اشتغالزایی 357 هزار نفری تعاونی‌های مسکن در سال گذشته
فرزانه پیری
طبق آخرین آمار مرکز برنامه‌ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، 13.8 درصد تعاونی‌های کشور در حوزه مسکن هستند که برای 356 هزار و 870 نفر اشتغالزایی ایجاد کرده‌اند.
طبق این گزارش، 9 هزار و 447 تعاونی در کشور در حوزه مسکن است هر چند این تعاونی‌ها نصف تعاونی‌های خدمات هستند اما از نظر ایجاد اشتغال بیشترین سهم را در کشور به خود اختصاص داده‌اند.
مرکز برنامه‌ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آماری از تعاونی‌های فعال در حال بهره‌برداری به تفکیک گرایش و تعداد شاغلان آن در سال گذشته را منتشر کرد؛ بر این اساس تعداد کل تعاونی‌های فعال در حال بهره‌برداری و در دست اجرا در کشور ۱۱ هزار و ۹۲۲ واحد بوده است که از این تعداد ۶۸ هزار و ۳۱۵ تعاونی در حال بهره‌برداری و ۳۲ هزار و ۶۰۷ تعاونی در دست اجراست.
بر اساس بخش‌های مختلف این گزارش، ۲۵ درصد از تعاونی‌های فعال در حال بهره‌برداری در گرایش خدمات، ۲۴ درصد کشاورزی، نزدیک به ۱۶.۲ درصد در گرایش صنعت و ۱۳.۸ درصد تعاونی‌ها در گرایش مسکن قرار دارند. بیشترین تعداد تعاونی‌ها به تفکیک گرایش شامل خدمات با 17 هزار و 210 مورد، کشاورزی 16 هزار و 442 مورد، صنعتی 11 هزار و 79 مورد و مسکن 9 هزار و 447 مورد است. کمترین تعداد تعاونی‌ها به سهام عدالت، اعتبار، تولیدی توزیعی و معدنی اختصاص دارد که تعداد هر کدام از این تعاونی‌ها زیر هزار مورد است.
البته تعاونی‌هایی با عنوان تأمین نیاز مصرف‌کنندگان، حمل و نقل، تأمین نیاز تولیدکنندگان، تأمین نیاز صنفی، عمرانی و فرش دستباف نیز هر کدام بین چهار هزار تا یک هزار مورد به ثبت رسیده است. بررسی تعداد شاغلین تعاونی‌های فعال در حال بهره‌برداری به تفکیک گرایش در سال گذشته نشان می‌دهد که به ترتیب تعاونی‌های مسکن با 356 هزار و 870 نفر اشتغال، خدمات با 225 هزار و 843 مورد، تأمین نیاز مصرف‌کنندگان با 217 هزار و 107 مورد، کشاورزی با 171 هزار و 837 مورد، صنعتی با 120 هزار و 547 مورد و تولیدی توزیعی با 58 هزار و 709 مورد دارای بیشترین سهم اشتغال هستند.
بر این اساس، از تعداد کل شاغلان تعاونی‌های فعال در حال بهره‌برداری، ۲۵.۸ درصد در گرایش مسکن، ۱۶.۳ درصد در گرایش خدمات، ۱۵.۷ درصد در گرایش تأمین نیاز مصرف‌کنندگان و مابقی در سایر گرایش‌ها هستند.
طبق آخرین گزارش، متوسط تعداد شاغلان در تعاونی‌های کل کشور ۲۰.۳ نفر است که این شاخص برای تعاونی‌های با گرایش اعتبار ۸۶ نفر، تعاونی‌های تأمین نیاز مصرف‌کنندگان ۵۳ نفر و گرایش مسکن ۳۸ نفر است.
سهم تعاونی‌ها و اشتغال آن در دولت‌های گذشته مورد غفلت واقع شده بود، ولی دولت سیزدهم بار به زمین مانده اقتصاد مردمی را بر دوش کشید تا با احیای بخش تعاون به توسعه و رونق تعاونی‌ها دست یابیم. در این دولت، برای رسیدن تعاونی‌ها به جایگاه واقعی در اقتصاد کشور برنامه‌ریزی‌های مختلفی صورت گرفته است که در این بین، تصویب اصلاحیه این سند در ۲۸ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ به عنوان یکی از اسناد بالادستی بخش تعاون به تصویب رسید.
احیای سند توسعه تعاون یکی از مهمترین دستاوردها در این عرصه است. این سند با نگاه مثبت دولت به مردمی‌سازی اقتصاد و مشخص کردن وظایف دستگاه‌ها و نهادهای مختلف بعد از ۱۲ سال معطلی در دولت سیزدهم اصلاح شد. طبق این سند قرار است که سالانه 2 درصد به سهم تعاون اضافه شود تا تعاون به جایگاه 25 درصدی در اقتصاد کشور برسد.
طبق گزارش‌های معاونت تعاون وزارت کار، در این دولت ثبت تعداد تعاونی‌ها ۲.۵ درصد و تعداد شاغلین در تعاونی‌ها ۳.۵ درصد افزایش یافته است. برای رسیدن تعاونی‌ها به جایگاه واقعی اقداماتی ازجمله ایجاد وحدت رویه، شناسایی مشکلات، برگزاری نشست‌های تخصصی، بازدید از شرکت‌های تعاونی فعال و غیرفعال و شناسایی و معرفی تعاونی‌های برتر و استفاده از تجربیات و نظرات پیشکسوتان برای توسعه بخش تعاون و در نهایت رسیدن به سهم ۲۵ درصدی در اقتصاد کشور مورد توجه تعاونگران قرار گرفته است.
تعاون یکی از سه رکن اقتصاد کشور بر اساس اصل 44 قانون اساسی در کنار دولت و بخش خصوصی است، این بخش به خاطر مشارکت مردمی و اقتصاد مردم‌محور، سهم بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی، تولید ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال مولد و پایدار داشته و با تکیه بر سرمایه‌های خرد نقش اساسی را ایفا کرده است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان یکی از متولیان بخش تعاون در کشور با هدف ساماندهی این بخش اقدام به شناسایی تعاونی‌های مشکل‌دار کرده است و با اعمال سیاست‌های تشویقی زمینه بهره‌برداری از طرح‌های تعاونی را با ایجاد اشتغال مولد برای عموم مردم بویژه جوانان در کشور فراهم کرده است.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، از آنجایی که هزینه ایجاد شغل در بخش تعاون ارزان‌تر از سایر بخش‌هاست، از این رو افراد با مشارکت یکدیگر و با سرمایه اندک می‌توانند در گرایش‌های مختلف، اشتغالزایی کنند؛ با این حال، برابر آمارها حدود 9 تا 10 درصد کل اشتغال کشور در دست بخش تعاون است و ظرفیت ایجاد اشتغال در این بخش بالاست.
بــــرش
سهم تعاونی های مسکن در اشتغال
بر اساس آمار مرکز برنامه‌ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، 9 هزار و 447 تعاونی مسکن در کشور فعال است که این تعداد تعاونی برای 356 هزار و 870 نفر اشتغال ایجاد کرده است که بیشترین سهم اشتغالزایی را در بین تعاونی‌های کشور دارد. هر چند سهم تعاونی‌های مسکن حدود 13.8 درصد از کل تعاونی‌هاست اما 25.8 درصد از کل اشتغال تعاونی‌ها، توسط تعاونی‌های مسکن ایجاد شده است.