ترمز رشد قیمت‌ها کشیده شد
تغییر ریل بانک مرکزی از سیاست‌های تعدیلی به سوی سیاست‌های تثبیت، توانست ترمز رشد قیمت‌ها را بکشد باید در شرایط کنونی به بانک مرکزی حق بدهیم که تمهیداتی را برای تثبیت بازار ارز به کار ببرد
اگرچه برخی سعی می‌کنند تا کنترل نرخ ارز و تثبیت آن، ریزش محسوس قیمت‌ها در بازار خودرو و مسکن و به طور کلی فضای باثبات این روزهای اقتصاد ایران را به هر عاملی جز پافشاری بانک مرکزی بر اجرای سیاست‌های تثبیت ارزی گره بزنند، اما مشخصاً تأثیر این سیاست‌ها برای هر قضاوت‌کننده بی‌طرفی مبرهن است. لازم به ذکر است منتقدان سیاست تثبیت اعتقاد داشتند که اعمال این سیاست، نه‌تنها نمی‌تواند سبب کاهش نرخ ارز شود، بلکه اتفاقاً به عاملی برای جهش قیمت مجدد ارز تبدیل خواهد شد. کابوس تابستان داغ، نرخ‌های سه رقمی برای ارز و تورم غیرقابل مهار، عباراتی هستند که منتقدان در همان روزها که بانک مرکزی فرمان را از سوی سیاست تعدیل به سوی سیاست تثبیت تغییر داد، مطرح می‌کردند. با این حال سیاست تثبیت اقتصادی بانک مرکزی، زنجیره افزایش انتظارات تورمی و افزایش قیمت ارز را قطع کرده و واکنش بازارها به این سیاست، ثبات و پایداری بوده است. جمال رزاقی جهرمی، رئیس اتاق مشترک ایران و عمان اجرای این سیاست را در شرایط جنگ اقتصادی، منطقی ارزیابی و تأکید می‌کند که با اجرای سیاست تثبیت، حمایت از تولید و تولیدکنندگان باید افزایش یابد. در ادامه گفت‌و‌گوی این فعال اقتصادی را می‌خوانید.
بانک مرکزی در یک‌سال اخیر سیاست تثبیت اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده است. اجرای این سیاست آثاری ازجمله آرامش در بازارها را به همراه داشت. تحلیل شما از بسته سیاستی تثبیت اقتصادی چیست؟
فعالان اقتصادی سال‌هاست که خواستار تثبیت نرخ ارز هستند، اما دولت‌ها نتوانسته‌اند این سیاست را اجرا کنند و اگر برنامه‌ای هم اجرا شده، موقتی بوده است. اقتصاددانان، لازمه ثبات نرخ ارز را آزادسازی نرخ ارز می‌دانند، اما در شرایط جنگ اقتصادی و در زمان تحریم، آزادسازی قیمت ارز سیاستی درست و منطقی نیست. بانک مرکزی برای ایجاد تعادل قیمتی در بازار و پاسخ به تقاضا، سیاست تثبیت ارزی را اتخاذ کرده است. آزادسازی نرخ در حال حاضر، منجر به افزایش قیمت می‌شود، بنابراین برای پاسخ به نیاز ارزی با تعریف دامنه قیمتی و تزریق ارز مورد نیاز به بازار، شاهد تثبیت بازار ارز هستیم. باید در شرایط کنونی به بانک مرکزی حق بدهیم که این تمهیدات را برای تثبیت بازار ارز به کار ببرد. گرچه اقتصاد دستوری و نرخ‌گذاری دستوری مورد تأیید اقتصاددانان نیست، اما باید به سیاستگذار فرصت بدهیم تا با اجرای برنامه، اهداف آن را ترسیم کند.
با توجه به برنامه بانک مرکزی برای تداوم سیاست تثبیت، پیش‌بینی شما از روند نرخ تورم در ماه‌های پیش رو چیست؟
ثبات اقتصادی، ثبات بازار ارز و ثبات قیمت در بازارهای دیگر، باید با سیاست‌های دقیق، تداوم داشته باشد و بانک مرکزی تداوم این سیاست‌ها را دنبال کند، در ادوار مختلف سیاست‌هایی اجرا شده، اما کوتاه‌مدت بوده و همین تغییر سیاست‌ها و عدم ثبات در تصمیم‌گیری، تلاطم بازار ارز را بیشتر کرده است. اقتصاد کشور با تغییرات نرخ دچار نوسان می‌شود؛ دلیلی که باعث می‌شود شاهد رشد قیمت ارز باشیم، انتظارات تورمی است، وقتی انتظارات کاهش می‌یابد، نرخ ارز تثبیت می‌شود و شاهد رشد نرخ ارز نخواهیم بود. حدود نیم‌قرن تورم ۲۰ درصدی در کشور ما تجربه شده، اما در چند سال اخیر تورم دو برابر شد و به بیش از ۴۰ درصد رسید و عامل آن نیز نرخ ارز و تغییرات مداوم آن بود. دولت‌ها برای حل مشکل، چاپ و تزریق پول انجام دادند، در حالی که افزایش نقدینگی خود عامل تورم است. افزایش نقدینگی، افزایش پایه پولی، افزایش نرخ تورم و افزایش قیمت ارز به صورت زنجیره‌ای به‌هم متصل است. کنترل شرایط و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها، در ابتدا نیاز به ثبات اقتصادی دارد و با سیاست تثبیت، نرخ‌ها تدریجی کنترل می‌شود. تزریق پول، کسری بودجه، تورم و... ثبات بازار را برهم می‌زند و افزایش قیمت ارز مشکلات را تشدید می‌کند. به این ترتیب، در این زنجیره قیمت‌ها چند برابر و منجر به تورم شدید می‌شود. تأکید می‌کنم در اجرای سیاست تثبیت، تداوم آن مهم است. اجرای سیاست‌ها در کوتاه‌مدت فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای سرمایه‌گذار اقتصادی ثبات سیاست‌ها، لازمه کار است. ثبات، اقتصاد را قابل پیش‌بینی می‌کند و فعال اقتصادی یک برنامه اقتصادی چند ساله را بر اساس آن برای کسب و کار خود اجرا می‌کند. تغییرات لحظه‌ای نرخ ارز و سیاست‌های مربوط به واردات، صادرات، تولید و سرمایه‌گذاری فقط سردرگمی سرمایه‌گذار و فرار سرمایه را برای اقتصاد کشور به همراه دارد.
چه راهکارهایی را برای موفقیت بیشتر سیاست تثبیت به سیاستگذار پیشنهاد می‌کنید؟
مهم‌ترین موضوع در زمان تثبیت ارزی، تخصیص بموقع ارز برای واردات ماشین‌آلات تولیدی است. ماشین‌آلات تولیدی مهم‌ترین نیاز کشور در سال رشد تولید است، سیاست تثبیت نرخ ارز، نباید محدودیت برای تأمین ارز تولیدکنندگان ایجاد کند، درخواست ما از بانک مرکزی حل مسأله ارز تولیدکنندگان است.
تحریم، تولید را در کشور نشانه گرفته است و ما نباید کمک کنیم تحریم‌کنندگان به اهداف خود برسند. هر اقدامی که بانک مرکزی در شرایط جنگ اقتصادی در بازار ارز اجرا می‌کند، نباید محدودیت ارزی تولیدکنندگان را تشدید کند.
امروز تولید نیازمند حمایت است و واحدهای تولیدی باید از تأمین ارز مورد نیاز اطمینان خاطر داشته باشند. سیاست تثبیت در چند ماه گذشته تا حدودی ثبات را در بازارها ایجاد کرده است و امیدواریم با تدابیر و راهکارهایی که به کار برده می‌شود، مشکلات اقتصاد کشور حل شود.
ثبات اقتصادی منجر به افزایش سرمایه‌گذاری، رونق تولید، اشتغالزایی و جهش تولید می‌شود، افزایش مداوم نرخ ارز و نرخ تورم بویژه در چند سال اخیر، موجب کاهش تولید، سرمایه‌گذاری و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی و اشتغالزایی شده است.