ارمغان دولت سیزدهم برای صنایع خداحافظی با قطعی‌های مکرر برق
از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تاکنون در مجموع ۶۸۶۴ مگاوات به توان تولیدی نیروگاه‌های حرارتی کشور اضافه شده است
وداع با ناترازی برق وحذف خاموشی‌های گسترده و برنامه‌ریزی شده، یکی از دستاوردهای مهم وزارت نیرو برای پرمصرف‌ترین فصل سال بوده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد تا تابستان امسال 7 هزار و 787 مگاوات به ظرفیت برق کشور اضافه می‌شود که به واسطه آن مشکل ناترازی این صنعت حل خواهد شد.
از دولت سیزدهم به عنوان وارث ناترازی‌های گسترده دولت قبل در زمینه انرژی یاد می‌شود.
برآورد شده که میزان ناترازی برق در محدوده ۱۰ هزار مگاوات بوده که مهم‌ترین دلیل آن، کم‌کاری دولت گذشته در سرمایه‌گذاری و توسعه صنعت برق بوده است.
از قرار معلوم، مجموع نیروگاه‌های احداث شده در دولت‌های یازدهم و دوازدهم ۱۶ هزار و ۱۶ مگاوات بوده که ۱۲ هزار و ۹۴۶ مگاوات آن، نیروگاه حرارتی بوده است. به عبارتی، در طول هشت سال، سالیانه به طور متوسط ۱۶۱۸ مگاوات نیروگاه حرارتی احداث شده است.
هرچند که از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تاکنون در مجموع 6 هزار و 864 مگاوات به توان تولیدی نیروگاه‌های حرارتی کشور اضافه شده است؛ چیزی بیش از 4 برابر متوسط افزایش سالانه احداث نیروگاه‌های حرارتی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم؛ مابقی نیز مربوط به دیگر منابع تولید برق در کشور بوده است.
کمتر کسی است که ناترازی شدید برق در کشور طی تابستان سال ۱۴۰۰ را فراموش کرده باشد. ناترازی که منجر به بروز خاموشی‌های گسترده و کلافه‌کننده از اردیبهشت تا اواخر شهریورماه همان سال بود. این حجم خاموشی، علاوه بر ایجاد نارضایتی، در کاهش تولیدات صنعتی و ساختمانی و افزایش قیمت برخی کالاها و به دنبال آن ایجاد رکود در کشور تأثیر انکارناپذیری داشت.
ناگفته نماند که قطعی برق تنها در سال 1400 تولید فولاد را 8 میلیون تن کاهش داد و ضرر 6 میلیارد دلاری به این صنعت وارد کرد. در صنعت سیمان نیز در تابستان سال 1400 و به دلیل قطعی برق، صنایع سیمانی خسارت بیش از 390 میلیارد تومانی را متحمل شدند.
گفته می‌شود که میزان کمبود نیروی برق در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۵ هزار مگاوات بود. اما با توجه به رشد بار، پیش‌بینی می‌شد که این ناترازی در تابستان سال ۱۴۰۱ به حدود ۲۰ هزار مگاوات یعنی ۲۸ درصد تقاضای بار افزایش یابد که تهدید بزرگی برای کشور محسوب می‌شد. پیک مصرف برق در تابستان سال گذشته 68 هزار و 485 مگاوات بوده که از این میان 9 هزا ر و 50 مگاوات مربوط به بخش کشاورزی، 19 هزار و 295 مگاوات مربوط به صنایع، 2 هزار و 643 مگاوات مربوط به بخش تجاری و 28 هزار و 301 مگاوات مربوط به بخش خانگی بوده است.
واقعیت این است که شدت مصرف انرژی در ایران همواره بالا است.
بررسی نمودار رشد مصرف برق، شیب تند صعودی را به نمایش گذاشته به نحوی که تقاضای مصرف برق رشدی 12.5 درصدی را به تصویر کشیده است.
با شروع به کار دولت سیزدهم، حل این معضل به‌عنوان یک چالش اساسی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفت و با استفاده از ظرفیت تخصصی صنعت برق کشور، به‌منظور استفاده از تمامی ظرفیت‌ها برای غلبه بر مشکلات انباشته این حوزه برنامه‌ریزی لازم صورت گرفت.
برنامه وزارت نیرو برای احداث ۳۵ هزار مگاوات نیروگاه و بهینه‌سازی و مدیریت مصرف برق با مشارکت مؤثر مردم و مشترکان برای دوره چهارساله تدوین و بلافاصله اجرای آن آغاز و درسال اول، باعث گذر موفق از پیک بار سال ۱۴۰۱ بدون هرگونه خاموشی شد.
اضافه شدن 7 هزار و 54 مگاوات به توان تولیدی کشور که در حوزه نیروگاه‌های حرارتی شامل احداث 5 هزار و 196 مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی و گازی، ارتقای توان تولیدی واحدهای موجود نیروگاهی با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان داخلی به میزان ۱۴۰۰ مگاوات و احداث ۲۶۸ مگاوات نیروگاه تولید پراکنده و خودتأمین کوچک از نتایج برخی از این اقدامات در حوزه افزایش ظرفیت نیروگاهی است.
مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در خصوص وضعیت تأمین برق در سال‌جاری، گفته است که بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای امسال هیچگونه جداول خاموشی برنامه‌ریزی شده را منتشر نخواهیم کرد و افزوده که برای گذر از چالش‌های صنعت برق امسال ۱۴۰ برنامه تنظیم شده که سه محور اصلی توسعه و تولید ظرفیت نیروگاهی، تعمیرات نیروگاهی و مدیریت مصرف برای آن تعریف شده است.
در این میان، در سال‌جاری تشویق سراسری مشترکان صنعت برق در دستور کار وزارت نیرو نیز قرار گرفت، در سال گذشته این طرح تنها برای مشترکانی که مصرف زیر الگو داشتند اجرایی شد که کاهش چهار درصدی مصرف برق را به دنبال داشت و یکهزار و 350 میلیارد تومان پاداش خوش مصرفی به مشترکان پرداخت شد.
۴۰ درصد مشترکان مشمول اجرای این طرح شدند و بیش از هشت میلیون مشترک قبض رایگان دریافت کردند و یا حتی برخی از مشترکان دو تا سه نوبت بستانکار شدند.
نکته قابل توجه اجرای این طرح این است که همه مشترکان مشمول این طرح خواهند شد.
میزان محاسبه پاداش کاهش مصرف این‌گونه است که هر مشترک به میزانی که مصرف خود را کاهش می‌دهد، مشمول پاداش می‌شود.
سال گذشته به ازای هر کیلووات ساعت ۵۰۰ تومان و امسال به ازای هر کیلووات ساعت ۲۰۰۰ تومان پاداش خوش‌مصرفی پرداخت می‌شود. این موضوع بدان معنا است که میزان پرداخت پاداش خوش مصرفی ۲۰ برابر افزایش یافته است. اما در مناطق گرمسیری چنانچه یک کولر گازی خاموش شود، مشترک مشمول یک میلیون تومان پاداش کاهش مصرف خواهد شد. استان‌های مشهد، تهران، آذربایجان‌ها و فارس جزو مناطق عادی هستند که الگوی مصرف در این مناطق ۳۰۰ کیلووات ساعت است و اگر در این مناطق دور کولر آبی از تند به کند تغییر کند پاداشی معادل ۱۵۰ هزار تومان به مشترکان پرداخت خواهد شد.
طبق برآوردهای صورت گرفته با اجرای این طرح شاهد پنج درصد کاهش مصرف خواهیم بود. سال گذشته حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان پاداش خوش مصرفی پرداخت شد که پیش‌بینی می‌شود این رقم امسال دو تا سه برابر افزایش یابد.
رویکرد دولت سیزدهم برای تأمین برق کشور علی رغم دولت قبلی تنها بر یک محور مدیریت مصرف حرکت نکرد بلکه ارتقای بهره‌وری، افزایش توان نیروگاه و به طور کلی افزایش ظرفیت تولید برق در کنار طرح‌های تشویقی در حوزه مدیریت مصرف بوده و همین موضوع موجب دور زدن خاموشی‌ها و تأمین پایدار برق شد. واقعیت این است که وزارت نیرو در دولت سیزدهم اقدامات مهمی را برای جبران ناترازی برق به عنوان میراث شوم دولت قبل طرح‌ریزی کرده، اقداماتی که باعث شد خاموشی سراغ مشترکان نیاید.
اطلاعیه مشترک وزارتخانه‌های نیرو و صمت هم نشان می‌دهد که برنامه تأمین برق صنایع کشور برای تابستان سال‌جاری با هدف تولید حداکثری در سال رشد تولید تدوین و ابلاغ شده که بر این اساس، برق مورد نیاز همه واحدهای صنعتی کوچک و واحدهای صنفی- صنعتی بویژه کارگاه‌های تولیدی کوچک که بیش از 90 درصد کل واحدهای صنعتی و تولیدی کشور (حدود 580 هزار واحد صنعتی) را شامل می‌شود، بدون هیچ محدودیتی تأمین خواهد شد.
بدون شک، هدف اصلی وزارت نیرو تزریق بیشترین میزان برق به بخش تولید در تابستان سال‌جاری است.
هدفی که تحقق آن، نه تنها وداع شیرین با قطعی‌های مکرر و جلوگیری از خاموشی‌های برق خواهد بود بلکه رشد تولید را برای تولید کنندگان کشور به دنبال دارد.