تولید قارچ از 210 هزار تن عبور کرد
با افزایش سرانه مصرف قارچ به ۳.۵ کیلوگرم، عرضه کنونی قارچ جوابگو نیست، از این‌رو باید تولید متناسب با آن افزایش یابد
نفیسه امامی
روزنامه نگار
قارچ در زمره محصولات پروتئینی قرار دارد که در سال‌های اخیر با استقبال توسط خانوارها در سبد خرید آنها قرار گرفته است. سرانه مصرف قارچ در دنیا ۴.۵ کیلوگرم است، در حالی که سرانه مصرف قارچ در کشور ما از سال گذشته به 3.۵ کیلوگرم رسیده است.
بهترین ارقام قارچ در دنیا قارچ دکمه‌ای سفید و قهوه‌ای، قارچ شاه‌صدف، قارچ شیتاکه، قارچ گانودرما، قارچ انوکی، قارچ مورل هستند و انواع قارچ خوراکی تولیدی در ایران را قارچ دکمه‌ای، قارچ صدفی، شاه صدف، گانودرما، شیتاکه، کوردیسپس، یال شیر شامل می‌شود. استان‌های تهران، البرز، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، قزوین، خوزستان، مازندران، چهارمحال و بختیاری و همدان هم عمده تولیدکنندگان قارچ کشور به شمار می‌روند.
براساس آمارها در سال ۱۴۰۱ حدود پنج هزار و ۶۴۶ تن محصول قارچ به ارزش ۶ میلیون و ۸۶۲ هزار دلار به کشورهای هدف از جمله قطر، ارمنستان، امارات، کویت، عراق، پاکستان، گرجستان و بحرین صادر شده است. صادرات قارچ در سال‌جاری هم روزانه تا 40 تن انجام می‌گرفت اما اکنون به روزانه 20 تن رسیده است.
طبق آمارها سالانه بیش از ۱۱ میلیون تن قارچ در دنیا در سطحی بیش از ۲۷٫۵ هزار هکتار تولید می‌شود و ایران با تولید حدود ۱۸۰ هزار تن محصول قارچ رتبه هفتم تولید جهان را داراست و کشورهای چین، ژاپن، لهستان و امریکا به‌ترتیب رتبه‌های اول تا چهارم را عهده‌دار هستند.
مهدی رجبی رئیس انجمن پرورش‌دهندگان قارچ در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» با اشاره به تولید قارچ در سال 1402 گفت: روزانه در حدود 800 تن قارچ در کشور به تولید می‌رسد به‌طوری که در سال‌جاری میزان تولید از 210 هزار تن عبور کرده است.
وی اضافه کرد: تولید قارچ در کشور در شش دوره انجام می‌گیرد که برای هر دوره 57 روز زمان صرف می‌گردد.
رئیس انجمن پرورش‌دهندگان قارچ گفت: قیمت کنونی هر کیلو قارچ سر مزرعه ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان است که برحسب کیفیت با نرخ ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان در خرده‌فروشی‌ها عرضه می‌شود.
وی درباره وضعیت صادرات قارچ از کشور افزود: با توجه به افزایش تقاضا برای خرید قارچ در بازار داخل، صادرات از روزانه ۴۰ تن به ۲۰ تن کاهش یافته، اما این موضوع به سبب شرایط عرضه تأثیری در بازار داخل نداشته است؛ تا پیش از این تقریباً روزانه نزدیک به 40 تن صادرات به کشورهای عراق، امارات و کشورهای CIS انجام می‌گرفت اما اکنون میزان صادرات به 20 تن رسیده است.
بازار کشور کشش همه تولید داخل را دارد
رجبی ادامه داد: کاهش میزان صادرات قارچ با توجه به نابسامانی وضعیت دلار و تغییر قیمت آن اتفاق افتاده است، ولی ما مشکلی به دلیل کاهش صادرات نداریم چون بازار داخلی کشش تولید داخلی را دارد.
رجبی با بیان اینکه ظرفیت افزایش تولید ۱۰۰ هزار تن قارچ ظرف ۲ سال شدنی است، افزود: با افزایش سرانه مصرف قارچ به ۳.۵ کیلوگرم، عرضه کنونی قارچ جوابگو نیست؛ از این‌رو باید تولید متناسب با آن افزایش یابد که با وجود ظرفیت واحدهای تولید این امر دست‌یافتنی است.
رئیس انجمن پرورش‌دهندگان قارچ درباره فرآوری قارچ در کشور بیان کرد: دو واحد در کشور اقدام به فرآوری می‌کردند که طی روزهای آینده یک واحد برای فرآوری با ظرفیت روزانه 20 تن راه‌اندازی می‌شود تا در صورت نیاز قارچ را به شکل تازه به دست خریداران برساند.
واحدهای پرورش قارچ در سال‌جاری با حداکثر ظرفیت تولید کرده‌اند که بر این اساس پیش‌بینی شده است تولید تا پایان سال به ۲۱۰ هزار تن برسد. از این میزان نیز ۹۰ تا ۹۵ درصد قارچ تولیدی در کشور عرضه می‌شود و مابقی وارد چرخه صادرات و صنایع تبدیلی می‌شود.
نیمــــا باغبانـــــی دبیــــــر انجمن پرورش‌دهندگان قارچ خوراکی گفته است: با توجه به جایگاه قارچ در سبد خانوار و محصولی که خانوارها به نوعی خود را ملزم به مصرف می‌دانند، عملاً نوسانات سایر محصولات پروتئینی تأثیری بر بازار قارچ ندارد.
باغبانی قیمت کنونی هر کیلو قارچ سر مزرعه را بسته به کیفیت ۸۳ تا ۹۵ هزار تومان اعلام کرد و افزوده است: هم‌اکنون در فروشگاه‌ها هر کیلو قارچ فله با نرخ ۱۰۵ تا ۱۳۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
وی درباره آخرین وضعیت صادرات قارچ گفت: ابتدای سال برآورد می‌شد که صادرات قارچ به ۱۵ هزار تن برسد، اما به‌دلیل استقبال در بازار داخل این موضوع محقق نشد. از این‌رو پیش‌بینی می‌شود که صادرات تا پایان سال به ۶ تا ۷ هزار تن برسد.
باغبانی با بیان اینکه مشکلی در عرضه قارچ نداریم، گفت: برآوردها حاکی از آن است که با توجه به میزان تولید، پایداری و ثبات بر بازار حاکم باشد.
اقدامات حمایتی وزارت جهاد کشاورزی از تولیدکنندگان قارچ
کشاورزان از تولید قارچ در کشور استقبال می‌کنند. الهام فتاحی‌فر سرپرست دفتر امور گلخانه، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی درباره برنامه‌های حمایتی این وزارتخانه برای کمک به کشاورزان در ارائه تسهیلات و مجوزها گفته است: در حال حاضر با توجه به اعتبارات دراختیار وزارت جهادکشاورزی در سطح ملی و استانی، تسهیلات بانکی به متقاضیان سرمایه‌گذاری در بخش قارچ‌های خوراکی پرداخت می‌شود.
فتاحی‌فر افزوده است: با توجه به دوره دو ماه پرورش قارچ خوراکی، سودآوری مناسب به شرط تولید با کیفیت، نیاز به زمین کمتر برای اجرای طرح، مصرف آب کمتر در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی و همچنین امکان تولید در تمام فصول سال، کشاورزان از تولید این محصول استقبال می‌کنند.