«ایران اقتصادی» بررسی کرد
بازار روغن خوراکی چگونه آرام شد؟
امین محمودی
روزنامه نگار
سال۹۴ وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌ای ۱۰ساله برای خودکفایی در هشت محصول شامل برنج، جو، گندم، حبوبات، پنبه، چغندرقند، ذرت و دانه‌های روغنی طراحی کرد و به اجرا رساند که یکی از اصلی‌ترین این برنامه‌ها به خوداتکایی بیشتر در تولید روغن خام برمی‌گردد، به طوری که بر این اساس باید در پایان این ۱۰سال، حداقل ۷۰درصد نیاز کشور به روغن در داخل تأمین می‌شد.
به گفته مسئولان وقت وزارت جهاد کشاورزی، بیشترین تمرکز در این زمینه روی محصول کلزا بود؛ با این استدلال که این دانه در پاییز کشت می‌شود و از نزولات جوی استفاده می‌کند، بنابراین به حل بحران کم‌آبی کشور نیز کمک می‌شود.
گزارش‌ها حاکی از آن است که طی سال‌های ۹۴ تا ۱۴۰۰ طرح خودکفایی در صنعت روغن ۱۰ درصد رشد داشته و از ۶درصد در سال ۹۴ به ۱۶ درصد خودکفایی در سال۱۴۰۰ رسیده بود، از طرف دیگر در سال گذشته میزان خوداتکایی با ۶درصد کاهش به ۱۰درصد رسید و گزارش‌ها حاکی است که در سال‌جاری این میزان به کمتر از۱۰درصد نیز خواهد رسید، بنابراین با این اوصاف رسیدن به خودکفایی ۷۰ درصدی تا دو سال آینده رؤیایی بیش نخواهد بود.
از طرف دیگر هر سال که افزایش تولید گندم را در کشور شاهد بودیم به تناسب از میزان کشت کلزا و سایر دانه‌های روغنی کاسته شده است.
سرانه مصرف روغن در کشور
سرانه مصرف روغن خوراکی در ایران ۲۱ کیلوگرم در سال است در حالی که سرانه جهانی مصرف این ماده خوراکی ۱۲ کیلوگرم است و این مسأله می‌تواند عوارض خطرناک برای سلامت افراد و جامعه به دنبال داشته باشد، به همین دلیل بیشتر کارشناسان صنایع غذایی معتقدند اصلاح ارز ترجیحی بهترین تصمیم برای بازار این کالای اساسی بوده است.
تدابیر وزارت جهادکشاورزی برای خودکفایی در محصولات کشاورزی
در همین خصوص معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد، برنامه‌هایی در وزارت جهاد کشاورزی با همکاری ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، بسیج و برخی نهاد‌ها برای خودکفایی در محصولات کشاورزی و دامی در دست اجراست.
علیرضا مهاجر درباره خودکفایی برخی از محصولات بیان کرد: امکان خودکفایی در گندم، جو، برنج، پنبه، شکر، محصولات علوفه‌ای و گوشت در کشور وجود دارد به طوری که می‌توانیم نیاز کشور به جو را که حدود ۵ میلیون تن است تأمین کنیم، اما خودکفایی در دانه‌های روغنی مشکلی است که با برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی با بسیج و دست‌اندرکاران کشاورزی و سایر نهاد‌ها سعی داریم وابستگی شدید به واردات آن را کاهش دهیم.
وی افزود: معمولاً حدود یک میلیون تن نیاز به روغن داریم که حدود ۴ میلیون تن کنجاله دانه‌های روغنی است و متأسفانه ۸۶ درصد از آن را از خارج وارد می‌کنیم که با اجرای طرح بهره‌وری در محصولات راهبردی کشاورزی با کمک بسیج و وزارت جهاد کشاورزی می‌خواهیم این وابستگی به حداقل برسد.
معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: الگوی کشت، کشت قراردادی و جهش تولید در دیمزار‌ها طرح‌هایی هستند که در وزارت جهاد کشاورزی با کمک ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در حال اجراست و با کمک بسیج می‌خواهیم تمام این طرح‌ها را اجرا کنیم تا دستاورد‌های آن شامل مردم شود.
به گفته وی، کمک‌های بلاعوض، اختصاص کود و بذر یارانه‌ای، برنامه‌های آموزش و ترویجی، کمک‌های تسهیلاتی و یارانه‌ای در تهیه و تأمین ادوات کشاورزی و بخشودگی آب‌بهای کشاورزی، امتیاز‌هایی است به کشاورزانی که در طرح بهره‌وری در محصولات راهبردی کشاورزی مشارکت کنند.
افزایش 400 هزار تنی واردات روغن
در هشت ماهه سال‌جاری یک میلیون و 259 هزار و 157 تن و 600 کیلوگرم انواع روغن خوراکی به ارزش یک میلیارد و 967 میلیون و 355 هزار و 719 دلار یا 56 هزار و 72 میلیارد و 893 میلیون و 759 هزار تومان وارد کشور شده است.
این در حالی است که در سال گذشته در همین بازه زمانی در سال گذشته 866 هزار و 388 تن و 551 کیلوگرم انواع روغن خام به ارزش یک میلیارد و 584 میلیون و 399 هزار و 593 دلار وارد کشور شده بود و در همین بازه زمانی در سال 1400 نیز یک میلیون و 374 هزار و 284 تن و 615 کیلوگرم انواع روغن به ارزش یک میلیارد و 876 میلیون و 706 هزار دلار وارد کشور شده بود.
بنابراین می‌توان گفت واردات این کالای اساسی در هشت ماهه سال‌جاری نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته به لحاظ وزنی با افزایش 45 درصدی و به لحاظ ارزشی با رشد 24 مواجه شده است.
بــرش
واردات روغن از 32 کشور دنیا
یکی از مهم‌ترین تأکیدات کارشناسان اقتصادی برای انجام تجارت با دیگر کشورها تنوع‌سازی وارداتی است تا کشورمان در صورت تحریم توسط کشورهای دیگر یا قطع شدن روابط با کشوری بتواند با کشورهای دیگر مبادله تجاری داشته باشد.
ایسلند، اتریش، اسپانیا، اسلواکی، امارات متحده عربی، اندونزی، انگلستان، ایرلند، ایتالیا، آرژانتین، آلمان، برزیل، بلژیک، تایلند، ترکیه، چین، رومانی، سنگاپور، سوئیس، عمان، روسیه، فرانسه، فیلیپین، کانادا، کره جنوبی، لوکزامبورگ، مالدیو، مالزی، موناکو، هلند، هند و هنگ کنگ 32 کشوری هستند که انواع روغن نباتی از مبادی آنها وارد شده است.