احیا و رونق تجارت فراقاره‌ای ایران
مهدی تاج‌آبادی
پژوهشگر اقتصادی
افزایش میزان صادرات ایران به کشورهای حوزه امریکای لاتین و دریای کارائیب نشان‌دهنده توجه ویژه دولت سیزدهم به تجارت خارجی و به طور خاص بازارهای نوظهور این منطقه بوده است. بر اساس گزارش منتشر شده توسط مرکز تجارت جهانی (WTC)، موفقیت سیاست‌های اقتصادی و تجاری دولت سیزدهم باعث شد تا میزان صادرات جمهوری اسلامی ایران به منطقه امریکای لاتین از سال 2020 با رقم 208 میلیون دلار، به عدد 1.43 میلیارد دلاردر سال 2022 برسد و رشد قابل توجه هفت‌برابری را تجربه کند. با توجه به گزارشات موجود، بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی ایران در سال گذشته، کشورهای ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه بوده‌اند و بیشترین اقلام صادراتی، محصولات پتروشیمی به ارزش112 میلیون دلار، رآکتورهای هسته‌ای، بویلرها، ماشین آلات و وسایل مکانیکی به ارزش 20 میلیون دلار، وسایل نقلیه به ارزش 50 میلیون دلار و محصولات دارویی به ارزش 15 میلیون دلار بوده‌اند.
پیشینه قابل تأمل
روابط تجاری ایران با کشورهای امریکای لاتین در دولت‌های گذشته مورد توجه دولتمردان قرار نگرفته بود. در طول هشت سال دولت یازدهم و دوازدهم (2013-2021) این رقم بدون رشد باقی ماند به طوری که ایران سالانه تنها 150 تا 200 میلیون دلار به کل کشورهای امریکای لاتین صادرات انجام داد. اما در دولت سیزدهم، روابط ایران و منطقه مذکور وارد مرحله جدیدی شد. این منطقه با توجه به نیازهای متنوع و بازارهای بزرگ، فرصت‌های زیادی برای صادرات محصولات ایرانی فراهم کرده است. دولت با اتخاذ سیاست‌های حمایتی، افزایش تسهیلات برای صادرکنندگان و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، توانست زمینه را برای افزایش صادرات فراهم کند.
تحکیم حضور تجار
یکی از نقاط تمرکز دولت شهید رئیسی گسترش روابط تجاری با کشورهای منطقه امریکای لاتین بود. با توجه به تحریم‌های ظالمانه اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی که دامنگیر برخی از کشورهای منطقه همانند ونزوئلا نیز بوده است، دولت سیزدهم تلاش کرد تا جای وضعیت حضور تجار ایرانی در منطقه مذکور را تحکیم کند. امریکای لاتین با داشتن بازارهای گسترده و تقاضای بالا برای محصولات متنوع، یکی از اهداف اصلی این سیاست‌ها قرار گرفت.
بهبود روابط دیپلماتیک
یکی دیگر از عوامل مهم در افزایش صادرات به امریکای لاتین، بهبود روابط سیاسی و دیپلماتیک بین ایران و کشورهای این منطقه است. دولت سیزدهم با تلاش‌های دیپلماتیک گسترده، موفق به تقویت روابط دوستانه با کشورهای مهمی مانند ونزوئلا، کوبا، بولیوی و نیکاراگوئه شده است. این روابط نزدیک، نه تنها به تسهیل تجارت و کاهش موانع گمرکی کمک کرده، بلکه اعتماد و همکاری بیشتری بین ایران و این کشورها ایجاد کرده است.
تنوع محصولات صادراتی
یکی از مهم‌ترین دلایل موفقیت ایران در افزایش صادرات به امریکای لاتین، تنوع محصولات صادراتی است. ایران با صادرات محصولات پتروشیمی، مواد غذایی، محصولات کشاورزی، مواد شوینده و بهداشتی، و حتی محصولات صنعتی توانسته است نیازهای متنوع بازارهای امریکای لاتین را پوشش دهد. این تنوع محصولات باعث شده تا ایران بتواند به عنوان یک شریک تجاری قابل اعتماد در این منطقه شناخته شود.