رشد ۴۵ درصدی ترانزیت جاده‌ای
مجموع ترانزیت جاده‌ای در ۱۰ ماهه امسال بیش از ۱۱ میلیون تن است که برابر مجموع کل ترانزیت سال گذشته است
معاون وزیر راه و شهرسازی از رشد ۴۵ درصدی ترانزیت جاده‌ای از ابتدای امسال خبر داده است. رشد ترانزیت علاوه بر افزایش درآمدهای مستقیم، حدود ۵۷۰ میلیون دلار درآمدزایی غیرمستقیم برای کشور به همراه داشته است و نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۸۰ میلیون دلار رشد دارد. ترانزیت ۱۰ ماهه نشان می‌دهد که ۱۱ میلیون تن ترانزیت جاده‌ای معادل کل ترانزیت در سال گذشته است. علاوه بر رشد ترانزیت، حمل بار داخلی و جابه‌جایی مسافر در حوزه جاده‌ای نیز به گفته داریوش امانی از ابتدای امسال به ترتیب رشد بیش از ۱۱ و ۱۴ درصدی دارد. با توجه به توافقاتی که ایران با کشورهای منطقه دارد، رشد مستمر ترانزیت تا پایان سال پیش‌بینی می‌شود.
افزایش تردد پایانه مرزی نوردوز
عملکرد مرزهای کشور نشان می‌دهد، مجموع تردد کامیون‌های ترانزیتی از مرزهای کشور بالغ بر ۵۰۶ هزار و ۸۰۳ دستگاه بوده است که نسبت به سال گذشته ۳۵ درصد رشد دارد.
مهمترین برنامه رشد ترانزیت، انتقال بار روسیه از کریدور شمال-جنوب تا ۲ میلیون تن در سال آینده است. از سوی دیگر توافقات حمل و نقلی و ترانزیتی با کشورهای همسایه نیز همچنان ادامه دارد. رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ارمنستان گفت: طرح جامع پایانه مرزی نوردوز را با رویکرد افزایش ظرفیت تردد روزانه تا هزار دستگاه کامیون بازنگری کرده و با تأمین اعتبار لازم در سال ١٤٠٣ آغاز می‌کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: توسعه همکاری‌های حمل‌ونقل جاده‌ای با جمهوری ارمنستان برای دولت جمهوری اسلامی ایران و بویژه وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان بستر توسعه اقتصادی دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
علی‌اکبر صفایی، رئیس سازمان بنادر و دریانوردی ایران نیز در این نشست گفت: ایران آمادگی کامل دارد تا امکانات لازم را برای سرمایه‌گذاری همه‌جانبه در زمینه واردات و صادرات با ارمنستان فراهم کند.
وی تصریح کرد: ایران در این زمینه با کشورهای حوزه خلیج فارس همکاری‌های گسترده‌ای دارد؛ لذا همین سیاستگذاری را با کشور دوست و برادر ارمنستان ادامه می‌دهیم. صفایی با مهم دانستن سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه میان ایران و ارمنستان، تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از سرمایه‌گذاری ارمنستان در بندر چابهار و مرزهای شمالی استقبال می‌کند.
تکمیل کریدورها
در حال حاضر بیشترین ترانزیت کشور از مسیرهای مختلف کریدور شمال-جنوب انجام می‌گیرد، خط آهن رشت-آستارا به‌عنوان حلقه مفقوده کریدور ریلی شمال-جنوب اهمیت بسیار بالایی در مراودات تجاری ایران با کشورهای منطقه و توسعه ظرفیت‌های کریدور مذکور دارد.
بهار امسال قرارداد 1.6 میلیارد یورویی طراحی و ساخت خط‌آهن رشت-آستارا بین ایران و روسیه امضا شد. بر اساس این قرارداد قرار شد پس از انجام مطالعات طرح، سرمایه‌گذاری پروژه و ساخت خط‌آهن مذکور مشخص و شروع شود.
مسئولان بخش حمل و نقل اظهار کرده بودند که طراحی این پروژه در حال اتمام است و عملیات اجرایی آن از ابتدای سال 2024 میلادی (اواخر دی‌ماه) آغاز می‌شود. اما شروع پروژه با تأخیر همراه بوده است هرچند مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده‌اند این هفته هیأت روسی با حضور در ایران، قرارداد نهایی راه‌آهن رشت-آستارا را امضا می‌کنند.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در خصوص آخرین وضعیت پروژه خط‌آهن رشت-آستارا اظهار کرده که قرارداد تجاری و اجرایی خط‌آهن رشت-آستارا همین روزها بین دو شرکت امضا می‌شود. تأمین مالی پروژه از طریق وام روس‌ها تأمین می‌شود. کارهای مربوط به قرارداد در زمانبندی مشخص شده پیش می‌رود و بر اساس آن پیش می‌رویم.
این پروژه 162 کیلومتری با تکمیل شدن، به طور مستقیم راه‌آهن ایران را به آذربایجان متصل می‌کند. به این ترتیب بار به‌صورت ریلی به آذربایجان، از آنجا به روسیه و از روسیه به شمال اروپا می‌رود. کشورهای مسیر، به این پروژه علاقه‌مند هستند، چراکه مسیر با کاهش هزینه‌ها برای کشورها سود دارد.
کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه از سفر وزیر حمل و نقل روسیه به ایران طی روزهای آینده برای امضای قرارداد اجرایی ساخت خط‌آهن رشت-آستارا خبر داده است.
روسیه برای جابه‌جایی 2 میلیون تن کالا در بخش شرقی کریدور شمال-جنوب، هدفگذاری کرده است. شاخه غربی کریدور (روسیه- جمهوری آذربایجان-ایران) سال گذشته میلادی راه‌اندازی شد.
شاخه سوم کریدور شمال-جنوب یعنی حمل‌ونقل ترکیبی از روسیه، دریای خزر و سپس جنوب ایران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و بهترین مسیر کریدور شمال-جنوب برای ایران است. در دو شاخه دیگر این کریدور ایران از کشورهای دیگر برای حمل بار استفاده می‌کند اما در شاخه سوم به طور مستقیم از ظرفیت‌های کشورمان برای حمل‌ونقل کالا استفاده خواهد شد.
شاخه ریلی دیگری که در کریدور شمال جنوب، در حال تکمیل است، اتصال راه‌آهن رشت به بندر کاسپین است که به گفته متولیان این بخش تا آخر امسال راه‌اندازی می‌شود. اتصال این خط ریلی در کنار بندر امیرآباد، دو شاخه میانی ریلی کریدور شمال-جنوب است که انتقال بار به‌صورت مستقیم با قطار از جنوب به شمال و برعکس در این مسیر انجام می‌شود. زمان این انتقال ۴ تا ۵ روز است که هزینه انتقال را بسیار کاهش می‌دهد. بر اساس این گزارش، انتقال هر تن-کیلومتر بار ترانزیتی ریلی حدود ۳۰ دلار درآمدزایی برای کشور دارد؛ این در حالی است که در ترانزیت جاده‌ای با توجه به مصرف سوخت بالا، بخشی از درآمدهای ترانزیتی صرف تأمین یارانه سوخت می‌شود.
تکمیل کریدور شمال-جنوب، ۱۰ میلیون تن در سال‌های اول به ظرفیت ترانزیتی کشور اضافه می‌کند. ظرفیت ترانزیت کریدور شمال-جنوب، با مشارکت کشورهای همسایه و منطقه حدود ۵۰ میلیون تن برآورد شده است که سهم ایران از آن حدود ۳۰ میلیون تن است. تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها و ناوگان در تمام بخش‌های حمل و نقل و برنامه‌ریزی و مدیریت برای راه‌اندازی زنجیره تأمین در حوزه لجستیک، مهمترین بسترهای استفاده حداکثری از ظرفیت کشور برای ترانزیت است.