احیای یک میلیون و 277 هزار شغل از دست رفته
سال ۱۴۰۲ را باید، سال شکوفایی بازار کار و رونق محیط کسب و کار نامید، چرا که در این سال اشتغالزایی با رشد اقتصادی همسو شده بود. این روند در نیمه دوم سال‌های ۱۴۰۰ و سال ۱۴۰۱ نیز ادامه پیدا کرده بود. محض نمونه، در پایان سال ۱۴۰۲، تعداد شاغلان نسبت به سال ۱۳۹۹؛ ۴.۰۳ درصد، بیکاران ۱۳.۲ درصد با افزایش مواجه شده است. نکته قابل تأمل اینکه در پایان سال ۱۴۰۲، نرخ بیکاری به ۸.۱ درصد به کمترین میزان خود طی ۲۶ سال اخیر رسید. حالا بازار کار مدیون فعالیت ۱۰۰۰ روزه شهید آیت‌الله ابراهیم رئیسی در مسند ریاست دولت سیزدهم است.
زوایای نرخ بیکاری در دوران پیش از ریاست جمهوری شهید آیت‌الله رئیسی
نرخ بیکاری در سال ۹۲ بالغ بر ۱۰.۵ درصد بود که در سال ۹۹ با کاهش ۰.۹ درصدی به ۹.۶ درصد رسید. یکی از دلایل تک رقمی شدن نرخ بیکاری ناشی از فعالیت دولت برای ایجاد شغل نیست بلکه نرخ مشارکت اقتصادی که نشان دهنده شاغلان و بیکاران است، کم شد.
مؤید این مسأله خروج بیش از یک میلیون نفر از شاغل در سال ۹۸ تا ۹۹ است و نسبت اشتغال نیز ۲.۱ درصد کاهش یافت. از سوی دیگر جمعیت فعال کشور که افراد جویای کار هستند در این مدت یک میلیون و ۴۳۰ هزار نفر از متقاضیان کاشته شده است.
بنا به آمار رسمی مرکز آمار ایران، تغییرات جمع شاغلان از سال ۹۶ نشان می‌دهد که بیش از ۳۴ هزار نفر از شاغلان کاسته شده در حالی که دولت برنامه سالانه ایجاد یک میلیون شغل ارائه کرد و قاعدتا باید ۴ میلیون فرصت شغلی ایجاد شده باشد.
در صورتی که جمعیت شاغل از سال ۹۲ به نسبت ۹۹ گرفته شود کل میزان اشتغال ایجاد شده کمتر از ۲ میلیون نفر است. انحراف منابع برای ایجاد حداقل ۴ میلیون فرصت شغلی مشهود است.
تغییرات جمعیت بیکار در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۹ نیز نشان می‌دهد بیش از ۹ هزار نفر از جمعیت بیکار کاهش یافت. اگر نسبت سال ۹۶ به ۹۹ گرفته شود نیز ۷۳۰ هزار نفر از جمعیت بیکاران کم شد که میانگین سالانه آن ۱۸۰ هزار نفر می‌شود.
اقدامات شهید آیت‌الله رئیسی در حوزه کار
وقتی که وی، زمام اجرایی کشور را در ۱۲ مرداد ماه سال ۱۴۰۰، برعهده گرفت، اقتصاد کشور به دلیل همه‌گیری کرونا در رکودتورمی مطلق بسر می‌برد. در آن هنگام، همه‌گیری کووید ۱۹، بسیاری از شغل‌های موجود در بخش‌های خدماتی و صنعت را از بین برده بود و اشتغال بخش کشاورزی که با خشکسالی‌های پیاپی افت کرده بود با این همه‌گیری به کمترین میزان خود رسید. به معنای دیگر، در آن زمانه کمترین تبعات منفی شدن رشد اقتصادی کشور، افزایش تعداد بیکاران و کاهش جمعیت فعال بود.
اولین اقدام شهید آیت‌الله رئیسی این بود که با واکسیناسیون گسترده، همه‌گیری کرونا را مهار کند و در این مرحله موفق بود. سپس با دادن دستورالعمل‌های لازم، برای مهار بیکاری، فضای کسب و کار را بهبود داد. از جمله این اقدامات، تسهیل در صدور مجوزهای کسب و کار بود که باعث شد تا اصناف به راحتی بتوانند یک کسب و کار را در سامانه ملی درگاه مجوزها ثبت کرده و آن را راه‌اندازی کنند.از مؤلفه‌های بارز رونق بازار کار پارسال، افزایش بیش از یک میلیون و ۲۲۷ هزار نفراشتغال نسبت به دوران کرونا و ۲۱۶ هزار نفری پیش از کرونا است. به عبارتی باید گفت که اشتغال بار دیگر با مدیریت کارآمد شهید آیت‌الله رئیسی همزمان با رشد نرخ مشارکت اقتصادی دوباره رونق گرفته و به مسیر خود بازگشته است.
ثبت کمترین نرخ بیکاری
در سال ۱۴۰۲، اهداف دولت سیزدهم در حوزه اشتغالزایی و کاهش نرخ بیکاری آن هم با ریاست جمهوری شهید آیت‌الله ابراهیم رئیسی، در حوزه بازار کار دو سال جلوتر از برنامه تعیین شده به بار نشست. نشان به آن نشان که در سال گذشته، تمامی شاخص‌های بازار کار با تغییرات مثبت مواجه شد، بطوری‌که نرخ اشتغالزایی به مرز ۲۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری رسید و افت بیکاری نیز رکود ۲۶ سال اخیر را شکست و در کانال ۸.۱ درصد قرار گرفت.
گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر در سال ١٣٩٩، برابر با ٢٣ میلیون و ۳۴۵هزار نفر بوده که نسبت به سال قبل از آن بیش از یک میلیون نفر کاهش یافته بود.
این به معنای آن است که بیش از یک میلیون نفر از بازار کار به دلایلی خارج شده بودند.
اما دراین دولت نسبت به سال ۱۳۹۹ یعنی دوران کرونا، یک میلیون و ۲۲۷ هزار نفر به اشتغال کشور افزوده شده و نسبت به دوران پیش از کرونا یعنی سال ۱۳۹۸، ۲۱۶ هزار شاغل نیز به شاغلان کشور اضافه شده است.
به عبارتی در این مدت، تعداد شاغلان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۳۹۹، ۴.۰۳ درصد با افزایش مواجه شد. این در حالی است که نرخ بیکاری از دوران پیش از کرونا با کاهش ۲.۶ درصدی تک رقمی شده و به ۸.۱ درصد رسیده است.
ریاست شهید آیت‌الله ابراهیم رئیسی، در سال‌های ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲، بازار کار را به خوبی رونق داد؛ به طوری که نرخ بیکاری را در کانال ۹.۲ درصد تحویل گرفت و در کمتر از دو سال آن را یک درصد کاهش داد. این همزمان با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی بوده است. به عبارتی وقتی نرخ مشارکت اقتصادی یا همان افراد بیکار و شاغل با افزایش مواجه شوند و از سویی دیگر نرخ بیکاری همسو با رشد اشتغال شود، آنگاه میتوان گفت که اشتغالزایی در آن بازه زمانی موفقیتآمیز بوده است و اشتغال بهصورت درست ایجاد شده است. دادهها نشان می‌دهد که در دو سال گذشته نرخ اشتغال تمام وقت ۱۷ درصد نیز با افزایش مواجه شده است. این امر گویای این است که محیط کسب و کار کشور بهبود یافته است و شغل‌های ایجاد شده نیز پایدار بودهاند.
یکی از دلایل تک رقمی شدن نرخ بیکاری ناشی از فعالیت دولت برای ایجاد شغل نیست بلکه نرخ مشارکت اقتصادی که نشان دهنده شاغلان و بیکاران است، کم شد