خروج ۲۰۰ میلیون دلار ارز برای واردات پنبه
پنبه یکی از مهم‌ترین کالاهای استراتژیک است که افزایش ضریب خوداتکایی آن علاوه بر تأمین نیاز صنعت نساجی به تأمین روغن و خوراک دام نیز کمک زیادی می‌کند
نفیسه امامی
خبرنگار
ایران با تولید بیش از ۸۰ هزار تن پنبه، رتبه ۲۷ دنیا را به خود اختصاص داده است. کشورمان در سال‌های گذشته نسبت به تولید پنبه خودکفا بوده و حتی صادرات هم داشته است اما کاشت پنبه در سال 95 به کمترین میزان خود رسید. بعد از آن سال بود که دوباره تولید پنبه در مسیر رشد قرار گرفت و اکنون سطح زیرکشت آن در کشور به ۱۰۰ هزار هکتار رسیده است.
بیشترین میزان کشت هم مربوط به استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، گلستان، فارس و اردبیل است.
وزارت جهاد کشاورزی چند سال گذشته برای خودکفایی در محصولات اساسی برنامه جامعی ارائه کرد که یکی از این طرح‌ها، طرح خوداتکایی پنبه بود و در حال حاضر نیز وزارت جهاد کشاورزی آن را پیگیری می‌کند. دولت تصمیم گرفته است با حمایت از پنبه‌کاران کشور، تولید این محصول را به خودکفایی برساند و به همین منظور هم سیاست‌های حمایتی را برای پنبه‌کاران در دست اقدام قرار داده است.
پایان فصل برداشت پنبه تا دو هفته آینده
ابراهیم هزارجریبی مجری طرح پنبه کشور در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» با اشاره به نزدیکی اتمام برداشت پنیه در کشور گفت: برداشت پنبه از اوایل شهریور از استان گلستان آغاز شد و تا اواخر دی ماه در استان‌های فارس، خراسان جنوبی و خراسان رضوی پایان می‌گیرد. در حال حاضر که به پایان فصل برداشت پنبه نزدیک شده‌ایم در حدود 75 درصد پنبه برداشت شده است.
وی با اشاره به اینکه پنبه جزو محصولات مورد حمایت الگوی کشت است، افزود: امسال تولید پنبه در 100 هزار هکتار در طرح الگوی کشت قرار گرفته است که پیش‌بینی می‌شود از این میزان مساحت 250 هزار تن وش برداشت شود و در کارخانه پنبه‌پاک‌کنی 75 هزار تن پنبه خالص آماده شده و به کارخانه‌های ریسندگی تحویل داده شود.
هزارجریبی بیان کرد: کاشت پنبه در سال 1402 نسبت به سال قبل با کاهش همراه بود چون محدودیت در مصرف آب در الگوی کشت وجود دارد. پنبه در بهار و تابستان نیاز به آبیاری دارد و امسال هم به دلیل کاهش بارندگی پنبه‌کاران کمتر آبیاری کردند. این در حالی است که نسبت به کمترین میزان کاشت پنبه که 70 هزار هکتار در سال 95 بود، مقدار کاشت بیشتر بوده است.
مجری طرح پنبه کشور درباره سیاست‌های حمایتی دولت از پنبه‌کاران گفت: برنامه‌های حمایتی دولت از پنبه‌کاران کشور اجرا شده است که شامل استفاده از آبیاری میکرو، استفاده از کشت مستقیم، اعطای تسهیلات ۴ درصد برای خرید کمباین پنبه، استفاده از ارقام زودرس، اعطای تسهیلات یارانه و نصف قیمت بذر است.
واردات 50 درصد از نیاز کشور به پنبه
هزارجریبی با بیان اینکه 50 درصد از نیاز پنبه کشور سالانه وارد می‌شود، افزود: 150 هزار تن نیاز سالانه ما به پنبه است که نیمی از نیاز کشور وارد می‌شود. اگرچه ما در سال گذشته به تولید 100 هزار تن پنبه رسیدیم اما واردات زیاد با ارز 28 هزار و 500 تومانی تولید داخلی را متضرر کرد.
وی تأکید کرد: امسال تأکید کرده‌ایم که برای افزایش میزان تولید باید به میزان مورد نیاز پنبه وارد شود و نه بیشتر ضمن اینکه واردات همزمان با تولید داخل در 6 ماهه دوم سال انجام بگیرد.
قیمت‌گذاری پنبه، اعطای ارز ارزان قیمت به وارد کننده و مازاد واردات باعث کاهش صرفه اقتصادی پنبه شده است. سالانه ۲۰۰ میلیون دلار ارز برای واردات پنبه از کشور خارج می‌شود. به همین علت هم برای رسیدن به خودکفایی، باید کشت پنبه برای کشاورزان مقرون به صرفه شود. یکی از راهکارهای مهم در این زمینه خرید تضمینی و تهیه ماشین‌آلات مورد نیاز است چراکه در دسترس نبودن ماشین‌آلات برداشت پنبه و کمبود صنایع جانبی پیشرفته از مهم‌ترین مشکلات کشاورزان پنبه‌کاران محسوب می‌شود.
بر‌اساس آمار وزارت جهاد کشاوری تولید پنبه در کشور تا پیش از سیاست‌های حمایتی دولت از پنبه‌کاران در چند سال اخیر بین ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش داشته است، اما در برنامه ششم تولید این محصول ۲ برابر شد و از ۱۵۰ هزار تن وش به بیش از ۳۰۰ هزار تن تولید افزایش پیدا کرد. با توجه به اقدامات حمایتی دولت از پنبه‌کاران عملکرد تولید پنبه، در هکتار ۳ هزار کیلوگرم افزایش یافته است.