دورخیز وزارت نفت برای ثبت رکوردهای جدید در تولید و صادرات
رشد اقتصادی بخش نفت از ۱.۷ درصد در پاییز سال ۱۴۰۰ به ۲۵.۶ درصد در تابستان ۱۴۰۲ رسید این مقدار رشد از جهش ۱۵ برابری در دولت سیزدهم حکایت دارد
رشد قابل توجه درآمد شرکت های نفتی بررسی عملکرد شرکت‌های تولید کننده نفت و گاز کشور نشان می‌دهد که درآمدهای این شرکت‌ها در سال 1401 نسبت به سال قبل از آن رشدی قابل توجه را به نمایش گذارده است
افزایش تولید و صادرات نفت کشور، دستاورد مهم اقدامات وزارت نفت در دولت سیزدهم، برگ برنده‌ای که وزارت نفت با بسته‌ای از اقدامات جذاب‌ساز رو کرده و ثمرات آن نیز به بار نشست.
افزایش صادرات نفت افزون بر افزایش درآمدهای نفتی برای کشور، زمینه را برای پیشتازی صنعت نفت ایران در تحقق رشد اقتصادی در دو سال گذشته فراهم کرد. به‌گونه‌ای که رشد اقتصادی بخش نفت از ۱.۷ درصد در پاییز سال ۱۴۰۰ به ۲۵.۶ درصد در تابستان ۱۴۰۲ رسید. این مقدار رشد از جهش ۱۵ برابری در دولت سیزدهم حکایت دارد.
خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های نفتی ایران از سوی این کشور، در دولت قبل نتیجه‌ای جز کاهش تولید و صادرات نفت و افت رشد اقتصادی نداشت.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و گره نزدن معیشت مردم با برجام، بارقه امید ایجاد شد تا حتی بدون اجرایی شدن دوباره برجام و رفع تحریم‌ها، رشد اقتصادی افزایش یابد.
در این مسیر از روش‌های گوناگون مانند بازاریابی‌های جدید برای نفت و میعانات گازی، ایجاد بازار برای نفت ایران با توسعه پالایشگاه‌های فراسرزمینی، افزایش مصرف نفت و میعانات گازی در پالایشگاه‌های داخل کشور و توسعه میدان‌های مشترک استفاده شد. دست آخر ایران توانست بدون رفع تحریم‌ها، ظرفیت تولید نفت خود را به مقدار پیش از تحریم‌ها بازیابی کند. تا آنجایی که به گفته جواد اوجی وزیر نفت ایران، از ۲.۱ میلیون بشکه در ابتدای دولت سیزدهم به ۳.۴ میلیون بشکه رسید که نشان از افزایش بیش از ۵۰ درصدی تولید نفت ایران در عمر دو ساله دولت سیزدهم دارد.
افزایش ۵۰ درصدی نفت گام به گام بر رشد اقتصادی کشور در این دو سال تأثیرگذار بوده و صنعت نفت همواره به‌عنوان پیشتاز رشد اقتصادی در مقابل سایر بخش‌ها شناخته شده است.
اما این اتفاقات چگونه رخ داد؟
تغییر رویکرد فروش نفت به «بازارسازی» و «بازاریابی» در تجارت نفت خام و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن یا نرسیدن مذاکرات، همچنین عملکرد فعالانه دیپلماسی انرژی، از جمله دلایلی بوده که باعث موفقیت دولت سیزدهم در توسعه تولید در بخش نفت و گاز کشور شده است.
رئیس کل بانک مرکزی ۲۴ آبان‌ماه در نشست هیأت دولت ضمن بیان گزارش از برآورد وضع رشد اقتصادی کشور تا پایان سال، بهترین نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۲ را مربوط به گروه نفت دانست و در گزارشی با اشاره به رشد ۲۴ درصدی تولید نفت خام و همچنین رشد ۱۶ هزار بشکه‌ای تولید میعانات گازی در ۶ ماه نخست سال، نرخ رشد بخش نفت را ۱۵.۲ درصد برآورد کرد. براساس آمار بانک مرکزی، متوسط رشد فصلی بخش نفت و گاز در دولت پیشین ۳.۷ درصد بوده است.
مقامات دولت قبل عنوان می‌کردند ایران در زمینه فروش نفت با مشکلاتی جدی مواجه بوده و امکان افزایش فروش نفت، وجود ندارد.
هرچند که با رویکرد دولت سیزدهم نه فقط همه میعانات گازی انباشته‌شده روی آب، به فروش رفت بلکه صادرات نفت نیز در دو سال گذشته جهشی چشمگیر را تجربه کرد.
با این حساب، پیش‌بینی می‌شود که تولید ناخالص داخلی کشور به نرخ رشد ۴.۳ درصدی افزایش یابد.
دولت سیزدهم با فرض ماندگاری تحریم‌ها و مقابله هدفمند با تحریم‌های غرب، توسعه تجارت نفت را پیش برد و توانست تجارت نفت کشور را بازطراحی کند. جواد اوجی وزیر نفت، ضمن بیان چالش‌های بزرگ در صنعت نفت در ابتدای دولت سیزدهم، گفت: تولید نفت در ابتدای دولت سیزدهم ۲.۲ میلیون بشکه بود و حتی صادرات ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نیز در معرض کاهش بود، در حالی که بخش اعظم بودجه سالانه دولت در تبصره یک و تبصره ۱۴ مربوط به وزارت نفت است و این موضوع سبب شد تا در بودجه سال ۱۴۰۰ حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری وجود داشته باشد.
وزیر نفت همچنین تصریح کرد: در تأمین بودجه سال ۱۴۰۰، حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری وجود داشت و با افزایش صادرات نفت و گاز در دولت سیزدهم در پایان سال ۱۴۰۰ یک ریال کسری بودجه وجود نداشت. وی افزود: در سال ۱۴۰۱ نیز وزارت نفت به تعهدهای خود عمل کرد.
دولــت گذشــته کشــور را با کمتریــن میــزان تولید و صــادرات نفــت به آیت‌الله رئیســی تحویــل داد. آمارهای اوپــک و ســازمان‌های بین‌المللی نشــان می‌دهد کــه تولید و صــادرات نفــت در مقایســه با سال گذشته افزایش داشته است.
پــس از خــروج امریــکا از برجــام در اردیبهشــت ســال ۱۳۹۷، صــادرات نفــت ایــران و به دنبــال آن درآمدهای این بخش با کاهش همراه شد؛ اگرچه صادرات نفت ایران هیچ‌گاه به صفر نرســید امــا کاهــشی چشــمگیر را تجربه کــرد.
اگرچه دولت قبل تحریم‌هــا را عامل کاهش تولید و صادرات نفت خــام و میعانــات گازی عنوان کرده بــود؛ امــا عملکــرد دولــت ســیزدهم در ماه‌هــای گذشــته نشــان می‌دهــد اگرچــه عامــل تحریــم هزینه‌هــای صنعــت نفــت را در همــه بخش‌هــا بالا می‌بــرد، اگــر اراده مدیران کشــور بــر تولید و صادرات نفت باشــد، تحریــم یارای مقابلــه با آن را ندارد.
افزایــش صــادرات نفــت خــام و میعانــات گازی از طریق انعقاد قراردادهای جدید فــروش، تمرکز بر بازارهای جدید صادراتــی و بهره‌گیری از روش‌های متنــوع فــروش از جملــه تهاتــر، سیاســت دولــت سیزدهم در صادرات نفت بوده است.
رشد قابل توجه درآمد شرکت های نفتی
بررسی عملکرد شرکت‌های تولید کننده نفت و گاز کشور نشان می‌دهد که درآمدهای این شرکت‌ها در سال 1401 نسبت به سال قبل از آن رشدی قابل توجه را به نمایش گذارده است.
در واقع این رشد درآمدی نتیجه افزایش تولید و صادرات و اجرای طرح‌های توسعه‌ای بدون فوت وقت بوده است.
برای نمونه عملکرد چند شرکت اثرگذار صنعت نفت در جدول زیر به تصویر کشیده است. مقایسه درآمدهای عملیاتی این چند شرکت در سال گذشته در مقایسه با سال ما قبل از آن، خود گویای رشد قابل توجه افزایش تولید و صادرات بوده است.