شناسایی جریان‌های ارزی توسط بانک مرکزی
اگر بانک مرکزی برای دقیق کردن اطلاعات و شناسایی جریان‌های ارزی، دسترسی‌های لازم را داشته باشد، می‌تواند در سیاست‌گذاری بسیار کمک‌کننده باشد
سجاد برخورداری دورباش
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران
بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۷ سیاست‌های تثبیت دیگر مانند سیاست‌های سنتی نیست.
امروزه یک بحث جدی که اخیراً هم روی آن مانور داده می‌شود و جایزه نوبل هم به این سمت رفت این است که می‌گویند، برای ایجاد تثبیت اقتصادی، فارغ از اینکه نوسانات در بازار ارز یا بازارهای دیگر ایجاد شده باشد، نباید از جریان مالی درون اقتصاد، غافل شوید.
اگر از این جریان مالی غفلت کنید، سیاست‌های تثبیت را خنثی خواهد کرد. در کشور ما نیز با وجود اینکه تفاوت‌هایی با دنیا به لحاظ بحث‌های توسعه‌ای و بازارهای مالی وجود دارد، این موضوع جدی است که لازم است بانک مرکزی برای سیاست تثبیت اقتصادی مدنظر داشته باشد.
موضوع دیگر اینکه بانک مرکزی دنبال کنترل نقدینگی است و این هدف را از مدیریت بر رشد ترازنامه بانک‌ها دنبال می‌کند، اما نباید از این موضوع غفلت کنیم که ساختار تولید فعالیت خود را تحت فشار بازار ارز و نرخ ارز بازار غیررسمی دنبال می‌کند و بشدت به نقدینگی نیاز دارد، وقتی رشد ترازنامه را محدود می‌کنیم آثار منفی آن به فعالیت‌های اقتصادی منتقل می‌شود، چرا که ما سیستم دقیق و نظارت کافی را نداریم که بتواند منابع را به بخش تولید هدایت کند.
وقتی سود واردات ۱۰۰ درصد است، بنابراین واردکننده حتی با نرخ ۵۰ درصد هم تأمین مالی شود، ضرر نخواهد کرد، در این جریان متضرر اصلی تولید است و بانک مرکزی باید برای این موضوع فکری بکند.
یکی از ایرادات بزرگی که باعث شده نتوانیم در بازار ارز مدیریت کنیم این است که بسیاری از جریان‌های ارزی تحت کنترل بانک مرکزی نیست.
بسیاری از معاملات در قالب تراستی‌ها انجام می‌شود که بانک مرکزی اطلاعات آنها را ندارد، در داخل نیز درست است که با صرافی‌ها برخورد کردیم، اما این موضوعات نمی‌تواند نظارت دقیق بر جریان‌های ارزی که در کشور اتفاق می‌افتد را تحت کنترل بانک مرکزی در آورد. اگر بانک مرکزی برای دقیق کردن اطلاعات و شناسایی جریان‌های ارزی دسترسی‌های لازم را داشته باشد، می‌تواند در سیاست‌گذاری بسیار کمک‌کننده باشد.