صندوق تأمین اجتماعی از ناترازی خارج شد
افزایش بیش از 59 درصدی درآمدهای صندوق تأمین اجتماعی
بی‌تردید ارمغان دولت سیزدهم به 47 میلیون ایرانی تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی این است که این صندوق از بحران ناترازی عبور کرده و تراز مالی آن تثبیت شده است.
افزایش بیش از 59 درصدی درآمدهای صندوق تأمین اجتماعی نسبت به مصارف آن حکایت از مثبت شدن تراز مالی این صندوق و روند افزایشی نسبت‌شمار بیمه‌پردازان به بازنشسته‌ها دارد. به طوری که در این سال به ازای هر 4 بیمه شده یک بازنشسته وجود داشته است. این گزاره‌ها یک موضوع را اثبات می‌کنند که صندوق بیمه تأمین اجتماعی از بحران ناترازی عبور کرده و تراز مالی آن به پایداری رسیده است.
براساس داده‌های آماری مرکز برنامه‌ریزی و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پایان سال 1401، سهم بیمه‌های اجباری یا همان بیمه‌های شاغلان از تراز مالی صندوق بیمه اجتماعی به 69 درصد رسید و متوسط ضریب پشتیبانی این صندوق یا همان (نسبت شمار بیمه پردازان به بازنشسته‌ها) نیز به 4.2 درصد رسید. این موضوع به معنای این است که وضعیت منابع درآمدی صندوق بیمه اجتماعی بهبود یافته و این روند در سال‌جاری نیز ادامه داشته است.
به معنای دیگر اینکه سال گذشته بیش از یک دهه از ناپایداری منابع صندوق بیمه اجتماعی، دخل و خرج این صندوق به تراز مثبت مالی رسید و در نیمه نخست امسال نیز تثبیت شد و همین امر زمینه اجرای تعهدات این صندوق را عملیاتی کرده است.
دلایل ناترازی صندوق در سال‌های گذشته
اصولاً عمده حیات و بقای صندوق تأمین اجتماعی به میزان وصولی‌هایی است که از طریق بیمه‌شدگان به صندوق واریز می‌شود تا این سازمان نیز خدمات متقابل متعهده شده را اجرایی کند و از طرفی به عنوان یک صندوق بین‌المللی باید این منابع را در حوزه‌های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری کند.
از آنجا که سازمان تأمین اجتماعی تا پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم، به دلایل متعدد از جمله اینکه دولت‌های گذشته آن را به عنوان حیاط خلوت خود قرار داده بودند با ناترازی مالی مواجه شده بود. 460 همت آخرین برآورد مطالبه این صندوق از دولت‌های گذشته بود که دولت‌ها بنا به توضیح داده شده حاضر به پرداخت آن نشده بودند.
از طرفی در این سال‌ها به دلیل کاهش ورودی منابع چه از طریق سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و کاهش تعداد بیمه‌شدگان به دلیل افزایش نرخ بیکاری صندوق بیمه تأمین اجتماعی نیز برای اجرای تعهدات خود مجبور به استقراض از منابع بانکی کرده بود.
این روند تا پایان دولت دوم روحانی در تابستان سال 1400 ادامه داشت تا اینکه دولت سیزدهم زمام اجرایی را در همان فصل گفته شده از دولت روحانی تحویل گرفت. همان‌جا بود که سازمان تأمین اجتماعی تغییر مسیر داد و به قولی به ریل رونق و درآمدزایی بازگشت.
عوامل افزایش منابع ورودی صندوق تأمین اجتماعی
اجرای طرح‌های اشتغالزایی و مهار ویروس کرونا باعث شد بازار کار جانی دوباره گرفته و مسیر رونق را مجدد پیدا کند، به طوری که در پایان سال 1401، بیش از یک میلیون نفر جذب بازار کار شده و بنابر داده‌ها در این سال، رشد ورودی‌های بیمه‌ای به 3 درصد رسید.
بنابر داده‌ها، در پایان سال 1401، تعداد بیمه‌شدگان اصلی یا همان شاغلان به 15 میلیون و557 هزار و 137 نفر رسید که نسبت به سال 1400، حدود 3درصد رشد نشان می‌دهد. در سال 1400، 15 میلیون و 130 هزار و 15 نفر مشمول بیمه تأمین اجتماعی در نوع اجباری بودند.
اضافه شدن بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌شدگانی که از نهادهای حمایتی معرفی شده بودند و البته همچنان نیز می‌شوند و از رشدی 16 درصدی در سال 1401 نسبت به سال 1400 برخوردار بودند نیز به خودی خود میزان منابع ورودی به صندوق را افزایش داد.
در سال 1400، یک میلیون و 496 هزار و 78 نفر تعداد بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد بود که در پایان سال این تعداد به یک میلیون و 738 هزار و 674 بیمه شده رسید.
پرداخت بزرگ‌ترین میزان بدهی به تأمین اجتماعی توسط دولت سیزدهم
میزان بدهکاری دولت به صندوق بیمه اجتماعی کشور، در سال گذشته 460 همت بوده که در سال گذشته حدود 190 هزار میلیارد تومان پرداخت شد و امسال نیز این میزان به 250 هزار میلیارد تومان رسید که می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین پرداخت بدهی از آن یاد کرد.
به عبارتی، سیاستگذاری‌های درست دولت و همراهی خوب آن برای تأمین آتیه بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی منجر به تأدیه بدهی با رقم ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های این نهاد بیمه‌ای در ۲.۵ سال گذشته شد.
همه این عوامل باعث شد تا میزان درآمدهای صندوق بیمه تأمین اجتماعی در سال 1401، با افزایش 59 درصدی مواجه شده و از 342هزار و 466 میلیارد تومان به 544هزار و 10 میلیارد تومان برسد.
به عبارتی این میزان منابع نشان از آن دارد که دخل صندوق بیشتر از خرج آن شده است و این نوید را می‌دهد که در آینده تعهدات بیمه تأمین اجتماعی افزایشی و تنوع آنها بیشتر شود.
هزینه‌کرد بیش از 342 هزار میلیارد تومان
سازمان تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۱ برای اجرای همه تعهدات خود در برابر مستمری‌بگیران و بیمه‌شدگان بیش از 342 هزار میلیارد تومان هزینه کرد تا بتواند خدمات درمانی، بیمه‌ای و بازنشستگی خود را در زمان مقرر به همه افراد تحت پوشش خود ارائه دهد. طبق آمارهای موجود از ابتدای سال ۱۴۰۲ نیز طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، سازمان تأمین اجتماعی ماهانه ۴۰ هزار میلیارد تومان برای اجرای تعهدات افراد تحت پوشش هزینه می‌کند. بنابراین در این زمینه همراهی و همکاری شرکای اجتماعی برای تأمین این میزان هزینه‌ها بسیار ضروری است. اگرچه پیش از روی کارآمدن دولت سیزدهم پرداخت تعهدات مستمری‌بگیران و بیمه‌شدگان با استفاده از استقراض از نظام بانکی انجام می‌شد اما اکنون به دلیل تأدیه بخش زیادی از بدهی‌های تأمین اجتماعی از سوی دولت بدون استقراض همه تعهدات هجده‌گانه افراد تحت پوشش اجرایی می‌شود.
برش
پرداخت ۲۵۰هزار میلیارد تومان بدهی دولت به تأمین اجتماعی
میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی گفت: از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی دولت نسبت به تأمین اجتماعی در بخش سهام پرداخت شد و همچنین اندکی هم در قالب ردیف بودجه از سوی دولت سیزدهم ایجاد شد که امیدواریم در بودجه‌های سنوات آتی این ردیف بودجه که برای اولین بار ایجاد شده رقم قابل توجهی در تأدیه بدهی دولت و تعهدات سنواتی دولتی در این ردیف توسط سازمان برنامه و بودجه دیده شود.
موسوی اضافه کرد: تسویه بدهی دولت در ۲.۵ سال گذشته از نظر عدد و رقم بی‌سابقه و بی‌نظیر است و هم از بُعد کیفیت دارایی‌هایی که به سازمان تأمین اجتماعی واگذار شده مطلوب است و ارزش افزوده مناسبی برای تأمین آتیه بیمه‌شدگان و بازنشستگان در آینده خواهد داشت.
او ادامه داد: در واگذاری‌های گذشته بنگاه‌های زیان‌ده بابت بدهی به سازمان تأمین اجتماعی واگذار می‌شد اما در این دوره با تلاش صوت گرفته و همراهی خوب دولت و اینکه وضعیت سازمان و آینده آن خوب دیده شده، بنگاه‌های سودده با همراهی خوب دولت به این سازمان بیمه‌ای واگذار شد. همچنین یکی از اتفاق خوب در قالب تأدیه بدهی تسویه ۱۰۶ هزار میلیارد تومان بدهی به نظام بانکی، بانک رفاه کارگران بود که اکنون شرایط مطلوبی رادر این بخش نیز دنبال می‌کنیم.