ویرانگر سرمایه‌های تأمین اجتماعی؛ دلسوز بازنشستگان شد!
مدیر سرمایه‌سوز تأمین اجتماعی از راهکارهای نجات آن گفت!
کارشناس شدن مسئولان بحران صندوق‌های بازنشستگی به جای پاسخگویی
یکی از مدیران پیشین سازمان تأمین اجتماعی که به گواه مرکز پژوهش‌های مجلس در دوره مدیریتش، سرمایه‌گذاری‌های تأمین اجتماعی نه‌تنها سودآور نبوده، بلکه با زیان همراه شده و سرمایه‌های بیمه‌پردازان در آن سال‌ها از بین رفته است، ضمن انتقاد از مصوبه افزایش سن بازنشستگی، پیشنهاداتی برای حل ناترازی مالی و رفع بحران این سازمان ارائه داد.
مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی گزارشی درباره وضعیت بحرانی سازمان تأمین اجتماعی ارائه کرد. در بخشی از این گزارش، به نقش سوءمدیریت بخشی از مدیران این سازمان در دوره‌های گذشته بویژه دهه 70 اشاره و اعلام شده است:
متأسفانه تا سال 1378 یعنی مغتنم‌ترین فرصت‌های صندوق برای سرمایه‌گذاری، منطبق با نرخ بازده سرمایه‌گذاری گزارش شده سازمان تأمین اجتماعی در مقایسه با تورم، نرخ بازده حقیقی سرمایه‌گذاری‌های سازمان تأمین اجتماعی منفی بوده و حتی از ارزش ذخایر کاسته شده است! از دست رفتن فرصت در سال‌های طلایی صندوق سبب شده در حال حاضر حتی با مثبت شدن بازده واقعی سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل ورود صندوق به چرخه‌های کهنسالی عمر و نیاز مبرم به منابع با نقدشوندگی بالا، ذخایر انباشت‌ها برای مقاصد سرمایه‌گذاری وجود نداشته باشد. در حقیقت، عدم توجه به این امر در سال‌های جوانی صندوق، مشکلات مالی جاری بسیاری را برای توازن مصارف و منابع ایجاد کرده است.
این بخش از گزارش مرکز پژوهش‌ها، به وضوح نقش سوءمدیریت مدیران دهه‌های گذشته در بحران‌های کنونی سازمان تأمین اجتماعی را نشان می‌دهد. طبق اعلام مرکز پژوهش‌ها، سرمایه‌گذاری‌های تأمین اجتماعی تا سال 78، نه‌تنها بازدهی نداشته، بلکه به زیان منتهی شده است. همین زیان در نهایت منجر به از بین رفتن بخش بزرگی از سرمایه تأمین اجتماعی و در نهایت بروز بحران فعلی در این سازمان شد. همچنین فرصت طلایی اصلاحات تدریجی در نظام بازنشستگی کشور هم در این دوران از دست رفت.
از دست رفتن فرصت اصلاحات تدریجی در دهه 70 و 80
با توجه به اوجگیری زاد و ولد در دهه 60 و افزایش چشمگیر جمعیت بیمه‌پرداز در دهه 70 و 80 و بالا بودن نسبت پشتیبانی (نسبت جمعیت بیمه‌پرداز به جمعیت مستمری‌بگیر)، دهه 70 و 80 همزمان با دوران دولت‌های سازندگی و اصلاحات، بهترین فرصت برای انجام تدریجی و ملایم اصلاحات در ساختار بازنشستگی کشور بود به‌طوری که کمترین فشار به بازنشستگان و بیمه‌پردازان تحمیل شود. اما فرصت طلایی اصلاحات در نظام بازنشستگی در این دوره از دست رفت و تأمین اجتماعی روی ریل زیان قرار گرفت. اکنون و در شرایطی که نسبت پشتیبانی در سازمان تأمین اجتماعی به حدود 4 رسیده (4 بیمه‌پرداز در برابر یک مستمری‌بگیر)، طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، حتی اجرای تمامی اصلاحات پارامتریک به صورت یکباره هم نمی‌تواند بحران ورشکستگی تأمین اجتماعی را برطرف کرده و تنها آن را چند سال به تعویق می‌اندازد.
عاملان بحران در نقش کارشناس ظاهر شدند
مهدی کرباسیان مدیرعامل اسبق سازمان تأمین اجتماعی در سال‌های 70 تا 76 به تازگی در مصاحبه‌ای با یکی از سایت‌های خبری فعال در حوزه اقتصادی، با انتقاد از مصوبه اخیر مجلس برای رفع ناترازی صندوق‌های بازنشستگی، نسبت به تبعات اجتماعی آن هشدار داد.
مدیرعامل اسبق سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه ۷۵ درصد بیمه‌شدگان تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی هستند، گفت: در حال حاضر برای اینکه هزینه‌های دولت را کم کنند، دست به اصلاحات پارامتریک زدند که بسیار خطرناک است و تبعات اجتماعی دارد.
وی اظهار داشت: مجلس و دولت باید وقت بگذارند و یک لایحه جامع تهیه کنند؛ در دنیا هم روش‌های خروج از بحران کشف شده و نیازی نیست ما دنبال روش جدید باشیم.
کرباسیان در این مصاحبه پیشنهاد کارشناسی خود را این‌گونه عنوان کرد: دولت باید ظرف دو تا سه سال با تهیه یک لایحه جامع، اقدامات لازم برای حل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی را ارائه دهد. بدیهی است که در این لایحه اصلاحات پارامتریک، محاسبات بیمه‌ای، سرمایه‌گذاری و بازگشت سرمایه و... باید دیده شود.
انتقاد از یک اصلاح جزئی و پیشنهاد اصلاح عمیق و ناگهانی
مدیرعامل اسبق سازمان تأمین اجتماعی در حالی اصلاح جزئی در سن بازنشستگی را واجد هزینه‌های اجتماعی می‌داند که در همان مصاحبه پیشنهاد تدوین یک لایحه اصلاحی جامع را می‌دهد که شامل اصلاحات همزمان پارامتریک و ساختاری است! به بیان دیگر وی در حالی که نسبت به واکنش مردم به یک اصلاح جزئی هشدار می‌دهد، پیشنهاد اصلاحات عمیق و ناگهانی را می‌دهد!
ویرانگر دیروز تأمین اجتماعی، مدعی و دلسوز امروز بازنشستگان
نکته دیگر در رابطه با اظهارات کرباسیان، مقایسه اظهارات کنونی وی با عملکردش در دوره 6 ساله مدیریت در تأمین اجتماعی است. وی با وجود سرمایه‌گذاری‌های ناموفق با بازده منفی و از بین بردن سرمایه‌های بیمه‌پردازان در دوران مدیریتش بر سازمان تأمین اجتماعی، اکنون در قامت یک کارشناس باتجربه، از تصمیمات اخیر درباره بازنشستگی انتقاد کرده و راهکار ارائه می‌دهد.
کرباسیان در مصاحبه خود بدون اشاره به عملکردش در دوران مدیریت بر سازمان تأمین اجتماعی، از لزوم سرمایه‌گذاری‌های سودآور سخن گفت و این اقدام را به عنوان لایه دوم درآمدهای قابل حصول برای پوشش هزینه‌های مستمری بازنشستگان مطرح کرد.