رئیس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران در گفت‌وگو با «ایران اقتصادی» مطرح کرد
ایجاد سند توسعه پایدار تعاونی‌های بانوان در دولت سیزدهم
فرزانه پیری
روزنامه نگار
براساس آخرین آمارها از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی 10 درصد از تعاونی‌های کشور به زنان اختصاص دارد که نزدیک به 10 هزار تعاونی در کشور می‌شود، توسعه و رونق این تعاونی‌ها در گرو شبکه‌سازی و تأمین زنجیره تولید است.
زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که مشارکت آنان در حوزه اقتصادی و اجتماعی با نگاه حفظ کرامت و اصالت همواره مورد توجه قرار گرفته است.
اکنون زنان هم دوش مردان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حضور مؤثر و نقش‌آفرینی را ایفا می‌کنند.
مشارکت اقتصادی در قالب تعاونی‌ها یکی از مهم‌ترین مباحثی است که در قوانین بالادستی کشورمان به آن پرداخته شده است، بخش تعاون یکی از ارکان اقتصاد کشور محسوب می‌شود به گونه‌ای که در اصول ۴۳ و ۴۴ قانون اساسی، به این بخش نگاه ویژه‌ای شده است.
تعاونی‌ها دارای مزایای مختلفی از جمله افزایش اشتغال مولد، توسعه اقتصادی، افزایش رقابت‌پذیری، افزایش صادرات، کاهش انحصار، حذف دلالی و واسطه‌گری هستند. از جمله مزیت‌های فعالیت در قالب تعاونی است.
براساس آخرین آمارها، در دولت سیزدهم882 تعاونی زنان با بیش از هشت هزار عضو تشکیل شده است که این رقم نسبت به دولت گذشته رشد هفت درصدی را نشان می‌دهد از این رو در مجموع بیش از ۱۰ هزار تعاونی زنان در کشور داریم که این آمار نشانگر فعالیت زنان در مشارکت اقتصادی است.
کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران یکی از متولیان، تعاونی‌های زنان در کشور است که نقش مهمی در برنامه‌ریزی و تلاش برای ایجاد ساختار، تربیت مدیران، نیروی توانمند و کارآمد از جامعه بانوان کشور در قالب شبکه تعاون و تجارت در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را دارد.
درباره فعالیت این کمیسیون و نقش آن در ساماندهی و تقویت تعاونی‌های زنان، با خاطره استاد رضایی رئیس این کمیسیون به گفت‌وگو نشستیم.
تفکر جزیره‌ای در تعاونی‌ها حاکم بود
درباره آخرین وضعیت تعاونی‌های زنان در کشور توضیح دهید؟
با وجود آماری قابل توجه از وجود تعاونی‌های بانوان، ولی متأسفانه در گذشته با برخورد سلیقه‌ای و عدم شناخت تخصصی از این بخش، شاهد آسیب جدی در حوزه تعاونی‌های بانوان هستیم. طی دو دهه اخیر روند تشکیل، رشد و توسعه کسب و کار بانوان با ساختار تعاونی، از حمایت و صیانت صحیح و کامل برخوردار نبوده است اما با توجه به تغییرات و ساماندهی‌های نسبی انجام شده، طی دهه اخیر، تلاش فراوانی برای، ایجاد روند نظارت تخصصی در فضای اتاق تعاون، با غالب کمیسیون تخصصی بانوان صورت گرفته است. در گذشته فرایند سلیقه‌ای و نگاه جزیره‌ای به بخش تعاون صورت گرفته بود به گونه‌ای که شاهد توقف بخش تعاون یا تصویب بودجه‌های موجود با عنوان کلی و اختصاص بودجه به تعاون بانوان در ردیف‌های یکی مانده به آخر بودیم.
حضور در جلسات دولت و مجلس و پیگیری مطالبات بخش با اولویت بانوان و جوانان و خانواده و عضویت کمیسیون در لیست مشاوران زنان دستگاه‌های دولتی، ایجاد کارگروه‌های تخصصی، ذیل کمیسیون، ایجاد دفاتر منطقه‌ای برای تبادل موضوعات و تسریع در پیگیری رسمی و ارسال پاسخ و ابلاغ موضوعات تخصصی، برگزاری جلسات کمیسیون مشورتی در هر فصل با دستگاه مرتبط با حضور مقام ارشد دستگاه مرتبط جهت طرح مطالبات و پاسخگویی به جامعه هدف با اولویت اعضا کمیسیون، برگزاری کنگره ملی باور ، درحوزه تخصصی رشد و توسعه کسب و کار زنان و تحکیم خانواده همراه با تشکیل کارگروه‌های تخصصی جهت بررسی مقدمات تنظیم سند زیست بوم تحکیم و توسعه پایدار تعاونی‌های زنان کشور و پایش تعاونی‌های فعال بانوان در بخش تولید و صادرات از جمله اقدامات متوالی کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران بوده است.
مهم‌ترین نیاز تعاونی‌های زنان را تشریح کنید؟
وجود کرسی مطالبه‌گری، شفافیت و حمایت قانونمند از جایگاه تعاونی‌های زنان در حوزه اجتماعی و اقتصادی یکی از مهم‌ترین مسائل است. افزایش سهم مشارکت و حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی از مهم‌ترین مطالبه بانوان تعاونگر است که این موضوع نیازمند توجه ویژه به این قشر است تا بتوانند در حوزه‌های مختلف نقش کلیدی را ایفا کنند.
ایجاد سند زیست بوم توسعه پایدار تعاونی‌های بانوان در دولت سیزدهم
درباره سند توسعه بخش تعاون و نقش آن در رونق تعاونی‌های بانوان توضیح دهید؟
پس از سال‌ها تلاش در اسفند سال ۱۴٠۱، سند توسعه بخش تعاون که مورد غفلت واقع شده بود، مصوب و ابلاغ شد، پیش‌بینی می‌شود اگر دولت به واقع در جهت اجرای این سند که به عنوان یک نقشه راه، برای توسعه ۴٠ تا ۵۵ درصدی در قسمت های مختلف با هم‌افزایی در راستای احقاق و مطالبه بحق ۲۵ درصدی خود از سه رکن اقتصادی، برابر با متن قانون اساسی است، اقدام کند و به تعاونی‌های مردمی بپردازد و مبحث حمایت‌های قانونی و مصوب را اعمال نماید، با قدرت می‌توان امیدوار به تعییرات ویژه باشیم.
در این میان نیاز است تا نظارت و پشتیبانی و رفع مشکلات از تعاونی‌های بانوان و جوانان مورد تأکید قرار گیرد این امر نیازمند سکویی معین، مطمئن و متعهد از عناصر و ارکان ویژه دارد.
اتاق تعاون ایران باتوجه به جایگاه و سطح ارزش قانونی و برنامه‌ریزی و اجرا در بخش غیر دولتی با قابلیت ملی و بین‌المللی، بایستی با نگاه ویژه به این مهم پرداخته و تصمیمی شایسته برای ایجاد این کرسی را در دستور کار حقیقی خود قرار دهد. امیدواریم در این دوره انتخابات اتاق تعاون ایران شاهد این توجه و نواندیشی و تعهد به نقش حیاتی بانوان و اقتصاد خانواده در امنیت اجتماعی، اقتصادی و رشد آموزش و تربیت نسل سلامت کشور، باشیم. همچنین سند زیست بوم توسعه پایدار تعاونی‌های بانوان در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفت که این امر در راستای کنگره ملی بانوی ایرانی (باور) بود بر این اساس سرفصل‌های سند زیست بوم احصا شده، موضوعات در حال بحث‌بندی است و به دنبال مقدمات عملیاتی هستم. طبق این سند، فضاهای تخصصی برگرفته از جامعه بانوان در حوزه‌های مختلف مشاغل شناسایی شده و در مرحله بعد برنامه‌ریزی، مشاوره، جذب سرمایه و در حوزه فروش داخلی و خارجی ورود خواهیم کرد.
ایجاد شبکه تعاون تجارت
چه اقداماتی برای تقویت تعاونی‌های بانوان انجام شده است؟
با توجه به وظایف تبیین شده در کمیسیون و مطابق آیین‌نامه، اصولاً کمیسیون مجاز به اقدام عملیاتی، اجرایی نیست. اما با توجه به وظایف ذاتی مبحث بسترسازی، شبکه‌سازی و ایجاد زنجیره تأمین، بازاریابی و بازارسازی در غالب فضای مجازی و حقیقی پیگیری می شود. همچنین برگزاری رویداد، نمایشگاه، برنامه‌ریزی و حضور در میزهای تجاری، توسعه بازار و سایر موارد از جمله مطالبات و برنامه‌های پیشنهادی کمیسیون بود که در نهایت به دلیل کثرت موضوعات با تفکیک مطالبات سه‌گانه، حقوقی، اعتباری، رفاهی در مصوبات کمیسیون قرار گرفت و منجر به تشکیل و ثبت تعاونی مستقلی به نام شبکه تعاون تجارت، با هدف انجام برنامه‌های مصوب و مستقل در راستای اجرا و پاسخگویی به مطالبات احصا شده است. در حال حاضر در چهارمین سال تشکیل و دور دوم مدیریت هستیم و با گزارش کار مناسب از عملکرد شبکه در حال هماهنگی‌های گام دوم تشکیل، با تمرکز بر حوزه خدمات مالی و رفاهی و حقوقی با محور درآمدزایی و بهره‌وری اقتصادی برای جامعه هدف هستیم.
ایجاد نخستین هلدینگ تعاونی بانوان
یکی از مشکلات بانوان نداشتن ساختار و شبکه حقوقی در حوزه‌های مختلف اشتغال بخصوص در حوزه تعاون بوده است. در این راستا چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران در چهار سال گذشته درصدد برطرف کردن ضعف ساختار کسب و کار بانوان بوده است، یکی از مشکلات بانوان نداشتن ساختار و شبکه حقوقی بود که این موضوع را برطرف کردیم، شبکه تعاون یکی از ساختارها بود در همین راستا نخستین هلدینگ تعاونی بانوان اجرایی شد و دوره‌های آموزشی برگزار کرده و در این زمینه تسهیل‌گری کردیم.
همچنین در همه استان‌ها کمیسیون بانوان و کمیته تخصصی برای نشست با تعاونی‌ها و اتحادیه‌های بانوان داریم، در این جلسات مباحث بانوان تعاونگر را به صورت قانونمند پیگیری می‌کنیم، ضمن اینکه احصای مشکلات تعاونی‌های زنان را از نهادهای مختلف بررسی می‌کنیم چرا که مشکلات در عرصه تعاونی‌های بانوان منجر به درگیری اقتصادی، خانوادگی و در نهایت آسیب‌های اجتماعی می‌شود.
شناسایی 1300 بانوی فعال اقتصادی نخبه
آماری از تعداد بانوان فعال اقتصادی در حوزه تعاونی‌ها را بفرمایید؟
با افتخار در جریان رویدادهای اجرا شده حدود یک‌هزار و ۳٠٠ بانوی فعال اقتصادی، اجتماعی و متخصص و نخبه در بیش از 20 گرایش شناسایی شده‌‍اند. بیش از 11 کارگروه تخصصی ایجاد شده است که ذیل خوشه‌های تخصصی با اولویت تعاونی تشکیل و در حال فعالیت است. در همین راستا و با توجه به نیاز ارائه خدمات برخط سه بستر مجازی با دامنه خدمات مناسب استانی، فرااستانی و فرا منطقه‌ای فعال شده است. ضمن اینکه با 10 دانشگاه عقد تفاهم جهت برگزاری دوره‌های آموزشی و رویدادهای تخصصی تنظیم قرارداد شده است که در حال اجرای این اقدامات هستیم؛ همچنین در بخش کشاورزی دانش بنیان، با رویکرد اشتغال و آموزش همزمان توسط خوشه تخصصی در شبکه، در سال آینده نسبت به جذب، آموزش و خدمات کشاورزی به میزان ۳۵٠ نفر نیروی متخصص در بخش کشاورزی دانش بنیان اقدام خواهد شد.
بــــرش
شناسایی تعاونی‌های فعال بانوان با تفکیک گرایش‌های مختلف
اقداماتی از جمله پیگیری و شناسایی تعاونی‌های فعال با تفکیک گرایش فعالیت، برگزاری جلسات پیوسته با هدف ایجاد تعامل و تبیین توانمندی تعاونی‌های بانوان در استان‌ها، بررسی وضعیت و تشکیل، یا فعال‌سازی کمیسیون بانوان در استان، برگزاری دوره‌های آموزشی، پیگیری جلسات استانی و نشست با محوریت کمیسیون بانوان در استان‌ها، نشست‌های منطقه‌ای، پیگیری مطالبات بصورت استانی و ملی از دستگاه‌ها و سازمان‌های بخش دولت، ایجاد ظرفیت برای حضور بانوان تعاونگر فعال در عرصه مدیریت و تصمیم‌سازی، ایجاد جایگاه مشورتی بخش دولت و کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران، با حضور معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و کلیه مدیران بخش دولت درحوزه زنان و خانواده صورت گرفته است.