عملکرد سیستم بانکی کشور بهبود یافته است
در سال 1401 نسبت تسهیلات به سپرده بانک‌ها افزایش و هزینه دارایی‌های مشکوک‌الوصول آنها کاهش یافته است
بروز چالش‌های کارکردی مانند انحراف از عملیات اصلی بانکداری، ورود به بنگاهداری و تخصیص منابع به افراد فاقد صلاحیت در سیستم بانکی کشور، طی سال‌های گذشته ابرچالش‌های فراوانی را دراقتصاد کلان کشور به وجود آورد. از نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور، بخش عمده‌ای از شوک‌های تورمی چند سال گذشته که ریشه در افزایش حجم نقدینگی دارد، از طرف ناترازی حساب اعتباری بانک‌ها بوده است.
رسیدگی به شرایط ویژه سیستم بانکی کشور یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت سیزدهم بود و در این خصوص طرح‌های اصلاحی متنوعی مانند کنترل مقداری ترازنامه بانکی، تأمین منابع مالی بانک‌ها از طریق عملیات بازار باز، افزایش میزان سپرده قانونی برای بانک‌هایی که درفعالیت‌های عملیاتی خود نمره مطلوبی کسب نمی‌کردند، پیگیری شد.
همچنین بانک مرکزی به اصلاح تأمین اعتباری و پرداخت تسهیلات سیستم بانکی کشور پرداخت و شرایطی را ایجاد کرد که بانک‌ها بتوانند نسبت پرداخت تسهیلات به سپرده خود را به تفکیک کشوری و استانی افزایش دهند. آمار نشان می‌دهد با پیگیری‌های بانک مرکزی این نسبت از حدود 77 درصد در سال 1399 به حدود 84 درصد در پایان سال 1401 افزایش یافته است.
کاهش 5 درصدی هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول
بررسی آخرین صورت‌های مالی 26 بانک خصوصی و دولتی ایرانی نشان می‌دهد در سال 1401 میزان هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول بانکی حدود 5 درصد کاهش یافته و به حدود 32 هزار میلیارد تومان رسیده است که نشان می‌دهد تا حدودی از میزان ریسک عملیاتی سیستم بانکی کشور کاسته شده است.
کاهش هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول بانک‌های ایرانی درحالی است که در سال گذشته میزان تسهیلات پرداختی بانک‌ها حدود 45 درصد افزایش داشته و این موضوع بیانگر آن است که در سال گذشته نسبت دارایی‌های مشکوک‌الوصول به کل تسهیلات پرداختی کمتر شده است.
بر مبنای طبقه‌بندی بانک مرکزی جمهوری اســلامی ایران، مطالبات غیرجاری نظام بانکی کشور به سه دســته طبقه‌بندی می‌شــوند. در طبقه‌بندی اول، مطالبات سررسید گذشــته بانک‌ها تا 6 ماه پس از سررســید محاسبه می‌شود و در صورت عدم بازپرداخت در طبقه‌بندی دوم یعنی مطالبات معوق که بین 6 تا 18 ماه از تاریخ اولین سررسید آنها گذشته باشد، قرار می‌گیرند. در ســومین طبقه‌بندی که مطالبات مشــکوک‌الوصول اســت، مطالبات تاریخ گذشــته از 18 ماه پس از اولین سررســید در نظر گرفته می‌شود که از حساســیت بیشتری برخوردار است. به طور معمول در اعلام رقم مطالبات معوق، تمام مطالبات طبقه‌بندی‌ها منظور می‌شــود که مسئولان بانکی و اقتصادی کشــور مطالبات مشــکوک‌الوصول را برای نظام بانکی خطرناک‌تر می‌دانند.
با مقایسه آمار عملکرد بانک‌ها مشخص می‌شود هرچند وضعیت عملکرد کل سیستم بانکی در حال بهبود است اما برخی بانک‌های ورشکسته همچنان نتوانسته‌اند میزان دارایی‌های مسموم موجود در ترازنامه خود را بهبود بخشند.
آمار نشان می‌دهد بیشترین درصد رشد هزینه دارایی‌های مشکوک‌الوصول در بانک آینده، پست‌بانک ایران و بانک ایران‌زمین بوده است.
بانک تجارت و صادرات نیز هر کدام با بیش از 42 هزار میلیارد تومان بیشترین رقم دارایی‌های مشکوک‌الوصول را به خود اختصاص داده‌اند.
از طرفی بانک رفاه، مؤسسه اعتباری ملل، بانک اقتصاد نوین و بانک شهر بهترین عملکرد را در کاهش این عنوان هزینه‌ای به ثبت رسانده‌اند.