انتخاب بهترین سیاست از جعبه ابزار سیاستگذار
گواهی سپرده خاص ترمز التهاب بازار ارز را کشید
انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود 30 درصد، تازه‌ترین تکه پازل سیاست‌های پولی بانک مرکزی است که از 11 بهمن ماه جاری به شبکه بانکی ابلاغ شد. بانک مرکزی در منوی سیاست‌های خود، روش‌های مختلفی را برای مهار نقدینگی، تأمین مالی بخش‌های مولد اقتصاد و از همه مهم‌تر جلوگیری از نوسانات بازار ارز، به کار گرفته است که تمام گزارش‌های رسمی از موفقیت‌آمیز بودن این روش‌ها حکایت دارد به طوری که برای اولین بار پس از گذشت 55 ماه، نرخ رشد نقدینگی در محدوده 25 درصد قرار گرفت، همچنین رشد پایه پولی نیز با کاهش 13.3 واحد درصدی از ۴۵ درصد در ابتدای سال‌جاری به ۳۱.۷ درصد در آذرماه رسید که این امر بیانگر بهبود روند متغیرهای کلان اقتصادی و کل‌های پولی است.
حال با توجه به شرایط اقتصادی کشور و بازار ارز، سیاستگذار از جعبه ابزار خود، گواهی سپرده خاص را انتخاب کرد تا ضمن جمع‌آوری نقدینگی سرگردان و هدایت آن به طرحهای اقتصادی، از نوسانات کاذب در بازار ارز نیز جلوگیری کند. به دلیل زمان مناسب برای انتشار این گواهی سپرده، در کمترین زمان و با استقبال مردم، تمام سهمیه 200 هزارمیلیارد تومانی بانک‌ها به اتمام رسید و بانک مرکزی از دستیابی به تمام اهداف خود از طریق این ابزار خبر داد. تخلیه حباب شکل گرفته در بازار ارز غیررسمی و بازار طلا و جلوگیری از انتظارات برای افزایش جهشی نرخ ارز از جمله دستاوردهای این سیاست بوده که مورد تأکید اغلب کارشناسان و فعالان اقتصادی نیز قرار دارد. نگاهی به وضعیت بازار ارز طی روزهای گذشته نشان می‌دهد که پس از انتشار این اوراق که بخش قابل توجهی از سرمایه‌های سرگردان را به سمت خود جذب کرد، باعث شد خریدهای هیجانی در بازار ارز افت معناداری پیدا کند. برهمین اساس به اعتقاد کارشناسان اقتصادی حتی اگر انتشار گواهی سپرده خاص تنها همین یک دستاورد را نیز داشته باشد، منطقی است چرا که نرخ ارز به یک لنگر در اقتصاد ایران عمل می‌کند و به صورت واقعی و روانی بر اغلب بخش‌های اقتصاد ایران اثر می‌گذارد. بدین ترتیب مهار نرخ ارز و جلوگیری از بروز التهابات در این بازار هدف بسیار مهمی است که بانک مرکزی توانست با انتشار این گواهی و درمدت کوتاهی به آن دست پیدا کند.
سرمایه‌گذاران در انتظار دور جدید گواهی
برهمین اساس بانک مرکزی پس از پایان فروش این گواهی‌ها در تاریخ 24 بهمن ماه در اطلاعیه‌ای ضمن تأکید بر ادامه استفاده از ابزارهای مختلف سیاست پولی از جمله اوراق گواهی سپرده خاص سرمایه‌گذاری برای طرحهای دارای بازدهی بالا و پیشران کشور اعلام کرد که به عنوان سیاستگذار پولی در هر زمان که ضرورت داشته باشد و تشخیص دهد از این ابزار پولی به منظور هدایت هدفمند نقدینگی در تأمین مالی طرحهای ملی و سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی استفاده خواهد کرد.
براساس این اطلاعیه سیاست پولی انتشار و عرضه اوراق گواهی سپرده‌‌های خاص با نرخ سود علیالحساب ۳۰ درصد که کل اوراق مذکور در شبکه بانکی توسط متقاضیان مورد استقبال قرار گرفته و خریداری شد در مرحله نخست خود موفق بوده و به اهداف مورد نظر رسید. از منظر سیاستگذار پولی و بانکی، این برنامه موفق، یک سیاست موقت نبوده و متناسب با مقتضیات زمانی و بنابر تشخیص و ضرورت، عنداللزوم از این ابزار با حجم و سقف‌های مختلف برای هدایت هدفمند نقدینگی به سمت تولید، طرحهای مولد و اجرای دقیق برنامه‌های سیاستگذار پولی در مهار نقدینگی و تورم استفاده خواهد شد. برهمین اساس بانک مرکزی از مرحله جدید انتشار گواهی سپرده خاص به مبلغ 80 هزارمیلیارد تومان درآینده نزدیک خبرداده است که در راستای تأمین مالی پروژه‌های پیشران و مولد با بازدهی بالا منتشر خواهد شد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که پس از استقبال قابل توجه مردم برای خرید گواهی سپرده خاص، پس از اطلاعیه بانک مرکزی درخصوص انتشار دور جدید این گواهی، بسیاری از سرمایه‌گذاران در انتظار آغاز فروش آن هستند. بر اساس دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص، بانک‌ها برای تأمین سرمایه در گردش طرحهای با بازدهی بالا اقدام به انتشار این اوراق کرده و در پایان دوره مشارکت، سود قطعی محاسبه و به خریداران این گواهی در شعب بانک‌ها پرداخت می‌شود. ویژگی بارز این گواهی سپرده خاص آن است که معاف از مالیات بوده و هیچ محدودیت خرید هم برای اشخاص حقیقی و حقوقی ندارد. همچنین امکان بازخرید قبل از سررسید در شعب بانک‌ها با نرخ شکست اعلامی، امکا‌نپذیر است.به‌کارگیری این ابزار سیاست پولی که با هدف گسترش مشارکت مردمی در تأمین مالی طرحهای تولیدی کشور صورت گرفته به‌گونه‌ای است که دارندگان این گواهی همچنین می‌توانند از آن به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات بانکی استفاده کنند.
گواهی سپرده خاص به مدیریت بازار ارز و طلا کمک می‌کند
درهمین خصوص عضو کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران، اعلام کرد: انتشار گواهی سپرده خاص را باید از بهترین سیاست‌های بانک مرکزی خواند که برای مدیریت بازارهای سرمایه‌ای اتخاذ شد.
کاظم مرتاض، در رابطه با انتشار گواهی سپرده خاص با سود ۳۰ درصد از سوی بانک مرکزی که با استقبال خوبی نیز مواجه شد، به ایبنا گفت: بی‌تردید تصمیم اخیر بانک مرکزی را می‌توان یکی بهترین سیاست‌های این نهاد پولی و بانکی خواند که با توجه به شرایط بازارهای سرمایه‌ای و اهمیت تأمین سرمایه در گردش واحد‌های تولید اتخاذ و اجرایی شد. این گواهی سپرده می‌تواند به خوبی سرمایه‌های دپو شده و بی‌هدف مردم را به سوی بخش تولید هدایت کرده و سود خوب و قابل توجهی هم به سرمایه‌گذاران پرداخت کند.
این فعال اقتصادی به تأثیر مثبت گواهی سپرده در کاهش التهاب بازارهای مالی از جمله ارز و طلا اشاره کرد و گفت: بسیاری از مردم با توجه به سرمایه‌های خرد و نیمه خرد خود تمایل فراوانی به بازارهای زودبازده و پرسود دارند؛ به همین دلیل دلالان و سوداگران هم می‌توانند با ایجاد موج هیجانی کاذب، سرمایه آنها را به بازارهای غیر رسمی و نامولد ارز و طلا سوق دهند. در نتیجه گواهی سپرده می‌تواند بهترین و مطمئن‌ترین راه برای سرمایه‌گذاری سرمایه‌های خرد و کلان مردم و فعالان اقتصادی باشد. عضو اتاق بازرگانی ایران به اهمیت مشارکت مردمی در تأمین مالی طرحهای تولیدی نیز تأکید و اظهار کرد: بانک مرکزی با این روش می‌تواند به خوبی سرمایه‌های مردم را با پرداخت سود ۳۰ درصدی جذب و به بخش مولد هدایت کند. به‌طوری‌که حتی فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان هم می‌توانند از این گواهی سپرده متنفع شده و چرخ اقتصاد کشور را همچنان به گردش درآورند. مرتاض در خصوص موقتی بودن نوسانات بازار ارز هم گفت: ما همچنان با روند دپو شدن سرمایه‌های سرگردان در خانه‌ها و بازارهای نامولد مواجه هستیم که بیش از همه، بازار ارز و طلا را نشانه می‌رود. بانک مرکزی با این اقدام می‌تواند گام مؤثری در کنترل و مدیریت بازار ارز هم بردارد و بحران‌های مقطعی را راحت‌تر از گذشته پشت سر بگذارد. وی آرام کردن التهاب بازارهای سرمایه‌ای را یکی از مهم‌ترین اهداف و تبعات انتشار گواهی سپرده خواند و گفت: زمانی که بتوان با گواهی سپرده از سود خوب و مطمئنی برخوردار شد، دلیلی برای هجوم احساسی و هیجانی به بازار ارز و طلا و سکه برای مردم باقی نمی‌ماند و همین موضوع می‌تواند در کنترل تورم و نقدینگی هم بسیار مؤثر باشد. از سوی دیگر دولت و بانک مرکزی هم در این شرایط می‌توانند به راحتی بازار را مدیریت کرده و آرامش و تثبیت مطلوبی در آن ایجاد کنند. عضو کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران افزود: ارتقای کیفیت منابع پولی و کنترل پایه‌پولی و نقدیندگی، تقویت تأمین مالی تولید و امکان دریافت تسهیلات بانکی با استفاده از این گواهی به عنوان وثیقه از جمله مزایای این گواهی است. امیدوارم تدوین و اجرای این طرح و سیاست‌های مشابه همچنان تداوم داشته باشد تا امید و انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاری در بخش مولد نیز افزایش یابد.
ورود سرمایه‌های سرگردان به بازار ارز کم می‌شود
همچنین عضو دیگر اتاق بازرگانی ایران، گفت: انتشار این اوراق بسیاری از سرمایه‌های سرگردان و خرد را وارد بخش مولد و سرمایه‌گذاری مطلوب خواهد کرد.
سید علی حسینی در خصوص ابلاغ دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص از سوی بانک مرکزی گفت: انتشار و عرضه گواهی سپرده به عنوان یکی از ابزارهای مالی از سوی بسیاری از بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و با نتایج و تبعات مثبت و مطلوبی همراه است. در همین راستا مجوز انتشار گواهی سپرده خاص با سود ۳۰ درصد از سوی بانک مرکزی کشورمان را نیز باید اقدامی مثبت در این خصوص تلقی کرد که مطمئناً با نتایج چشمگیری همراه می‌شود. وی با اشاره به تأثیر مثبت گواهی سپرده خاص بر روند مشارکت مردمی در تأمین مالی طرحهای تولیدی کشور ادامه داد: این مسأله می‌تواند تأثیر خوبی بر تأمین سرمایه در گردش طرحهای پیشران اقتصادی و روند تولید داشته باشد. ضمن اینکه طبق دستورالعمل بانک مرکزی قرار است در پایان دوره مشارکت، سود قطعی نیز علاوه بر سود علیالحساب ۳۰ درصدی به خریداران این گواهی سپرده در شعب بانک‌ها پرداخت شود. البته باید به یکی دیگر از مزایای این گواهی سپرده اشاره کرد که آن هم امکان فروش قبل از سررسید در شعب بانک‌هاست. رئیس پیشین کمیسیون حمل و نقل و لجستیک اتاق بازرگانی ایران به کاهش التهاب بازارهای دارایی بویژه بازار ارز با اجرای چنین تصمیماتی از سوی بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: یکی از نکات قابل توجه این است که دارندگان این گواهی می‌توانند از آن به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات بانکی استفاده کنند و همین موضوع باعث استقبال بیشتری از آن خواهد شد. همچنین بسیاری از سرمایه‌های سرگردان و خرد را وارد بخش مولد و سرمایه‌گذاری مطلوب خواهد کرد.