بررسی دلایل عملکرد موفقیت‌آمیز دولت در کاهش حادثه‌های کارگری
افت 15 درصدی حوادث کارگری در سه سال اخیر
کاهش 4.8 درصدی فوتی‌های ناشی از حوادث کارگری و 4.9 درصدی از حادثه‌ها در سال گذشته نسبت به سال 1401 و همچنین کاهش 15 درصدی حوادث کار در دولت سیزدهم نسبت به دولت دوازدهم را می‌توان به عنوان یک دستاورد در حوزه ایمنی و بهداشت محیط‌های کاری در این دولت ارزیابی کرد.
بنابر داده‌های مرکز تحقیقات، تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال 1401، 7 هزار و 950 کارگر در محیط‌های کاری دچار حادثه شده‌اند که این تعداد حادثه دیده در سال 1402 با افزایش ایمنی بهداشت به 7 هزار و 560 نفر کاهش یافته است. به بیانی دیگر، در انتهای پارسال تعداد حوادث کارگری حدود 4.9 درصد با افت مواجه شده است.
در سال 1401 تعداد فوتی‌های ناشی از کار دو هزار و 998 کارگر بوده که این تعداد در سال گذشته به دو هزار و 885 کارگر کاهش یافته است. در سال گذشته تعداد کارگران فوت شده ناشی از حوادث کارگری به میزان 4.8 درصد کاهش یافته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند در سه سال اخیر تعداد حوادث کارگری در محیط‌های کاری، 15 درصد نسبت به دولت دوازدهم با افت مواجه شده است.
بی‌تردید، این میزان افت چشمگیر در دولت سیزدهم ناشی از افزایش ایمنی و بهداشت و نظارت مستمر دولت بر کارفرماها و محیط‌های کاری بوده است. نشان به آن نشان که میزان دوره‌های آموزشی در این دولت بیش از دو برابر بوده و مراکز بهداشتی، خانه‌های بهداشت و ایستگاه‌های بهگر در مجموع به بیش از 10 هزار واحد افزایش یافته است.
پیوستن ایران به مقاوله‌نامه شماره 115 ایمنی و بهداشت سازمان بین‌المللی کار و انجام 400 هزار بازرسی و آموزش ایمنی به بیش از 10 هزار کارگاه کوچک از دیگر اقدامات مهم دولت در سه سال اخیر برای کاهش حوادث کارگری و افزایش ارتقای ایمنی و بهداشت کارگران بوده است.
آخرین داده‌های آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد که با وجود ۸۴۰ بازرس کار در کشور، سالانه حدود ۴۰۰ هزار بازرسی موردی از کارگاه‌ها انجام می‌شود. با توجه به اینکه عمده حوادث کار در بخش ساختمان و صنعت است، حدود ۳۸ درصد حوادث در بخش ساختمان و ۳۷ درصد در بخش صنعت است و صنایع دیگر همانند رشته‌های تولیدی عدد کمتری را به خود اختصاص داده‌اند.
کاهش حوادث کارگری با الحاق ایران به مقاوله‌نامه 155
اجرای مقاوله‌نامه ۱۵۵ سازمان جهانی کار، قبل از هر چیز نشان از عزم دولت برای رسیدن به یک رویکرد منسجم و سازمان‌یافته در حوزه ایمنی شغلی و بهداشت کار و شفاف‌سازی در این زمینه با ارائه گزارش‌های آماری دقیق دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارش تحقیقی خود در ارتباط با مقاوله‌نامه فوق به چند مزیت اصلی اشاره کرده است. این گزارش سازماندهی کار و فرایندهای کار متناسب با توانایی جسمی و فکری کارگران، انتشار آمارهای سالانه در مورد حوادث شغلی، بیماری‌های شغلی و پیشامدهای خطرناک و حوادث رفت‌وآمدی و نیز تجزیه و تحلیل آنها را از مزایای پیوستن به این مقاوله‌نامه دانسته و تأکید کرده: « در حال حاضر بحث شفافیت آمارها و اطلاعات یاد شده به خوبی در قانون مورد توجه قرار نگرفته و با تصویب این مقاوله‌نامه و پروتکل الحاقی، می‌توان پشتیبانی تقنینی مناسبی از شفافیت آمار و اطلاعات فوق‌الذکر انجام داد.»
بخشی دیگر از این گزارش تحقیقی، توسعه تشکل‌های صنفی را از دیگر مزایای این مقاوله‌نامه برشمرده و آورده است: « با توجه به اینکه در موارد مختلفی از این مقاوله‌نامه به مشورت کردن با تشکل‌های کارگری و کارفرمایی اشاره شده و نیز با در نظر گرفتن این موضوع که تشکل‌های کارگری و کارفرمایی در کشور به‌خوبی توسعه نیافته‌اند و سازماندهی مناسبی ندارند، ضروری است برای استفاده از نظرات مشورتی چنین تشکل‌هایی، این نقیصه برطرف شود. همچنین تصویب این موارد می‌تواند در جهت تقویت، توسعه و سامان دادن به تشکل‌های کارگری و کارفرمایی کشور باشد.»
تأثیرگذاری تجهیزات ایمنی برای پیشگیری از حوادث شغلی
شهرام غریب، کارشناس ارشد مدیریت ایمنی و مدرس تخصصی ایمنی در صنایع در ارتباط با تأثیرگذاری تجهیزات ایمنی و استانداردهای این حوزه در جهت پیشگیری از حوادث شغلی گفت: در حوزه ایمنی و پیشگیری از حوادث، تجهیزات موضوعی بسیار مهم و تأثیرگذار به‌شمار می‌روند. تجهیزات ایمنی باید از نظر توان و جنسیت دارای رتبه‌های مشخص و البته دارای گواهی معتبر از ارگان‌های دارای اعتبار باشند. در واقع این تجهیزات باید براساس استانداردهای مشخص و مورد پذیرش در محیط کارگاهی مورد استفاده قرار گیرند.
او افزود: همچنین بازدیدهای منظم و دوره‌ای از تجهیزات ایمنی و بررسی سلامت این دستگاه‌ها و ابزار برای استفاده در محیط کار و نیروی کار بهره‌مند از این تجهیزات از دیگر مواردی است که باید مورد توجه باشد.
سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند در پیشگیری از حوادث کار مشارکت فعال داشته باشد
علیرضا حیدری، کارشناس رفاه و تأمین اجتماعی پیشتر در گفت‌وگو با آتیه آنلاین گفت: سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند در پیشگیری از حوادث کار مشارکت فعال داشته باشد. مشارکت فعال بیمه‌گرها در کاهش حوادث، یک رویکرد جدید در سطح جهانی است که می‌توان این مشارکت را به سازمان‌های بیمه‌ای نیز تعمیم داد.
او ادامه داد: بحث اصلی، «ایمنی و بهداشت کار» است و باید بخش قابل توجهی از منابع سازمان تأمین اجتماعی در این بخش هزینه شود. تأسیس و گسترش خانه‌های بهداشت کارگری، بخشی از این هدف به شمار می‌رود که ما شاهد مشارکت نسبی سازمان تأمین اجتماعی در کاهش حوادث کار و تأمین بهداشت و ایمنی کارگران بوده‌ایم اما باید این نگاه گسترده‌تر شود.
حیدری با بیان اینکه بیش از یک میلیون کارگاه در کشور وجود دارد و بازرسی از این کارگاه‌ها بخصوص کارگاه‌های کوچک و متوسط به دلیل وسعت و پراکندگی آنها، کار بسیار دشواری است، ادامه داد: اگر قرار باشد نظارت کافی داشته باشیم و بتوانیم ریسک‌های موجود در کارگاه‌ها را کنترل کنیم و در مرحله بعد کاهش بدهیم، باید ابزار بازرسی را تقویت کنیم. بنابراین تا زمانی که بازرسی از کارگاه‌ها به اندازه نیاز گسترده نشود و اختیارات بازرسان برای تأثیرگذاری در کارگاه‌ها برای کاهش ریسک افزایش نیابد، کاهش حوادث کار از طریق مشارکت و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی ممکن نخواهد شد.
کارشناس رفاه و تأمین اجتماعی گفت: با نگاه به آمار از کارافتادگی و این‌گونه خسارت‌ها متوجه می‌شویم که مشارکت در کاهش حوادث و سرمایه‌گذاری در این بخش تا چه اندازه می‌تواند در کاهش هزینه‌های سازمان مؤثر باشد.
بــــرش
کاهش حوادث کارگری
در سال 1401 تعداد فوتی‌های ناشی از کار دو هزار و 998 کارگر بوده که این تعداد در سال گذشته به دو هزار و 885 کارگر کاهش یافته است. در سال گذشته تعداد کارگران فوت شده ناشی از حوادث کارگری به میزان 4.8 درصد کاهش یافته است.