امضای توافق تجارت ایران و اوراسیا چهارم دی
با امضای توافقنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، حدود ۹۶ درصد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان به عنوان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا بدون تعرفه گمرکی انجام خواهد شد و متقابلاً نیز صادرات این کشورها به کشورمان از این مزیت برخوردار خواهد شد.
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه بابیان این مطلب به ایرنا گفت: توافقنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، قرارداد بسیار بزرگی است که حدود سه سال برای مذاکرات این قرارداد صرف شد و در پایان این مذاکرات هم باید پنج کشور عضو، موافقت خود را اعلام می‌کردند که چنین اقداماتی نیز صورت گرفت. سفیر ایران در روسیه افزود: پس از اعلام موافقت پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، توافقنامه تجارت آزاد این اتحادیه با ایران چهارم دی‌ماه ۱۴۰۲ (۲۵ دسامبر ۲۰۲۳) در نشستی با حضور مقاماتی از ۶ کشور طرف قرارداد در سن‌پترزبورگ روسیه امضا می‌شود.
زمان اجرای توافقنامه
جلالی زمان اجرای توافقنامه تجارت آزاد اوراسیا با ایران را پس از تصویب در مجالس ۶ کشور طرف قرارداد اعلام کرد و بیان داشت: معمولاً مجالس پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به سرعت توافقنامه‌های مرتبط را به تصویب می‌رسانند، بر این اساس باید این توافقنامه در مجلس شورای اسلامی با فوریت و در دوره کنونی فعالیت مجلس تصویب شود. سفیر ایران در مسکو با اشاره به اینکه این توافقنامه در قالب لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم خواهد شد، تصریح کرد: به هر میزان که تصویب این توافقنامه با تأخیر همراه شود، کشور از مزایای این توافقنامه بی‌بهره خواهد بود.
سه برابر شدن حجم مبادلات تجاری
وی با اشاره به اینکه ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حدود چهارسال گذشته موافقتنامه موقت تعرفه ترجیحی را امضا کرده‌اند، گفت: در این مدت، حجم مبادلات تجاری بین طرفین، سه برابر شده است. جلالی خاطرنشان کرد: با اجرای توافقنامه تجارت آزاد، ارتقای حجم مبادلات تجاری ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ۴۰ میلیارد دلار در سال‌های آینده هدفگذاری شده است.
رویکرد گسترش همکاری با ایران
بر اساس این گزارش پیش از این، وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا مردادماه ۱۴۰۲ گفته بود: مذاکرات مربوط به متن توافقنامه دائم تجارت آزاد اتحادیه اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران به پایان رسیده و این بدان معنا است که متن این توافقنامه آماده طی کردن روندهای لازم شامل امضا و تصویب است که اعتقاد داریم سریع دنبال خواهد شد. آندری اسلپنف افزوده بود: به نظر می‌آید توافقنامه تجارت آزاد این اتحادیه با ایران تا قبل از پایان سال ۲۰۲۳ میلادی (دی‌ماه ۱۴۰۲) بین دولت‌ها امضا شود و بعد از آن، این توافقنامه در پارلمان‌ها (مجالس) طرفین باید به تصویب برسد. وی ادامه داد: کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، رویکرد جدی در زمینه گسترش همکاری با ایران دارند و به نظر می‌رسد در این شرایط، توافقنامه به سرعت در مجالس به تصویب برسد.
روند تحقق دستاوردی قابل تأمل
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور اول خردادماه جاری در اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی، «قانون سند الحاقی(پروتکل) تمدید موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و دولت‌های عضو» را که در جلسه علنی دوازدهم اردیبهشت ۱۴۰۲ مجلس شورای اسلامی تصویب و ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ به تأیید شورای نگهبان رسیده بود، برای اجرا به وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ کرد.
پیش از این، آلکسی اورچوک معاون نخست‌وزیر روسیه ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در حاشیه چهاردهمین مجمع اقتصادی بین‌المللی «روسیه - جهان اسلام: کازان فوروم» اعلام کرده بود: اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) ممکن است زودتر از سایر کشورها به توافق بر سر تجارت آزاد با ایران دست یابد. وی در پاسخ به این سؤال که اتحادیه اوراسیا با کدام کشورها به توافق برای تجارت آزاد نزدیک‌تر است، گفت: ما به توافق با ایران نزدیک‌تریم.