«ایران اقتصادی» از آثار طرح کالابرگ الکترونیک در بهبود قدرت خرید خانوارها گزارش می‌دهد
رونق سفره‌ها با طرح فجرانه
جزییات میزان مصرف ارقام و سهم خانواده‌ها از طرح فجرانه در قالب کالابرگ الکترونیک
یکی دیگر از دستاوردهای مهم دوران شهید جمهور، اجرای ۹۰ روزه طرح فجرانه در قالب کالابرگ الکترونیک است. این طرح که به عنوان بزرگ‌ترین خرید فروش قرن نام گرفته است، باعث افزایش سرمایه اجتماعی از طریق رشد اعتماد به دولت، بهینه‌سازی خدمات دولت، تأمین میزان کالری جامعه، رشد تولید و تغییر رفتار خرید از نقدی به اعتباری توسط مردم شد. این مهم امکان پذیر نمی‌شد مگر آنکه با استفاده از هوش مصنوعی و روش فناورانه و با مدیریت کارآمد شهید جمهور محقق شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که شهید آیت‌الله رئیسی، رئیس جمهور دولت سیزدهم از همان ابتدای کار خود در این مسند، به دنبال بهینه‌سازی خدمات دولتی در راستای حمایت از سبد غذایی خانوارهای دهک‌های مختلف درآمدی در مقابل گرانی و تورم بود، چرا که هنگامی وی در ۱۲ مرداد ماه سال ۱۴۰۰ به عنوان رئیس جمهور این دولت حکم تنفیذش را از مقام معظم رهبری دریافت می‌کرد، میزان مصرفی کالری خانوارها از ۲۶۵۰ کالری به ۲۱۰۰ کالری کاهش یافته بود و این مورد تنها در خانوارهای میانی جامعه به وقوع پیوسته بود و میزان مصرفی کالری در خانوارهای دهک‌های یک تا سه درآمدی بشدت سقوط کرده بود.
در عین حال رکود تورمی که یک دهه به طول کشیده بود، موجب شده بود تا قدرت خرید جامعه روند نزولی داشته باشد و همین موضوع بر کاهش تقاضا مؤثر واقع شده بود، بطوری که اغلب بنگاه‌های اقتصادی به دلیل کاهش تقاضا با تعطیلی و ورشکستگی مواجه شده بودند.
از همه مهم‌تر اینکه، اعتماد عمومی جامعه نسبت به دولت‌ها کاهش یافته بود، به گونه‌ای که کشور شاهد سقوط آزاد سرمایه اجتماعی شده بود. تاب‌آوری دولت‌های گذشته و مردم نیز در مقابل هم بشدت کاهش یافته بود.
در این راستا دولت برای رفع این بحران، اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را در دستور کار خود قرار داد. افزایش یارانه به بیش از ۶ تا ۹ برابر یکی از اولین اقداماتی بود که رئیس جمهور شهید آن را اجرایی کرد. اما در میان مدت، از طرح کالابرگ الکترونیک را در سال گذشته رونمایی کرد.
این طرح در راستای اجرای سیاست‌های حمایتی رئیس جمهور شهید، با استفاده از روش‌های فناورانه و در بستر شبکه ملی اعتبار با استفاده از توان هوش مصنوعی برای نخستین بار اجرایی شد. طرح کالابرگ الکترونیک با موفقیت هم‌اکنون در حال اجرا است.
رئیس جمهور شهید برای آنکه این نوع سیاست را نهادینه کند، به طرح کالابرگ الکترونیک که بر اساس آن ۷ دهک اول درآمدی با خرید ۲۰۰ هزار تومان از یارانه خود، ۱۲۰ هزار تومان به صورت مشوق برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی پرداخت می‌شد، بسنده نکرد.
در واقع اصلی‌ترین اهداف شهید آیت‌الله رئیسی در این راستا همزمان با افزایش سرمایه اجتماعی، رشد تولید، حفظ کرامت انسانی، عدم ایجا بار مالی جدید و جلوگیری از انحراف یارانه‌ها با تبدیل آن از نقدی به اعتباری بود.
او به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مأموریت داد و این وزارتخانه بیش از ۲۰ مدل حمایتی را طراحی و تدوین کرد تا سرانجام جمع‌بندی آن اجرای ۹۰ روزه طرح فجرانه بود. طرحی که دستاوردهای آن باعث شده تا دولت زمینه ادامه آن با روشی مناسب‌تر ادامه دهد.
طرح فجرانه چه بود؟
طرح فجرانه در راستای تهیه ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت‌مرغ، گوشت قرمز، برنج، روغن، ماکارونی، شیر، پنیر، ماست، قند و شکر، تخم مرغ و حبوبات بود. قیمت روز سبد شمتمل بر ۱۱ قلم ۷۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان بود که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته می‌بایست قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت کنند و مابه التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تأمین می‌شد. اعتبار جدید که ۲۲۰ هزار تومان بود، علاوه بر یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی فعلی بود. در واقع میزان حمایت دولت از ۱۲۰ هزار تومان (اعتبار تشویقی کالا برگی) به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافت و در ۹۰ روز از ۱۸ بهمن سال ۱۴۰۲ تا ۲۰ اردیبهشت سال ۱۴۰۳ اجرایی شد.
جزئیات طرح فجرانه
از زمان شروع طرح تا پایان آن به صورت میانگین روزانه بیش از ۷۷۰ هزار خرید کالابرگی توسط مردم انجام شد و این یعنی موفقیت بالای طرح در جلب مشارکت مردم و حمایت از سبد غذایی خانوار در مقابل گرانی و تورم بود.
در ۹۰ روز از اجرای طرح فجرانه در حدود ۱۵۱.۸ میلیون بسته غذایی توزیع شد و اثر بسیار خوبی در رونق بازار و تولید کارخانه‌های صنایع غذایی بر جای گذاشت.
خرید ۱۵۱.۸ میلیون بسته غذایی در ۹۰ روز بزرگ‌ترین خرید و فروش قرن بوده که نشان از آمادگی خوب کشور در تولید، انباشت و تأمین اقلام اساسی داشت.
برای تهیه این بسته‌های غذایی در حدود ۱۱۶.۵ همت(۲۸.۵ همت آورده دولت به علاوه ۸۸ همت آورده مردمی) منابع مالی مصرف شد. به عبارتی می‌توان گفت ۱۱۶.۵ همت منابع به سفره‌های مردم در راستای امنیت غذایی و تأمین حداقل کالری مورد نیاز هر فرد از هفت دهک اول درآمدی هدایت شد.
در ۹۰ روز اجرای طرح فجرانه، در حدود ۲۸.۵ همت منابع مالی جدید با خطای بسیار پایین و با دقت بالا در سفره مردم قرار گرفت.
تأمین کالا در سقف نیاز طرح و همچنین اختیار عمل در انتخاب نوع کالا وکیفیت آن توسط مردم در کنار فراینده آسان خرید اعتباری تجربه خوبی در اذهان عمومی شکل داده و رفتار خرید اعتباری برای مردم و فروش اعتباری برای صاحبان فروشگاه‌ها شکل گرفته است این مهم یکی از دستاوردهای بزرگ این طرح با مدیریت رئیس جمهور شهید بوده است.