تبصره ماده 100 قانون در صورت عدم تسلیم اظهارنامه جریمه نخواهند شد: همچنین برای اولین بار صاحبان مشاغل مشمول تبصره ماده 100، در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مشمول جریمه 30 درصدی عدم تسلیم اظهارنامه نبوده و مالیات مقطوع آنها قطعی می‌شود و سازمان امور مالیاتی بدون رسیدگی، نسبت به صدور برگ مالیات قطعی آنها اقدام خواهد کرد.
صفر شدن مالیات 50 درصد اصناف: از طرف دیگر می‌توان گفت رشد درآمدهای مالیاتی در سال‌های اخیر بدون وارد آمدن فشار به بخش مشاغل صورت گرفته است به طوری که در سال جاری بیش از 50 درصد (حدود 4 میلیون) از مشاغل، مالیات صفر و حدود 40 درصد نیز مالیات زیر 20 میلیون تومان پرداخت کرده‌اند. همچنین طی دو سال گذشته از بار مالیاتی بخش تولید نیز به میزان 7 درصد کاسته شده است.
توسعه شهرها و روستاها و بهبود سلامت مردم با تخصیص مالیات بر ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزوده نقش مؤثری در توسعه و آبادانی شهرها و روستاها و همچنین اجرای پروژه‌‌های عمرانی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها ایفا می‌کند به همین دلیل از زمان اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از سال 1387 تاکنون در مجموع نزدیک بر 318 همت به حساب شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، فرمانداریها و ادارات کل امور عشایر جهت توسعه و آبادانی کشور واریز شده که از این رقم، بالغ بر 89 همت در سال 1401 و نزدیک به 70.3 همت در 7 ماهه اول سال جاری واریز شده است. ازطرف دیگر از سال 1393 تاکنون، بیش از 97 هزار میلیارد تومان به حساب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت مصرف در حوزه سلامت مردم پرداخت شده که 9 هزار میلیارد تومان آن مربوط به 3 ماهه اول سال جاری است.
کاهش نرخ ارزش افزوده از کالاهای اساسی: سازمان امور مالیاتی بخشنامه‌ای را به ادارات کل امور مالیاتی سراسر کشور ابلاغ کرد که براساس براساس قانون بودجه سال 1402 کل کشور، در سال جاری واردات داروهای ضروری و تجهیزات مصرفی پزشکی که فاقد مشابه تولید داخل باشند، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده و نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای واردات گندم، برنج، دانه‌های روغنی، انواع روغن خام، حبوبات (شامل، عدس، نخود، لوبیا و ماش)، قند، شکر،گوشت مرغ، گوشت قرمز، چای و همچنین قند و شکر تولید داخل به یک درصد تقلیل می‌یابد.
معافیت و تخفیف مالیاتی فرزند سوم ابلاغ شد: در سال جاری سازمان امور مالیاتی معافیت‌های مالیاتی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و قانون بودجه امسال را ابلاغ کرد. طبق این قانون، استفاده از معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۸ قانون مذکور، مشروط به آن است که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه پدر یا فرزند، بالای ۲.۵ نباشد. اشخاص مشمول برای هر یک از فرزندان سوم و هر تعداد فرزند متولد شده بعد از فرزند سوم (با رعایت شرط تاریخ تولد از ۱ /۸ /۱۴۰۰ و به بعد)، بدون اعمال محدودیت درخصوص تعداد فرزندان، به مدت ۳ سال به شرط تصویب در قوانین بودجه سنواتی می‌توانند از تخفیف مالیاتی موصوف، استفاده نمایند.
بخشودگی جرایم مالیاتی فعالان مناطق آزاد تجاری- صنعتی: در نیمه دوم سال جاری اختیار بخشودگی جرایم قابل بخشش از صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی فعال در مناطق آزاد تجاری- صنعتی در صورت پرداخت اصل مالیات حداکثر تا پایان آذرماه سال جاری، به مدیران کل مناطق ذیربط تفویض شد.
سیستمی‌شدن فرایند مالیات‌ستانی: تکریم مؤدیان راهبرد اصلی نظام مالیاتی است، اگر می‌خواهیم نظام مالیاتی به هدف اصلی خود که وصول عادلانه مالیات است نائل شود، باید تکریم مؤدیان را سرلوحه خود قرار دهیم. تکریم مؤدیان به معنای آن است که به مردم احترام بگذاریم و برخورد با افراد به شیوه مناسبی انجام شود. باید قدردان آنان باشیم و این مسأله را نه‌تنها در حرف بلکه در عمل نیز نشان دهیم. تولید اظهارنامه‌های برآوردی 98 تا 1400، قطعی‌سازی پرونده‌های ارزش افزوده، بارگذاری سریع اظهارنامه‌ها و اجرای برنامه زمان‌بندی رسیدگی‌ها، اتصال سازمان امور مالیاتی به اعتبارسنجی، فراخوان مالیات بر ارزش افزوده با حجم گستردگی زیاد از جمله این موارد است. همچنین در پایان می‌توان این نوید را داد که در آینده نزدیک شاهد مخابره‌شدن اخبار مثبتی از سازمان امور مالیاتی شامل سیستمی شدن مالیات نقل و انتقال سهام غیربورسی، سیستمی‌شدن مالیات بر ارث، امکان اخذ مفاصاحساب و گواهی به صورت آنی بدون نیاز به مراجعه، پلمب الکترونیکی دفاتر، ارائه خدمات مالیاتی اپلیکیشن پرکاربرد، راه‌اندازی چت بات، استرداد سیستمی هزینه درمانی، شناسایی ذی‌نفع واقعی کارت بازرگانی اجاره‌ای، ابلاغ اوراق مالیاتی از طریق سامانه و سامانه تشخیص املاک و خودرو اشاره کرد.