در دو سال و نیم اخیر 4.5 میلیون نفر مهارت فرا گرفتند
رشد 51 درصدی مهارت‌آموزان در دولت سیزدهم
یکی از مهم‌ترین چالش‌های بازار کار، تطبیق دادن نیاز بازار با درخواست‌های شغلی است. یکی از کاربردی‌ترین راه‌ها برای متناسب‌سازی نیاز بازار کار، مهارت‌آموزی است؛ موضوعی که به نظر می‌رسد حلقه مفقوده این روزهای بازار کار است.
فراگیری هدفمند آموزش‌های مهارتی در سنین مختلف بویژه از نوجوانی و جوانی راهکاری مؤثر برای ایجاد اشتغال و فرصتی برای کارآفرینی است، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای می‌تواند در ایجاد اشتغال پایدار و کاهش بیکاری برای افراد جویای کار نقش بسزایی داشته باشد.
مهارت‌آموزی علاوه بر تربیت نیروی متخصص و خبره می‌تواند برای تأمین نیروی انسانی بازار کار، نقش مهم و کلیدی در ایجاد اشتغال مولد و پایدار در سطح جامعه ایفا کند، از این‌رو آموزش‌های فنی و حرفه‌ای بسیار مهم و بااهمیت بوده و نگاهی ویژه می‌طلبد.
آموزش‌های فنی و حرفه‌ای شامل نظری و عملی است که با هدف ارتقای دانش افراد و ایجاد مهارت‌های لازم و به فعلیت رساندن استعدادهای نهفته آنان ارائه می‌شود و مهارت‌آموزان را برای احراز شغل، حرفه و کسب‌و‌کار در مشاغل مختلف تا سطوح مشخص آماده می‌کند و توانایی آنان را برای انجام کار و فعالیت در حرفه‌های مختلف افزایش می‌دهد.
در سه دهه گذشته بخصوص پس از پایان دفاع مقدس، دولت‌ها بدون توجه به نیاز بازار کار اقدام به افزایش مراکز دانشگاهی کردند که نتیجه آن انباشت دانش‌آموختگان دانشگاهی بود که اغلب تحصیلاتشان متناسب با نیاز بازار کار نبود. انباشت آنها پشت دروازه‌های اشتغال کشور باعث رشد بیکاری و کاهش نرخ مشارکت شد.
هر چند که در اواسط دهه 70، آموزش فنی و حرفه‌ای برای کاهش این میزان بیکار دانش‌آموخته شتاب گرفت اما به دلیل نبود راهبرد منسجم نتوانست کاری از پیش ببرد. تا اینکه دولت سیزدهم با ارائه طرح نهضت ملی مسکن و بازطراحی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای متناسب با بازار کار، توانست دوباره مهارت‌آموزی را با نیاز بازار کار همسو کند.
برنامه پنج‌ساله نهضت ملی مهارت‌آموزی
به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم، اشتغال پایدار و کاهش نرخ بیکاری را نیز در گسترش و توسعه مهارت‌های لازم براساس نیاز بازار کار می‌داند.
نشان به آن نشان که سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور برنامه پنج‌ساله نهضت ملی مهارت‌آموزی منجر به اشتغال را تدوین کرده است.
علی‌حسین شهریور، معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و سنجش مهارت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای گفته است، برای اینکه افراد پس از تحصیل وارد بازار کار شوند باید مهارت‌های لازم برای اشتغال را کسب کنند. بازار کار نسبت به گذشته بسیار رقابتی‌تر شده است، به همین دلیل دانشجویان پیش از ورود به بازار کار باید مهارت‌های اشتغال‌پذیری را کسب کنند، زیرا کارفرمایان در بازار کار به نیروهای مهارتی که توان اشتغال‌پذیری دارند، نیازمندند. مجموعه‌ای از مهارت‌های نرم از جمله انجام کار تیمی، کارآفرینی و حل مسأله را مهارت اشتغال‌پذیری می‌گویند.
به گفته وی، با رویکرد جدید وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش و سازمان فنی و حرفه‌ای در کنار آموزش‌های عمومی و رسمی، آموزش‌های غیررسمی اشتغال‌پذیری در دستور کار قرار گرفته است. ۴۵ تا ۴۷ درصد ورودی‌های مراکز آموزش دولتی و غیردولتی ما فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور هستند. به همین دلیل ضرورت داشت به موضوع مهارت‌های اشتغال‌پذیری در کنار مهارت‌های فنی توجه شود. عمده‌ای از مشاغل در یک دهه اخیر از بین رفته و مشاغل جدید ایجاد شده است و نیروی کار باید مهارت‌های جدید کسب کند.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این مورد گفته است: دولت برای تحقق اشتغال پایدار و کاهش نرخ بیکاری مستمر در قالب نهضت ملی مهارت‌آموزی، طراحی آموزش فنی و حرفه‌ای را براساس اولویت‌سنجی بازار کار انجام داده و تجهیز و توسعه مراکز فنی و حرفه‌ای را برای تحقق این امر الزامی دانسته است.
صولت مرتضوی، بهره‌برداری از ۱۰۰۰ پروژه و مراکز آموزش و کارگاه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای با اعتباری بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد ریال را به عنوان نمونه اعلام کرده است که در دهه فجر امسال وارد فاز عملیاتی شده‌اند.
عالی‌ترین مقام اجرایی حوزه اشتغال کشور معتقد است، برای کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال پایدار راهی جز مجهز شدن به آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و مهارتی نیست.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به طرح نهضت ملی مهارت‌آموزی اشاره کرده و گفته است: بررسی‌ها نشان داده است که از زمان فعالیت دولت سیزدهم همه مهارت‌های ارائه شده در راستای اشتغالزایی و بر اساس الگوی زیست‌بوم ملی اشتغال باز طراحی شده، به‌طوری‌که حدود 57 درصد از مهارت‌آموزان توانسته‌اند به کار مشغول شوند.
رشد 51 درصدی مهارت‌آموزان
بنا بر گفته رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، از ابتدای دولت سیزدهم در اواخر تابستان سال 1400 تا پایان دی‌ماه سال‌جاری، 4 میلیون و 523 هزار مهارت‌آموز دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای را در مراکز دولتی و غیردولتی سازمان فنی و حرفه‌ای فرا گرفته‌اند که نسبت به مدت مشابه در دولت دوازدهم این میزان رشد 51 درصدی داشته است.
مهرداد عظیمی به حوزه سنجش صلاحیت حرفه‌ای آمار سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور اشاره کرده و براساس گفته او، از آغاز دولت تاکنون ۳ میلیون و ۱۸۹ هزار نفر صلاحیت حرفه‌ای‌شان مورد سنجش قرار گرفته که از رشد ۴۸ درصدی نسبت به مدت مشابه در دولت دوازدهم برخوردار بوده است.
بنا به گفته عظیمی، صدور گواهی مهارت از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان دی‌ماه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه در دولت دوازدهم، از رشد 72 درصدی برخوردار بوده است.
۵۰ درصد از حجم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را بخش خصوصی انجام می‌دهد
بیشترین رشد در طرح نهضت مهارت‌آموزی، به ایجاد مراکز بخش خصوصی فنی و حرفه‌ای مربوط می‌شود، براساس گفته رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، از تابستان سال 1400 تا پایان دی‌ماه امسال نسبت به مدت مشابه در دولت دوازدهم، ایجاد مراکز فنی و حرفه‌ای بخش خصوصی 1300 درصد رشد داشته است.
آرش اخوان، رئیس مرکز تربیت مربی و پژوهش‌های سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای از آغاز به کار سه پروژه در سطح ملی خبر داده و گفته است: اولین پروژه برای حل مشکل اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر هستند و این پروژه‌ها با نگاه آینده‌پژوهی در حوزه اینترنت اشیا افتتاح می‌شود.
طبق گفته اخوان، پروژه دیگر با توجه به اینکه ۵۰ درصد از حجم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را بخش خصوصی انجام می‌دهد، در این راستا افتتاح می‌شود و در نهایت پروژه جدیدی با نگاه به مدل ارائه آموزش‌ها که تلفیقی از آموزش‌های مجازی، حضوری و مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی است با هماهنگی اصناف، بنگاه‌های اقتصادی و صنایع بزرگ به اجرا در می‌آید.
براساس گفته کارشناسان، مهارت‌آموزی مؤثرترین راه ایجاد اشتغال به شمار می‌رود و سرمایه‌گذاری در آموزش‌های مهارتی ضمن تربیت افراد متخصص و ماهر، نیاز واحدهای اقتصادی به نیروی ماهر را برطرف می‌کند.
در ایران که با انباشت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی پشت دروازه‌های بازار کار مواجه است، مهارت‌آموزی می‌تواند این دروازه‌های بسته را باز کرده و رغبت آنها نیز به یافتن کار افزایش یابد؛ موضوعی که موجب افزایش نرخ مشارکت و کاهش نرخ بیکاری خواهد شد.
بــــرش
بهره‌برداری از ۱۰۰۰پروژه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور
در دهه فجر امسال، با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۱۰۰۰ پروژه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با اعتباری بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد ریال افتتاح و بهره‌برداری شد.
مهرداد عظیمی در آیین افتتاح و بهره‌برداری از پروژه‌های سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور گفت: این پروژه‌ها در بخش دولتی و غیردولتی به بهره‌برداری رسیدند که پروژه‌های بخش دولتی شامل افتتاح ۶ مرکز دولتی، ۷ مرکز مدیریت، ۲۴ کارگاه آموزش دولتی، ۶ واحد پذیرنده محیط کار واقعی، ۳ تجهیز کارگاه آموزشی و ۳ واحد کارگاه سنجش است.
وی افزود: پروژه‌های دولتی که به بهره‌برداری رسیدند، راه‌اندازی ۶ مرکز آموزشی با ۲۵ کارگاه و زیربنای ۲۰ هزار مترمربع و راه‌اندازی 3 کارگاه سنجش مهارت با صرف اعتبار ۱۰ میلیارد ریال که ۱۳ هزار نفر به ظرفیت آموزشی سازمان در بخش دولتی اضافه شد، بودند.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: در بخش غیردولتی پروژه‌هایی که افتتاح شد ایجاد ۸۷۸ آموزشگاه آزاد فنی و حرفه‌ای، ۶ کارگاه آموزش محیط کار واقعی، ۷ مرکز مهارت‌آموزی و مشاور شغلی دانشگاهی و ۷۲ عنوان مرکز آموزش جوار کارگاهی است که مجموع این پروژه‌ها به ایجاد اشتغال مستقیم حداقل ۲۶۰۰ نفر کمک می‌کند.