در حافظه موقت ذخیره شد...
رئیس سازمان چای کشور مطرح کرد
افزایش 30 درصدی نرخ خرید تضمینی چای
سال گذشته سال خوبی برای چایکاران بود، چراکه اجرای طرح‌های حمایتی و به‌زراعی در سال‌های اخیر و همچنین شرایط مطلوب آب‌وهوایی سال قبل، باعث تولید ۱۴۹ هزار و ۳۱۰ تن برگ سبز چای در کشور و رکورد تولید این محصول بعد از ۱۳ سال شکسته شد. این در حالی است که بیش از 28 هزار هکتار از اراضی کشاورزی دو استان گیلان و مازندران به کشت چای اختصاص دارند اما تنها ۲۳هزار هکتار از این اراضی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. البته مابقی نیز با توجه به برنامه‌های راهبردی و کارشناسی شده توسط سازمان چای کشور قرار است به چرخه تولید بازگردد. چای ایرانی از سال 2018 بر اساس آزمایش‌ها و اظهارات سازمان خواربار و کشاورزی ملل ارگانیک‌ترین چای دنیا اعلام شد، همچنان جایگاه خود را در رقابت با چای خارجی به دست نیاورده است و با وجود مرغوبیت چای کشت شده در دو استان گیلان و مازندران، همچنان چای خارجی بازار را در دست گرفته است. رسیدگی به باغ‌های چای، کودرسانی، مراقبت، آبیاری مناسب و برداشت بموقع و منظم چای از عواملی است که می‌تواند بر کیفیت محصول تأثیر بگذارد. باوجود تمام دشواری‌ها و زحماتی که کشت این محصول دارد چای تولید داخل از کیفیت خوبی برخوردار است و در کاشت آن از هیچ گونه سم و مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود. برای آشنایی بیشتر درباره کاشت چای در کشور گفت‌و‌گویی با حبیب جهانساز رئیس سازمان چای کشور داشته‌ایم که در ادامه آمده است.
خبرنگار
برداشت چای سبز بهاره از چه زمانی آغاز می‌شود؟
برداشت برگ سبز چای بهاره از اردیبهشت ماه در باغ‌های چای استان‌های گیلان و مازندران آغاز شده است و به چین تابستانه و پاییزه و تا مهرماه ادامه پیدا می‌کند. چین تابستانه در دو دوره از اواخر خردادماه آغاز و تا شهریور ادامه خواهد داشت و چین پاییزه هم تا مهرماه ادامه پیدا می‌کند. مجموع باغ‌های چای کشور 22 هزار هکتار است و 50 هزار خانوار عملیات کاشت، داشت و برداشت را انجام می‌دهند. 160 کارخانه هم به طور رسمی با سازمان چای عقد قرارداد کرده‌اند و عملیات چایسازی را به عهده دارند اما 10 کارخانه دیگر هم به طور غیررسمی با سازمان فعالیت می‌کنند.
امسال دمای هوا سردتر بود و عملیات برداشت با تأخیر بیشتری آغاز شد. اکنون که به روزهای پایانی اردیبهشت ماه نزدیک می‌شویم میزان برداشت برگ سبز چای به 30 هزار تن رسیده است. امسال بالاترین سطح برداشت روزانه به 3900 تا 4 هزار تن رسید ولی به طور میانگین روزانه 3 هزار تن برگ سبز چای برداشته شده است.
عملیات برداشت به تازگی آغاز شده و تاکنون 25 تا 30 درصد برگ سبز چای برداشت شده است که 50 درصد از مجموع چین بهاره را تشکیل می‌دهد ضمن اینکه 40 درصد از مجموع برداشت برگ چای متعلق به چین بهاره است.
باغ‌های چای از فرسایش خاک جلوگیری می‌کنند. چای گیاهی رطوبت‌دوست است و باید بیش از 70 درصد رطوبت داشته باشد. تولید برگ سبز چای طی 5 سال گذشته تاکنون بتدریج افزایش داشته است و سال 1402 نیز شرایط به مراتب بهتر از 5 سال گذشته بود ضمن اینکه شرایط اقلیمی سال گذشته نیز به کمک چایکاران آمد.
آیا کیفیت برگ چای در چین بهاره تفاوتی با سایر چین‌ها دارد؟
هر کدام از چین‌ها دارای خصوصیات ویژه‌ای هستند ولی چین بهاره به علت اینکه بعد از وقفه‌ای 6 ماهه برداشت می‌شود طی این مدت درخت خود را بازسازی کرده است و چایکاران از برداشت پاییزه سال قبل تا چین بهاره بعدی اقدامات به‌زراعی انجام داده‌اند. بنابراین درخت چای از اندوخته غذایی بیشتری برخوردار می‌شود و در نتیجه چین بهاره به لحاظ اقلیمی از وضعیت بهتری برخوردار است اگرچه چین‌های بعدی هم خصوصیات ویژه‌ای دارند.
چه خصوصیاتی باعث شده چای ایران در زمره چای‌های ارگانیک قرار گیرد؟
خصوصیاتی از جمله عاری بودن از آلایندگی محیطی مانند عدم وجود باقیمانده سموم و فلزات سنگین و آفات در خاک باعث شده است خاک باغ‌های چای نیازی به سمپاشی پیدا نکنند. بنابراین چای ایرانی ارگانیک و بسیار سالم است.
قیمت خرید تضمینی چای برای سال 1403 چقدر تعیین شده است؟
شورای قیمت‌گذاری در اسفندماه نرخ خرید تضمینی چای را اعلام کرد و بر این اساس برگ سبز درجه یک 18 هزار تومان و برگ سبز درجه دو 15 هزار تومان تعیین شده است. از بین اعضای شورای قیمت‌گذاری، 3 نفر از افراد دولتی هستند و مابقی را نمایندگان بخش خصوصی و اتحادیه‌ها و اصناف تشکیل می‌دهند.
نرخ خرید تضمینی چای بر اساس چه مواردی تعیین می‌شود؟
هزینه‌های تولید در هر هکتار باغ، هزینه‌های جانبی، استفاده از نهاده‌ها و هزینه‌های کارگران تبدیل به ریال می‌شود و با درنظر گرفتن سود متعارف برای چایکاران، نرخ خرید تضمینی چای تعیین می‌شود. پیش‌بینی شده است طی سال‌جاری خرید تضمینی ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان برگ سبز چای در کشور انجام شود.
آیا قیمت خرید تضمینی برای سال 1403 مورد رضایت چایکاران است؟
نرخ خرید تضمینی 30 درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته است اما مشکلی که چایکاران با آن روبه‌رو هستند میزان سطح مالکیت باغ‌های چای است. 90 درصد از باغ‌ها چای کمتر از 5 هزار متر است. اگر چایکاران زمین 50 هزار متری یا بزرگتر داشته باشند می‌توانند سطح متوسط زندگی و معیشت‌شان را تأمین کنند اما کوچک بودن باغ‌های چای نمی‌تواند معیشت این افراد را تأمین کند و به همین علت به سراغ کارهای دیگری می‌روند.
آیا قانون خرید یک کیلوگرم چای داخلی در ازای واردات دو کیلوگرم واردات چای خارجی اجرا می‌شود؟
در شرایط عادی تولید و واردات، نیازی به مداخله‌گری دولت نیست و کارخانه‌های چایکاری در تعامل با چایکاران محصول‌شان را تولید می‌کنند. برای تأمین نیاز داخل نیز 60 هزار تن چای وارد می‌شود، اما از سال 1401 که واردات زیاد چای انجام گرفت، وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد برای تشویق چایکاران این قانون از سال 1402 اجرا شود.
در حال حاضر، برای برداشت چای بیشتر از روش‌های مکانیزه استفاده می‌شود یا همچنان از روش‌های سنتی و به صورت دستی انجام می‌گیرد؟
هزینه‌های کارگــر روزمــزد و نیــروی انســانی برای برداشــت چای بالاست بــه همیــن دلیــل بیشــتر برداشــت محصــول مکانیــزه انجــام می‌شــود. بخــش زیــادی از اراضــی چایــکاری شــیبدار هستند و نمی‌تــوان همــه فراینــد را بــه صــورت مکانیــزه انجــام داد ولــی برداشــت به وســیله ماشــین‌های برگ چینــی یــک نفــره انجــام می‌گیــرد و بــه صــورت دســتی انجام نمی‌شود. ماشــین‌های یک نفره برداشــت چای 30 تــا 50 میلیون تومــان قیمت دارند و تسـهیلات 4 درصدی با بازپرداخت4 ساله به چایکاران داده می‌شود.
درباره روند احیای باغ‌های چای در کشور توضیح دهید.
طــرح اصــلاح ســاختار چای از ســال 1379 آغــاز شــد و تــا انتهــای دهــه 80 ادامــه یافــت ولــی نمــودار احیای باغ‌ها رونــد نزولــی پیــدا کــرد که در سال‌های اخیر با ایجاد صندوق چای و خریــد تضمینی رونق به تولید چای بازگشــت و صنایع تبدیلــی و تکمیلی در صنعــت چــای ارتقــا یافتنــد. تسهیلات با نرخ ســود پایین از طریق صنــدوق چــای پرداخــت و قیمــت خریــد تضمینــی برگ ســبز چــای هم به طــور منطقــی تعیین شــد به طوری که در ســال 1402، 62 درصد افزایش نسبت به سال قبل پیدا کرد.
میزان مصرف سالانه چای در کشور چقدر است؟
بر اساس آمار 5 ساله در کشور میزان مصرف سالانه چای 80 هزار تن در سال است که در حدود 60 تا 65 هزار تن وارد می‌شود و 30 هزار تن هم در داخل تولید می‌گردد که از این میزان 10 هزار تن صادر می‌شود.
چرا با توجه به کمبود چای داخلی، صادرات به سایر کشورها هم انجام می‌شود؟
چای ایرانی دارای مزیت‌هایی است که در کشورهای همسایه با استقبال روبه‌رو می‌شود. تجار ایرانی هم با برندسازی و صادرات آن باعث ایجاد رونق در این بخش شده‌اند. اکنون برندهای شناخته شده چای داخلی تولید می‌شوند که به کشورهای همسایه صادر می‌گردند.
برای تشخیص چای ایرانی یا خارجی یا ترکیب این دو باید نوع آن روی بسته بندی چای ذکر شده باشد. در حال حاضر در تبلیغات تجاری چای در کشور بیشتر چای خارجی تبلیغ می‌شود در حالی که باید برای حداکثر استفاده از تولید محصولات داخلی از کالاهای ایرانی تبلیغ شود که یکی از این محصولات چای ایرانی است.