خاموشی‌های سراسری چگونه در دولت سیزدهم رفع شد؟
ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور در طول دوره فعالیت دولت رئیس جمهور شهید، آیت‌الله رئیسی بیش از ۹ هزار مگاوات افزایش‌یافته است.
یکی از مشکلاتی که از سال‌های گذشته بر صنعت برق تحمیل شد ناترازی در تولید و مصرف برق بود که دولت سیزدهم با برنامه توسعه ۳۰ هزار مگاواتی در تلاش برای غلبه بر این مشکل است و تابستان دو سال گذشته بدون خاموشی سپری شد و حتی با افزایش تأمین برق صنایع شاهد رشد تولید بودیم. تابستان سال ۱۴۰۰ بروز خاموشی‌های گسترده در شبکه برق کشور، باعث نارضایتی مردم و صنایع شده بود و خاطرات تلخی را رقم زده بود.
این خاموشی‌ها که ناشی از ناترازی در تولید و مصرف بود و سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه ظرفیت صورت نگرفته بود تداوم داشت تا آن‌که دولت سیزدهم به ریاست رئیس‌جمهور شهید سکان امور را به دست گرفت. رئیس‌جمهور شهید به‌محض آغاز به‌کار در دستور ویژه‌ای خواستار برنامه‌ریزی برای رفع خاموشی‌ها و کاهش ناترازی شد. وزارت نیرو در دولت سیزدهم مأموریت یافت اقدام‌های لازم برای رفع خاموشی‌ها را با تلاش برای توسعه ظرفیت نیروگاهی به انجام برساند. بر این اساس برنامه‌ریزی‌های لازم انجام و اقدام‌های عملیاتی در دستور کار قرار گرفت و کارهای اجرایی آغاز شد. اکنون و در یک هزار روز خدمت رئیس‌جمهور شهید ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور در طول دوره فعالیت دولت رئیس‌جمهور شهید، آیت‌الله رئیسی بیش از ۹ هزار مگاوات افزایش‌یافته است.
این امر منجر به کاهش ناترازی، اشتغال‌زایی، ایجاد برق پایدار در شبکه و جلوگیری از تکرار تجربه تلخ خاموشی‌های پیش از شروع دولت شده است. مدیرعامل شرکت توانیر در همین زمینه گفت: وزارت نیرو برنامه ۳۰ هزار مگاواتی برای توسعه نیروگاه‌ها دارد که مطابق برنامه در حال انجام است.
«مصطفی رجبی مشهدی» افزود: ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور بیش از ۹۲ هزار مگاوات است و حدود ۳۵۰ میلیارد کیلووات‌ساعت برق تولید می‌شود.
وی بیان داشت: این تولید برق به طور عمده در نیروگاه‌های حرارتی انجام می‌شود و در میان این نیروگاه‌ها نیز سهم نیروگاه‌های سیکل ترکیبی که بازده بالایی دارند، بیشتر است.
رجبی‌مشهدی تأکید کرد: از ابتدای دولت سیزدهم تفاهمی میان وزارت نیرو و وزارت صنعت، معدن و تجارت شکل گرفت که براساس آن صنایع انرژی‌بر کشور نیروگاه بسازند و برق خود را تأمین کنند.
وی گفت: هم‌اکنون ۸۷۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی کشور توسط صنایع بزرگ احداث شده است و پیش‌بینی ما این است که یک هزار و۷۰۰ مگاوات تا اوج مصرف سال آینده توسط صنایع بزرگ احداث شود. مدیرعامل شرکت توانیر گفت: وزارت نیرو نیز یک برنامه ۳۰ هزارمگاواتی برای توسعه نیروگاه‌ها دارد که طبق برنامه پیش می‌رود.
وی اظهار داشت: ما امیدوار هستیم در بخش نیروگاه‌های تجدیدپذیر در سال ۱۴۰۳ شاهد توسعه فوق‌العاده‌ای باشیم و بتوانیم این ظرفیت را پنج برابر کنیم، بخش خصوصی در این زمینه فعال وارد شده است و امیدواریم فعالیت آنها منجر به نتیجه شود و بتوانیم نزدیک به چهارهزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه را در سال آینده از این طریق به مدار بیاوریم که کمک زیادی به تأمین برق کشور خواهد کرد. مدیرعامل شرکت توانیر خاطرنشان کرد: در زمینه ساخت نیروگاه‌ها، ایران جزو پنج کشور نخست جهان است و شرکت مپنا که یک شرکت دانش‌بنیان است می‌تواند نیروگاه احداث کند. در این زمینه جمهوری اسلامی وضعیت بسیار مطلوبی دارد، به‌گونه‌ای که بخشی از تولیدات آن در کشورهای دیگر نیز استفاده می‌شود.
وی گفت: بخشی از ریشه ناترازی در برق به ناترازی مالی برمی‌گردد؛ یعنی به علت این‌که تعرفه‌های برق تکلیفی است و حدود ۵۰ درصد هزینه تمام شده برق از مشترک دریافت می‌شود، کندی را در توسعه شاهد بودیم، هر چند که این ملاحظات در قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق پیش‌بینی شده است تا بتواند این بدهی‌ها و مطالباتی که بخش خصوصی از صنعت برق دارد، تسویه شود.
برپایه این گزارش مصرف برق صنایع انرژی بر کشور با متوسط رشد ۱۴.۶ درصد، از ۶۸۰۷ مگاوات ساعت در سال ۱۴۰۰ به ۷۷۹۹ مگاوات ساعت در پایان دی‌ماه ۱۴۰۲ افزایش‌یافته است.
بر پایه این گزارش در این مدت، مصرف برق صنایع فولاد با ۱۲.۸ درصد رشد از ۳۵۸۴ مگاوات ساعت به ۴۰۴۱ مگاوات ساعت، سیمان با ۹ درصد رشد از ۸۲۹ مگاوات ساعت به ۹۰۳ مگاوات ساعت، فلزات با ۲۰.۵ درصد رشد از ۱۳۹۴ مگاوات ساعت به ۱۶۸۰ مگاوات ساعت و سایر صنایع انرژی بر با ۱۷.۵ درصد رشد از یک هزار مگاوات ساعت به ۱۱۷۵ مگاوات ساعت افزایش یافت. با وجود آن‌که کشور در چند سال اخیر با ناترازی در حوزه تأمین برق مواجه شد، اما مقایسه آمار فروش برق، از سیر صعودی مصرف برق صنعتی به‌عنوان پرچم‌دار رونق تولید کشور، نسبت به بخش خانگی حکایت دارد. از طرفی مصرف برق خانگی باوجود افزایش مشترکان جدید و گسترش لوازم انرژی‌بر، ثابت مانده و حتی اندکی کاهش‌یافته و درحال حاضر بیش از ۳۶ درصد از کل تولید برق کشور به بخش صنعت و حدود ۳۲ درصد به بخش خانگی اختصاص دارد و تلاش‌ها برای کاهش این نسبت به نفع رونق تولید در کشور ادامه دارد.