دو مرجع آماری از کاهش قابل توجه نرخ تورم تولیدکننده در سالجاری خبردادند
تورم تولید نسبت به دولت گذشته یک‌سوم شد
درهشت ماهه سالجاری ماهانه یک درصد از تورم تولید کاسته شد
تورم تولیدکننده که اقتصاددانان آن را با عنوان تورم پیش نگر میشناسند، با افت قابل توجهی همراه شد. تغییرات این شاخص روند نرخ تورم مصرف کننده در ماههای بعد را به تصویر میکشد و به همین دلیل از آن با نام پیش نگر یاد میشود. زمانی که نرخ تورم تولیدکننده که نشان دهنده کاهش هزینههای تولید است، کاهش مییابد با یک وقفه زمانی اثر خود را روی تورم مصرف کننده میگذارد. این درحالی است که دو مرجع آماری کشور یعنی بانک مرکزی و مرکزآمار ایران در دو مقطع زمانی متفاوت از کاهشی شدن تورم تولیدکننده خبردادهاند. براساس گزارش بانک مرکزی این شاخص درآبان ماه امسال با کاهش هشت واحد درصدی نسبت به اسفند سال قبل به 34.4 درصد رسیده است. گزارش مرکز آمار ایران نیز حاکی از عقبگرد 3.1 درصدی این شاخص درفصل تابستان امسال است.
نرخ تورم تولیدکننده در واقع میانگین قیمتهایی است که تولیدکننده محصولات و خدمات خود را به خرده فروشان میفروشد و خرده فروشان آن را به بازارهای محلی میبرند و در اختیار عموم قرار میدهند. قیمتهای تولیدکننده به این دلیل مهم هستند که در ایجاد تورم یا کاهش تورم نقش دارند.
تورم تولید هرماه یک درصد کم شد
طبق اطلاعات ارائه شده ازسوی بانک مرکزی در پی اتخاذ سیاست تثبیت اقتصادی و کاهش نوسانات نرخ ارز و همچنین ثبات قیمتی در کالاهای اساسی وارداتی، روند تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده با تنزل 8 واحد درصدی، از 42.4 درصد در اسفندماه 1401 به 34.4 درصد در آبان امسال کاهش یافت. بدین ترتیب درطول هشت ماهه ابتدایی سال ماهانه یک واحد درصد از این شاخص کاسته شده است که نوید سردترشدن تنور تورم را میدهد.
رویکرد کلی سیاستهای بانک مرکزی در دولت سیزدهم بر تثبیت وضعیت اقتصاد کشور، کنترل و مدیریت نقدینگی، کاهش نوسانات نرخ ارز، تنظیمگری بازار پول و بازار ارز و تأمین مالی و هدایت منابع به سمت فعالیتهای تولیدی استوار بوده است.
بررسی تحولات شاخص بهای تولیدکننده در این دوره نیز حاکی از بهبود در روند تورم این شاخص است، بهطوری که تورم 12 ماهه شاخص بهای تولیدکننده از 82.6 درصد در شهریور سال 1400 به 35.1 درصد در آبان سالجاری کاهش یافته است.میزان تورم نقطه به نقطه در اردیبهشتماه سال 1400 معادل 103.1 درصد و 12 ماهه منتهی به این ماه نیز معادل 68.3 درصد بوده است.
هرچند از نیمه دوم سال گذشته، متأثر از روند رو به رشد نرخ ارز و تأثیر آن در افزایش قیمت مواد اولیه اساسی وارداتی، تورم نقطه به نقطه این شاخص روند افزایشی به خود گرفت، اما در پی اتخاذ سیاست تثبیت اقتصادی و کاهش نوسانات نرخ ارز و همچنین ثبات قیمتی در کالاهای اساسی وارداتی، روند تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده از ابتدای امسال نزولی شد، به طوری که این شاخص با کاهش هشت واحد درصدی، از 42.4 درصد در اسفند 1401 به 34.4 درصد در آبان سالجاری رسید.
بررسی تحولات شاخص بهای تولیدکننده به تفکیک گروههای اصلی «کالا» و «خدمت» در سالجاری مبین آن است که روند کاهشی تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده بهطور عمده متأثر از اقلام کالایی این شاخص بوده است؛ به طوری که تورم نقطه به نقطه گروه اختصاصی «کالا» با کاهش 9 واحد درصدی، از 41 درصد در فروردینماه به 42 درصد در آبانماه رسیده است.
گفتنی است ثبات در بازار ارز در سالجاری و بهتبع آن کاهش نوسانات نرخ ارز نقش بسزایی در کاهش تورم گروه کالایی داشته است. همچنین تورم نقطه به نقطه گروه اختصاصی «خدمت» از 40 درصد در فروردینماه به 39.7 درصد در آبانماه سالجاری رسیده است.
تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده در آبانماه 1402 با هفتدهم واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته به هشتدهم درصد رسید. بررسی تورم ماهانه به تفکیک گروههای اختصاصی «کالا» و «خدمت» حاکی از تورم هشت دهم درصدی گروه کالا (ضریب اهمیت 65.7 درصد) با سهم از تورم نیم واحد درصد و تورم هشتدهم درصدی خدمات (ضریب اهمیت 34.3 درصد) با سهم از تورم سهدهم واحد درصد است که نشاندهنده سهم بیشتر اقلام کالایی در شکلدهی تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده در آبانماه است.
در مجموع با توجه به موفقیت سیاست تثبیت اقتصادی و تأثیر مثبت آن در ثبات بازار ارز، میتوان انتظار داشت که کاهش در تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده به عنوان شاخص پیشنگر شاخص بهای مصرفکننده، بهتدریج منجر به کاهش بیشتر در تورم شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ماههای آتی شود.
تورم فصلی تولیدکننده در تابستان کاهشی شد
علاوه بربانک مرکزی در روز گذشته، مرکزآمار ایران نیز در گزارشی جداگانه نرخ تورم تولیدکننده فصل تابستان را منتشر کرد که این گزارش هم نشان دهنده افت ملموس این شاخص دربرش فصلی است. مطابق دادههای مرکز آمار ایران، نرخ تورم تولیدکننده در تابستان 1402 معادل 9.3 درصد است که نسبت به فصل قبل که برابر 12.4 درصد بود، 3.1 درصد کاهش داشته است.
در تابستان 1402 بیشترین تورم فصلی با 12.6 درصد مربوط به گروه «خدمات» و کمترین تورم فصلی با 6.6 درصد مربوط به گروه «کشاورزی» است. منظور از تورم فصلی قیمت تولیدکننده، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید محصولاتشان در داخل کشور است.
تورم نقطه به نقطه تولیدکننده 45.3 درصد شد
براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ تورم تولیدکننده در تابستان امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 45.3 درصد است که در مقایسه با فصل قبل (42.4 درصد)، 2.9 واحد درصد افزایش داشته است.در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با 72.3 درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» و کمترین تورم نقطه به نقطه با 35.7 درصد مربوط به گروه «کشاورزی» است.
تورم سالیانه تولیدکننده 43.2 درصد
در تابستان 1402، نرخ تورم تولیدکننده در چهار فصل منتهی به فصل تابستان 1402 نسبت به مدت مشابه در سال قبل 43.2 درصد است که در مقایسه با فصل قبل (42.9 درصد)، سهدهم واحد درصد افزایش داشته است.در این فصل بیشترین تورم سالیانه با 58.8 درصد مربوط به گروه «خدمات» و کمترین تورم سالیانه با 29.2 درصد مربوط به گروه «صنعت» است.