در 11 ماهه سال‌جاری صورت گرفت
کاهش 40 درصدی ارزبری واردات گندم با افزایش تولید
امین محمودی
روزنامه نگار
گندم یکی از کالاهای اساسی کشاورزی محسوب می‌شود که سهم زیادی در امنیت غذایی کشور دارد. از این رو تأمین این محصول از طریق تولید و واردات از اهمیت بسزایی برخوردار است.
آن‌طور که وزارت جهاد کشاورزی و بنیاد گندمکاران اعلام کرده تا پایان سال زراعی گذشته از مجموع 13 میلیون و 500 هزار تن گندم تولیدی در کشورمان 10 میلیون و 380 هزار تن آن توسط دولت خریداری شده است و به نظر می‌رسد این روند تولید برای سال آینده نیز ادامه دار باشد.
سال آینده در گندم
خودکفا می‌شویم
اخیراً رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: برآورد‌ها حاکی از آن است که با استمرار شرایط مساعد بارش، تولیدگندم به بیش از ۱۳ میلیون تن برسد.
عطاءاللّه هاشمی با تأکید برخودکفایی گندم در سال آینده گفت: با توجه به بارش‌های مناسب اواخر بهمن و اوایل اسفند نگرانی‌ها در خصوص تولید مرتفع شد.
به گفته وی، بنابر پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی بر بارش‌های مساعد در فروردین و اردیبهشت انتظار می‌رود که تولید به بالای ۱۳ میلیون تن برسد.
هاشمی ادامه داد: کشاورزان نیمه جنوبی کشور در خصوص تغذیه، مبارزه با آفات و بیماری مراقبت‌های لازم را داشته باشند تا علاوه بر ارتقای تولید، درآمد کشاورزان هم افزایش یابد.
تولید گندم در 6 میلیون هکتار
از اراضی کشاورزی
طبق اعلام مسئولان، متوسط عملکرد گندم آبی بین ۴.۲ تا ۴.۵ میلیون تن و گندم دیم بین ۱ تا ۱.۲ میلیون تن است که در مقایسه با متوسط دنیا عملکرد پایینی نیست اما در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته، رقم اندکی است.
تنها برخی کشاورزان خبره کشور توانسته‌اند تولید ۱۰ تا ۱۳ تن در هکتار داشته باشند که بسیار محدود است.
البته برخی کارشناسان و مسئولان بخش کشاورزی، دلیل عملکرد پایین کشت گندم در کشور را اقلیم گرم و خشک، کاهش بارندگی‌ها و افزایش تبخیر عنوان کرده‌اند که باعث محدودیت در تولید این محصول شده است اما دولت تلاش دارد با سیاست‌های مختلف، تولید در واحد سطح را افزایش دهد.
در وضعیت فعلی گندم مورد نیاز کشور در 6 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی تولید می‌شود که 4 میلیون هکتار آن اراضی آبی و 2 میلیون هکتار دیگر مربوط به اراضی دیم هستند.
رئیس بنیاد ملی گندمکاران افزود: با استمرار شرایط مساعد بارش پیش‌بینی می‌شود که سال آینده خودکفایی گندم صنف و صنعت و واحد‌های خبازی محقق شود.
جزئیات واردات گندم
در سال‌جاری
آخرین آمارهای گمرک حاکی از آن است که از ابتدای سال‌جاری تا پایان بهمن ماه 2 میلیون و 520 هزار و 678 تن گندم به ارزش 999 میلیون و 574 هزار دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته 3 میلیون و 686 هزار و 874 تن گندم به ارزش یک میلیارد و 642 میلیون و 976 هزار دلار وارد کشورمان شده بود.
این میزان نشان دهنده آن است که در بازه زمانی یک ساله اخیر واردات این کالای اساسی به لحاظ وزنی با کاهش 32 درصدی و به لحاظ ارزشی با کاهش 41 درصدی روبه‌رو بوده است.
نکته جالب اینکه در 23 ماه گذشته(از ابتدای سال 1401 تاکنون) به دلیل حمایت‌های جدی دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی در قالب افزایش قابل توجه خرید تضمینی گندم مجموع واردات قوت لایموت مردم به 6 میلیون و 900 هزار و 65 تن می‌رسد.
این در حالی است که به دلیل عدم حمایت دولت دوازدهم از کشاورزان و افزایش نیافتن منطقی خرید تضمینی گندم شاهد آن بودیم در سال 1400 دولت 7 میلیون 50 هزار تن گندم وارد کند که حدود 100 هزار تن بیشتر از دوسال اخیر است، که این بلاشک نشان دهنده اهمیت وافر دولت سیزدهم به امر تولید و کاهش ارزبری در کشور است.
واردات ۶۳ درصد گندم از روسیه
گفتنی است در بازه زمانی مورد اشاره گندم مورد نیاز کشورمان از 10کشور جهان شامل امارات متحده عربی به عنوان واسطه، انگلستان، ترکیه، سنگاپور، سوئیس، روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ کنگ وارد گمرکات بنادر کشورمان شده است.
دولت سیزدهم تلاش کرده تا واردات کالاهای اساسی بیشتر از کشورهای همسایه و همسو به لحاظ سیاسی و اقتصادی باشد تا در زمان اوج تحریم‌ها سفره خانوارها مشکلی پیدا نکند و در مبادی وارداتی تغییری ایجاد نشود.
از طرف دیگر این امر سبب می‌شود تا این کشورها در آینده‌ای نزدیک نیز کالاهای مورد نیاز خود را با ارز ملی دو کشور و یا از طریق تهاتر انجام دهند به طوری که در این بازه زمانی از 2 میلیون و 521 هزار تن گندم وارداتی یک میلیون و 570 هزار تن آن از مبدا روسیه بوده است که این امر به منزله آن است که 63 درصد واردت گندم مورد نیاز کشورمان از روسیه انجام می‌پذیرد.
ایران و روسیه عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند که تعرفه 87 درصد کالاهای تجاری بین این کشورهای از جمله گندم صفر درصد است که این امر واردات گندم از روسیه را به لحاظ اقتصادی نسبت به دیگر مبادی وارداتی توجیه می‌کند.