تولید یک میلیون و 400 هزار تنی شکر در کشور
سرانه مصرف شکر در کشور به ازای هر فرد ۲۴ کیلوگرم است اما قبل از اصلاح ارز ترجیحی نسبت به مصرف جهانی 10 کیلوگرم بالاتر بود
نفیسه امامی
روزنامه نگار
تأمیــن نیــاز بــازار و خودکفایــی در تولیــد قنــد و شــکر جــزو اصلی‌ترین برنامه‌های وزارت جهــاد کشــاورزی اســت کــه بــرای محقق شدن آن، افزایــش ســطح زیــر کشــت و تولیــد نیشــکر و چغندرقند در کشــورمان از سالهای گذشته مورد توجه قرار گرفت.
وزارت جهــاد کشــاورزی بــرای رســیدن بــه ایــن مهــم همــراه بــا 7 محصول کشاورزی دیگر بازه 10 سالهای از ســال 1394 تــا 1404 را تدویــن و برنامه‌ریزی کــرده است تــا بــا حمایــت از کشــاورزان بتوانــد بــه خودکفایــی در تولید شکر برسد.
کشور سالانه به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن شکر نیاز دارد و سال گذشته شکر استحصال شده از چغندرقند و نیشکر تولیدی کشور به یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن رسید و مابقی شکر مورد نیاز از طریق واردات تأمین می‌شد.
مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی، پیش‌بینی کرده است امسال هم با توجه به شرایط اقلیمی و بارندگی حداقل به تولید دوباره یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن برسیم.
پیمان حصادی در تشریح میزان کاشت چغندرقند بهاره و پاییزه افزوده است: بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، کشت بهاره چغندرقند در سال زراعی جاری به ۷۵ هزار هکتار می‌رسد و تاکنون حدود ۷۰ هزار هکتار قرارداد کشت چغندرقند بهاره منعقد شده است.
مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی با توجه به افزایش عملکرد تولید، برآورد می‌کند نزدیک به ۵ میلیون تن محصول بدست آید.
سال زراعی گذشته میانگین عملکرد تولید چغندر پاییزه حدود ۶۶ تن در هکتار و چغندر بهاره ۵۸ تن در هکتار بوده است که در مجموع میانگین عملکرد تولید چغندرقند بهاره و پاییزه ۵۹ تن در هکتار بود و امسال نیز این میانگین تولید با توجه به شرایط آب و هوایی و سایر عوامل حفظ می‌شود.
وزارت جهاد کشاورزی توسعه کشت پاییزه چغندرقند را با استفاده از روش‌های کاربردی به دلیل مصرف بهینه آب در دستور کار قرار داده است. برآیند این اولویت‌گذاری سطح کشت 2 هزار هکتاری چغندرقند پاییزه در سال 93 به بیش از 20 هزار هکتار و رشدی بیش از 10 برابر در سال‌جاری رسیده است.
کاهش مصرف شکر
در حال حاضر سرانه مصرف شکر به ازای هر فرد ۲۴ کیلوگرم است درحالی که سرانه مصرف در کشورمان قبل از اصلاح ارز ترجیحی نسبت به مصرف جهانی 10 کیلوگرم بالاتر بود و ایرانیان سالانه به ازای هر نفر 29 کیلوگرم شکر مصرف می‌کردند حالا اما از میزان مصرف شکر 300 هزار تن کاسته شده است.
میانگین مصرف شکر قبل از اصلاح ارز ترجیحی حدود 2 میلیون و 400 هزار تن بود اما با توجه به کاهش سرانه مصرف، مصرف شکر در بازار داخلی رو به کاهش گذاشته و می‌تواند به 2 میلیون و 100 هزار تن در سال هم برسد.
اصلاح نرخ خرید تضمینی شکر
افزایش تقاضا از یک سو و کاهش تولید از سوی دیگر باعث شد قیمت شکر در بازار جهانی افزایش پیدا کند به طوری که طی یک سال گذشته قیمت این کالای اساسی در جهان 40 درصد بالا رفته است و نرخ شکر از ابتدای سال 2022 میلادی از 470 دلار به 570 دلار در انتهای سال رسید. کارشناسان، بدی آب و هوا از یک سو و کاهش تولید را از سوی دیگر اصلی‌ترین دلیل بالا رفتن قیمت شکر عنوان کرده‌اند. بنابراین با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی این کالای اساسی، قیمت جدید هر کیلوگرم شکر برای مصرف‌کننده ۲۸هزار تومان و قیمت این محصول درب کارخانه ۲۵هزار و ۵۰۰ تومان اعلام شد که با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی، اصلاح قیمت شکر برای جلوگیری از افزایش بی‌ضابطه قیمت‌ها در بازار داخل ضروری بود. از سوی دیگر در چرخه تولید قند و شکر مهم‌ترین گام، تأمین نهاده‌های اولیه آن یعنی چغندرقند و نیشکر است، به همین دلیل این صنعت وابستگی بسیار شدیدی به بخش کشاورزی دارد و توانایی‌ها و پتانسیل‌های موجود در زمینه زراعت این محصولات مستقیماً روی این صنعت تأثیر‌گذار است. بر این اساس قیمت چغندرقند بهاره با احتساب هزینه حمل با عیار 16 درصد برای هر کیلوگرم 28 هزار ریال و قیمت چغندر پاییزه با عیار 15 درصد در هر کیلوگرم 27 هزار ریال در سال 1402-1401 تعیین شده است.
کمبودی در بازار شکر نیست
در ماه‌های گذشته قیمت شکر نوسانات زیادی را پشت سر گذاشت تا جایی که اواخر اردیبهشت، عرضه شکر در بازار کم شد و دلالان عنان بازار را در دست گرفتند و قیمت این محصول در بازار تا بیش از 30 هزار تومان بالا رفت. به تازگی مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است هیچ کمبودی در زمینه شکر وجود ندارد.
به گفته وی جهاد کشاورزی از یک ماه قبل شکر مورد نیاز را تخصیص داده است و اگر کمبودی در بازار احساس می‌شود به علت کمبود نقدینگی فروشگاه‌های زنجیره‌ای است. شرکت بازرگانی دولتی یک محموله 10 هزار تنی شکر را برای صنوف مختلف در استان‌های مختلف توزیع کرده است که از این هزار تن در حدود 50 تن آن جذب بازار شده است. فروشگاه‌های زنجیره‌ای باید تبادلات مالی خود را با آنها بموقع انجام دهند که اقدام به این کار نکرده بودند و به همین دلیل با کمبود در بازار مواجه شده‌ایم.