نفت برای توسعه و مالیات برای مصارف جاری؛ تحقق رؤیای بودجه بدون نفت
نسبت کسری تراز عملیاتی به کمترین میزان رسید
بررسی کسری تراز عملیاتی سالهای اخیر و نسبت مهم کسری تراز عملیاتی به کل هزینههای بودجه کل کشور شاهد کاهش فاحش این نسبت هستیم که به دنبال آن نشانههایی از بهبود اقتصادی را باید شاهد باشیم؛ از طرف دیگر با توجه به رشد درآمدهای نفتی و عدم اثرگذاری و آوردن آن در بودجه، درآمدهای نفتی مستقیماً در مسیر توسعه اقتصادی کشور قرار خواهند گرفت و بدینترتیب تحقق بودجه بدون نفت به مسیر جدیدی رسیده است که نشان از تلاش دولت سیزدهم در جهت اصلاحات ساختاری مهم در ساختار اقتصاد ایران در جهت ریشهکن کردن تورم ساختاری موجود در اقتصاد ایران دارد.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که بهدلیل وجود یک ناترازی بزرگ در بخش هزینهکرد دولت و عدم بودجهریزی مبتنی بر تراز درآمدهای پایدار با هزینههای پایدار، یک تورم ساختاری در اقتصاد ایران از ابتدای دهه 1330 در اقتصاد ایران شکل گرفته است؛ وابستگی بودجه و هزینههای جاری کشور به درآمدهای ناپایدار نفتی و ورود نفت به مصارف جاری یکی از بزرگترین موارد حال حاضر اقتصاد ایران در دهههای گذشته بوده است و راهکار اصلی این مسیر تحقق رؤیای بودجه بدون نفت است؛ این موضوع به یکی از مهمترین اصلاحات ساختاری اقتصاد ایران یعنی اصلاح ساختاری بودجه میپردازد که به دنبال اصلاح نظام مالیاتی مبتنی بر مبارزه با فرار مالیاتی شکل گرفته است.
در دهه 1390 اقتصاد ایران نشان از این دارد که فرار مالیاتی بسیار بالایی در اقتصاد ایران است. آمار و ارقام از پرداخت مالیات در ایران و همچنین نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی بخوبی نشان از این دارد که نظام مالیاتی ایران با عمق بالایی از شکاف مالیاتی روبهرو است و از همینرو فرار مالیاتی در اقتصاد ایران بسیار بالا است؛ وجود معافیتهای مالیاتی ناکارآمد و همچنین عدم تمکین مالیاتی بالا و در نهایت غیرشفاف و زیرزمینی بودن تعداد زیادی از مشاغل و کسبوکارهای غیرمولد و ضد تولیدی در کشور ما سبب شده است که رویکرد بازتوزیعی و محوریت درآمدهای دولت از مالیات خارج شود.
دولت سیزدهم از ابتدای رویکار آمدن به سمت اصلاح این سازکار رفته است و ابتدا در سال اول دولت با ساماندهی دستگاههای پوز و سپس اجرایی کردن مهمترین سامانه شفافیتی در حوزه جریان کالا و خدمات یعنی سامانه مؤدیان مالیاتی به سمت کاهش این شکاف مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی رفت به نحوی که از 2.5 میلیون مؤدی مالیاتی به بیش از 9 میلیون مؤدی مالیاتی رسیدیم و تنها در 7 ماهه نخست امسال با تداوم اجرایی شدن شفافیت مالی در اقتصاد ایران از طریق تداوم استقرار سامانه مؤدیان، بیش از 2.7 میلیون مؤدی مالیاتی جدید شناسایی شده است.
در ادامه این روند مهم و کلیدی در اصلاح نظام مالیاتی و اصلاح ساختاری بودجه، دولت در سال 1403 با تمرکز بر مبارزه با فرار مالیاتی از سه بخش کلیدی یعنی مبارزه با فرار مالیاتی بخشهای شناسایی شده اما با سرانه مالیاتی پایین نسبت به درآمد اکتسابی، مبارزه با فرار مالیاتی از طریق شناسایی بخشهای زیرزمینی و غیرشفاف اقتصاد و همچنین مبارزه با فرار مالیاتی از طریق اصلاح سازکارهای معافیتهای بیجا و غیرضرور در اقتصاد ایران بهدنبال رسیدن به رؤیای بودجه بدون نفت و تکمیل مسیر در جهت رسیدن به حداقل کسری تراز عملیاتی و همچنین تراز عملیاتی بودجه در سالهای آتی هستیم به این معنا که کلیه هزینههای جاری کشور از طریق درآمدهای پایدار نظیر مالیات بهدست بیاوریم.
در همین راستا بررسی کسری تراز عملیاتی سالهای اخیر و نسبت مهم کسری تراز عملیاتی به کل هزینههای بودجه کل کشور نشان از کاهش فاحش این نسبت هستیم که بهدنبال آن نشانههایی از بهبود اقتصادی را باید شاهد باشیم؛ از طرف دیگر با توجه به رشد درآمدهای نفتی و عدم اثرگذاری و آوردن آن در بودجه، درآمدهای نفتی مستقیماً در مسیر توسعه اقتصادی کشور قرار خواهند گرفت و بدین ترتیب تحقق بودجه بدون نفت به مسیر جدیدی رسیده است که نشان از تلاش دولت سیزدهم در جهت اصلاحات ساختاری مهم در ساختار اقتصاد ایران در جهت ریشهکن کردن تورم ساختاری موجود در اقتصاد ایران دارد.
همانطور که در نمودار نشان داده میشود، درصد کسری تراز عملیاتی نسبت به هزینههای بودجه کل کشور به کمترین میزان از سال 96 رسیده است که نشان از سهم بالای درآمدهای پایدار در پاسخگویی به هزینههای جاری و قطعی کشور است.
بــــرش
رئیس سازمان برنامه و بودجه: سقف معافیت مالیاتی حقوقبگیران به 12 میلیون تومان در ماه افزایش یافت
رئیس سازمان برنامه و بودجه از افزایش سقف معافیت مالیاتی کارکنان، کارمندان و اصناف و مشاغل در لایحه بودجه سال 1403 خبر داد و اعلام کرد: سقف معافیت مالیاتی حقوق بگیران در لایحه بودجه به 144 میلیون تومان در سال رسید.
داود منظور در صفحه شخصی خودش در فضای مجازی نوشت: در لایحه بودجه 1403، سقف معافیت مالیاتی حقوق بگیران به 144 میلیون تومان در سال و سقف معافیت مالیاتی مشاغل با افزایش 55 درصدی به 75 میلیون تومان درسال رسید. وی افزود: این رقم در خصوص درآمد اجاره مستغلات 57 میلیون تومان در سال میباشد.