فرهنگ‌سازی در حوزه مالیات نیازمند ابتکار
داوود داداشی
کارشناس اقتصادی
مالیات همواره از مباحث داغ اقتصادی بوده که نظرات مختلفی از جانب سیاستگذاران اقتصادی و آحاد مردم جامعه پیرامون آن مطرح می‌شود. در حال حاضر مالیات به سبب انواع موانع خارجی و داخلی بر سر راه اقتصاد ایران به یکی از مهم‌ترین الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی و رهایی از اقتصاد نفتی بیش از گذشته تبدیل شده است و از منابع مهم درآمد دولت‌ها به شمار می‌رود. سال 1392 که سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغ شد، در بند ۱۷ آن آمده است که دولت‌ها باید نظام درآمدی خود را با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی اصلاح کنند، در همین راستا گفتنی است ثبات و تداوم وصول مالیات در کنار آموزش و اطلاع‌رسانی موجب ثبات در برنامه‌ریزی دولت برای ارائه خدمات مورد نیاز کشور از جمله اجرای سیاست‌های مالی، تأمین کالاها و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت و اجرای برنامه‌های توسعه و عمرانی کشور خواهد شد.
در بودجه سال 1403 آمده است که بیش از 50 درصد از درآمدهای دولت باید از طریق مالیات تأمین شود، به همین دلیل اکنون توسعه زمینه‌های فرهنگ‌سازی مالیاتی به عنوان یکی از ابعاد مهم و اثرگذار کشور بیش از پیش در کانون توجه تصمیم‌گیران اقتصادی و سیاستگذاران کشور قرار گرفته است.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور طی سال‌های 1402، 1401 و 1400 به ترتیب مجموع درآمدهای وصولی مالیات 306 هزار میلیارد تومان، 470 هزار میلیارد تومان و 805 هزار میلیارد تومان بوده است که از جمله دلایل این رشد را طی سه سال اخیر، افزون بر افزایش پایه‌های مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید، می‌توان تحقق شعار فرهنگ‌سازی با استفاده از ابزارهای گوناگون همچون کارهای رسانه‌ای و آموزشی از جانب سازمان امور مالیاتی کشور دانست.
ترویج فرهنگ پرداخت داوطلبانه مالیات به این دلیل حائزاهمیت است که می‌تواند بسیاری از مشکلات و گره‌های اقتصادی کشور را باز کند، چراکه مالیات به عنوان منبع درآمدی مهم و پایدار کشور محسوب شده و وابستگی بودجه را به نفت کاهش می‌دهد. در همین راستا، ترویج روح جمعی و بهره‌گیری از شیوه‌های اخلاقی باید فرهنگی را در جامعه گسترش دهد تا افراد جامعه به پرداخت مالیات به عنوان وظیفه دینی و مسئولیت اجتماعی نگاه کنند و فرار از آن را جفا در حقوق دیگران بشمارند. در این بین نخبگان علمی و دانشگاهی و تشکل‌های اجتماعی و فرهنگی می‌توانند با تسلط بر دانش مالیاتی و اشراف کامل به حوزه‌های مالیات‌ستانی و با توجه به ارتباطات وسیعی که با فعالان اقتصادی و جامعه دارند در حوزه فرهنگ‌سازی مثمرثمر باشند.
فرهنگ‌سازی در حوزه مالیات نیازمند ابتکار و نوآوری است، به سبب آنکه این امر باید به صورت هوشمندانه، هدفمند و دارای کیفیت باشد. علاوه بر آن لازم است با گسترش فرهنگ مالیاتی در سطح جامعه و شناسایی اهمیت آن در توزیع درآمد و ایجاد عدالت اجتماعی و از میان بردن فاصله‌های طبقاتی؛ مالیات جایگزین پول نفت شود و بسترهایی به وجود آید تا این باور عمومی نهادینه شود که مالیات صرف امنیت و رفاه اجتماعی، احداث مراکز درمانی و کارهای عمرانی و زیربنایی می‌شود و مردم خود از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد.