80 هزار هکتار در سیطره طلای سفید
از مهمترین برنامه‌های حمایتی از تولید وش پنبه در سال‌جاری تهیه بذر پنبه به میزان ۳ هزار تن برای پنبه‌کاران بود در حالی که این عدد در سال گذشته 2 هزار تن بود
نفیسه امامی
روزنامه نگار
نیاز سالانه صنعت نساجی از پنبه ۲۵۰ هزار تن است، اما باوجود اهمیت تولید پنبه در کشور، میزان تولید آن در دهه‌های اخیر با کاهش همراه بوده که همین امر باعث شد ایران به یک واردکننده این محصول تبدیل شده و بخش قابل توجهی از پنبه مورد نیاز صنعت از محل واردات از کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و هند تأمین شود.
ایران در گذشته و در برخی سال‌ها صادرکننده پنبه بود، اما از سال ۱۳۸۰ با سیر نزولی کشت پنبه مواجه شد و به همین دلیل وزارت جهاد کشاورزی طرح خودکفایی در تولید پنبه را از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۴۰۴ در دستور کار خود قرار داد، به طوری که پیرو برنامه ۱۰ساله این وزارتخانه برای رسیدن به خودکفایی در تولید پنبه، در سال ۱۳۹۹ به خوداتکایی ۶۸ درصدی رسید.
در راستای اهداف حمایتی وزارت جهاد کشاورزی از تولید و کشاورزی، قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم پنبه وش از کشاورز در سال زراعی (1402 - 1401) 28 هزار تومان تعیین شد، در حالی که قیمت خرید این محصول در سال گذشته 15 هزار و 463 تومان بود که این افزایش 81 درصدی در گام اول حمایت از کشاورزان را نشان می‌دهد. دولت سیزدهم در دو سال گذشته با اصلاح نرخ خرید تضمینی این محصول، شرایط را برای کشاورزان تسهیل کرده است تا انگیزه زیادی برای کشت ایجاد شود.
وزارت جهاد کشاورزی برای سال‌جاری کشت حدود ۸۵ هزار هکتار پنبه در مزارع کشور را پیش‌بینی کرده است که با این برآورد از برنامه خودکفایی عقب مانده است، در حالی که در سال گذشته سطح کشت پنبه حدود ۱۱۸ هزار هکتار با تولید ۳۷۳ هزار تن وش پنبه بوده است. ضمن اینکه در سال 1400، 250 هزار تن وش پنبه در سطح 98 هزار و 500 هکتار از اراضی کشور تولید شد.
در حال حاضر استان‌های اصلی کشت پنبه خراسان رضوی، فارس و گلستان هستند که به ترتیب در آنها حدود ۲۸ هزار و ۴۰۰ هکتار، ۱۴ هزار هکتار و حدود ۱۴ هزار هکتار پنبه زیر کشت رفته است. اگرچه کشت پنبه در استان‌های تازه‌ای همچون ایلام، سیستان و بلوچستان، لرستان و کرمانشاه نیز انجام می‌شود.
ابراهیم هزارجریبی در تشریح وضعیت کشت پنبه در سال‌جاری می‌گوید: بر اساس برنامه ابلاغی الگوی کشت در سال ۱۴۰۲، کشت ۱۰۸ هزار و ۱۵۲ هکتار پنبه در کشور هدفگذاری شده بود که بنا به دلایلی با کاهش کشت روبه‌رو هستیم.
وی عواملی همچون بازرگانی پنبه در سال گذشته و واردات این محصول توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت در شش ماهه دوم سال، مناسب نبودن قیمت خرید، کمبود نقدینگی، اعلام بروز خشکسالی در سال‌جاری و قطعی برق چاه‌های آب در زمان مورد نیاز آبیاری به علت محدودیت‌های منابع آبی را باعث کاهش انگیزه کشت توسط پنبه‌کاران کشور عنوان کرده است.
هزارجریبی سطح کشت ثبت شده پنبه در سامانه پهنه‌بندی داده‌های کشاورزی را تا اواخر هفته گذشته بیش از ۸۰ هزار هکتار اعلام کرد.
اقدامات حمایتی وزارت جهاد کشاورزی از پنبه‌کاران
از مهمترین برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از تولید وش پنبه در سال‌جاری تهیه بذر پنبه به اندازه کافی و به میزان ۳ هزار تن برای پنبه‌کاران بوده است، در حالی که این عدد در سال گذشته 2 هزار تن بود.
علاوه بر این، تأمین و توزیع بموقع و کافی کودهای یارانه‌دار میان پنبه‌کاران از دیگر حمایت‌های صورت گرفته است زیرا پنبه جزو محصولات اولویت‌دار است و از این رو کود یارانه‌دار برای کشت آن تعلق می‌گیرد. برای هر هکتار از مزارع پنبه ۲۰۰ کیلوگرم کود فسفات و پتاسه و ۲۵۰ کیلوگرم کود ازته تهیه شده است و کمبودی در این زمینه وجود ندارد.
مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی هم در راستای پشتیبانی از کشاورزان، تسهیلات با کارمزد ۴ درصدی برای خرید کمباین‌های وارداتی پنبه آماده کرده و در اختیار کشاورزان متقاضی قرار می‌دهد.
پیشتر ابراهیم هزارجریبی، مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» به تسهیلات دولت برای خودکفایی و افزایش تولید پنبه در کشور اشاره کرده و گفته بود: طبق مصوبه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات کشاورزی یارانه تسهیلات 90 میلیارد تومانی برای کمباین پنبه اختصاص داده شده است و 100 میلیارد تومان تسهیلات برای تجهیز و نوسازی کارخانجات پنبه پاک‌کنی و 50 میلیارد تومان برای تجهیز و نوسازی کارخانجات بذر پنبه تخصیص داده شد که همه این تسهیلات به بخش خصوصی و متقاضیان کشت پنبه داده خواهد شد.
انتظار می‌رود با توجه به اقدامات حمایتی دولت از پنبه‌کاران و افزایش تولید پنبه در کشور، صنعت نساجی با رونق مواجه شود و از سوی دیگر با حرکت به سمت خودکفایی در کاهش قیمت پوشاک و البسه در کشور اثر‌گذار باشد.