واردات خودروهای کارکرده در هرم سبز جا خوش کرد
تصویب لاک‌پشتی لوایح اقتصادی دولت در خانه ملت
مرجان اسلامی‌فر
روزنامه نگار
لایحه واردات خودروهای کارکرده در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصویب شده و مدت‌ها است که در نوبت مطرح شدن در صحن علنی مجلس است اما هنوز این امر تعیین تکلیف نشده است.
6 اردیبهشت ماه، دولت لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو را به مجلس تقدیم کرد. براساس این لایحه، واردات خودروهای کارکرده که عمر آنها در محدوده پنج سال است، به شرط دریافت گواهی از سازمان‌های استاندارد و محیط زیست مجاز خواهد بود. همچنین در این لایحه تصریح شده هر شخص حقیقی می‌تواند بدون داشتن کارت بازرگانی نسبت به واردات خودرو اقدام کند.
در انتظار صحن علنی
فرهاد طهماسبی، عضو کمیسیون صنایع مجلس درباره لایحه واردات خودروهای کارکرده به «ایران»، گفت: لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو در کمیسیون تخصصی آن یعنی کمیسیون صنایع مجلس، تصویب شده و اکنون در نوبت مطرح شدن در صحن علنی مجلس است.
او با بیان اینکه اگر طرح واردات خودروهای کرده درست اجرا شود، می‌تواند بر بازار خودرو و بخصوص قیمت‌ها اثر بگذارد، افزود: اعضای کمیسیون موافق اجرای طرح یاد شده هستند و امیدواریم که زودتر این مهم در صحن علنی مجلس مطرح و تصویب شود. به نظر می‌رسد لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو که در آن به واردات خودرو اشاره شده، در هرم سبز جا خوش کرده است و برخی نمایندگان مجلس، اصراری به اجرای آن که هدف آرامش بازار خودرو است، ندارند.
اقدام سیاسی استیضاح کنندگان وزیر سابق صمت
11 اردیبهشت ماه مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به دو فوریت لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو، با 162 رأی موافق از مجموع 196 نماینده حاضر در جلسه، موافقت کردند. این در حالی است که نمایندگان مجلس یک روز بعد از استیضاح وزیر صمت یعنی 11 اردیبهشت ماه با 162 رأی موافق با بررسی دوفوریتی لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو موافقت کردند.
قبل از 10 اردیبهشت ماه، برخی نمایندگان مجلس عنوان کردند مطرح کردن واردات خودروهای کارکرده از سوی فاطمی امین، تنها برای جلوگیری از استیضاح است. اما وزیر سابق صمت در تمام مصاحبه‌های خود عنوان کرده بود که واردات خودروهای کارکرده می‌تواند آرامش را به بازار خودرو برگرداند. این امر را نیز چند روز پیش مرکز پژوهش‌های مجلس تأیید کرد. این امر را مرکز یکی از راهکارهای کوتاه مدت برای کنترل بازار خودرو عنوان کرده بود که یکی از ابزارهای تسویه بازار، واردات خودروی نو و کارکرده خارجی به‌صورت محدود و برنامه‌ریزی شده است که می‌توان از این ابزار با در نظر گرفتن ملاحظات فنی و خدمات پس از فروش با توجه به میزان ارزبری کمتر و با اولویت خودروهای حمل و نقل همگانی بهره برد. با عنایت به جذابیت و سودآوری واردات خودروهای کارکرده و به منظور اثربخشی حداکثری آن، می‌توان از این ابزار با بهره‌گیری از توانمندی عوامل شناسنامه‌دار شبکه فروش در کشور برای ایجاد تعادل در بازار و کاهشی شدن قیمت بهره برد. در این روش عوامل شبکه فروش به واسطه دریافت مشوق‌های تعیین شده انگیزه لازم را برای عرضه یک مدل مشخص در بازار و کاهش قیمت آن تا رسیدن به نقطه بهینه دارند. این روش در صورتی که بتواند تعادل نسبی در بازار خودروی وارداتی ایجاد کند، قابل تسری به کل بازار خودرو خواهد بود.
حال سؤال این است که وقتی نظر مرکز پژوهش‌های مجلس با نظر دولت سیزدهم و بخصوص وزیر استیضاح شده صمت، یکسان است چرا این طرح دوفوریتی که در کمیسیون صنایع مجلس تصویب شده، هنوز در صحن علنی مجلس مطرح نشده است؟ برخی نمایندگان مجلس، زمانی‌که بازار خودرو دچار بهم ریختگی بود که از دولت گذشته هم به ارث رسیده بود، مرتب در مصاحبه و اظهارنظرهای خود به عملیاتی شدن واردات خودروهای کارکرده اشاره می‌کردند ولی اکنون شاهد تأخیر قابل توجه آن در تصویب لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو هستیم. کارشناسان عنوان می‌کنند اکنون که بازار خودرو بواسطه ثبات در نرخ ارز، طرح مالیات بر عایدی سرمایه، افزایش عرضه خودرو و ساماندهی تقاضا، به سمت کاهش در حرکت است، باید واردات خودروهای کارکرده تعیین تکلیف شود. وقتی بازار با انبوه خودروهای تولید داخل، وارداتی صفر و وارداتی کارکرده روبه‌رو شود، دیگر هیچ دلال و سفته‌بازی نمی‌تواند بر قیمت خودروها اثر بگذارد و در نهایت قیمت کارخانه و بازار بعد از پنج سال به هم نزدیک می‌شود.
باید نیازها را مرتفع کرد
محمدحسین عباسی، کارشناس صنعت خودرو به «ایران»، گفت: برای اینکه ریزش قیمت‌ها واقعی و هیچ‌گونه حبابی نداشته باشد، باید عرضه خودرو در بازار افزایش پیدا کند، از همین رو تا زمانی‌که تولید خودروسازان افزایشی شود، باید با واردات خودرو، نیازها را مرتفع کرد.
او با بیان اینکه معلوم نیست چرا نمایندگان مجلس در مورد تصویب لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو در صحن علنی مجلس، تعجیل ندارند، افزود: ادامه این تعلل به ضرر بازار خودرو و در نهایت مردم است؛ ما به دنبال نوشدارو نباید باشیم. اکنون که بازار خودرو در آرامش و قیمت‌ها ریزشی است، باید سیاست‌های حمایتی از بازار خودرو اعمال شود. کارشناس صنعت خودرو گفت: اواسط فروردین ماه که موضوع واردات خودروهای کارکرده مطرح شد، قیمت خودروها تا حدودی افت کرد، حال اگر واردات اتفاق بیفتد، به طور قطع قیمت‌ها کاهش بیشتری را تجربه خواهد کرد و این امر به نفع مردم است.
حساسیت نمایندگان چه شد؟
برخی نمایندگان مجلس بارها به ضرورت واردات خودروهای کارکرده اشاره کرده بودند و عدم واردات این‌گونه خودروها را کم کاری دولت تعبیر کردند. حال که خودشان باید پرونده این مهم را ببندند، انگار دیگر بر بازار خودرو و قیمت‌های آن حساسیتی ندارند.
محمدرضا احمدی، نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی در موافقت با دوفوریت لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو، با اشاره به اینکه مردم حق دارند از بهترین خودروها استفاده کنند، گفته بود: قیمت پراید سر به فلک کشیده است، مردم از ما مطالبه می‌کنند و می‌گویند که خرید خودرو به یک آمال و آرزو تبدیل شده است. در لایحه مذکور تنوع بخشی در بازار خودرو و رفع موانع و مشکلات مورد توجه قرار گرفته است. رسول فرخی میکال، نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اینکه واردات خودرو انحصار را می‌شکند و دست مافیا را کوتاه می‌کند، گفته بود: یکی از موارد دارای اهمیت واردات خودرو بوده و دولت باید واردات خودروی صفر کیلومتر و تأمین قطعات را در دستورکار خود قرار دهد. باید انحصار در بازار خودرو شکسته شود تا به یکی از بهترین تولیدکنندگان خودرو تبدیل شویم. از آنجا که موضوع واردات خودروهای کارکرده در مجلس فراموش شده است، به نظر می‌رسد که اصرار مجلس بر واردات خودروهای کارکرده، فقط مصرف استیضاح داشته است و اکنون که هدف سیاسی برخی نمایندگان مجلس پایان یافته، دیگر موضوع کاهش قیمت خودرو برای آنها اهمیتی ندارد و نطق‌های آتشین در صحن علنی مجلس شنیده نمی‌شود.
به هر ترتیب معلوم نیست لایحه الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو چه زمانی در صحن علنی مجلس مطرح می‌شود، اما کارشناسان امیدوار هستند این لایحه دوفوریتی تا زمانی‌که آرامش در بازار خودرو وجود دارد، باید تصویب و اجرا شود در غیر این‌صورت این لایحه نمی‌تواند نقش بسزایی در افت قیمت‌ها بگذارد.
آمادگی صمت برای واردات خودروهای کارکرده
روز گذشته سیدمهدی نیازی، سرپرست وزارت صمت گفته بود: روند قیمت خودرو در بازار کاهشی بوده و بیش از این نیز کاهش پیدا خواهد کرد. برنامه ما این است که عرضه خودروهای داخلی بیشتر شود، در کنار آن عرضه خودروهای وارداتی سریع‌تر عملیاتی شود و برای واردات خودروهای کارکرده هم آمادگی کامل داریم؛ بدین ترتیب دیگر مشکلی از بابت قیمت خودرو نخواهیم داشت. او تأکید کرد: برآورد ما این است که روند کاهش قیمت خودرو در بازار ادامه‌دار باشد. نیازی در رابطه با آخرین وضعیت تصویب طرح واردات خودروهای کارکرده اظهار داشت: جلسات تخصصی پیرامون طرح واردات خودروهای کارکرده در مجلس برگزار شده و بزودی در صحن مجلس مطرح و به رأی‌گیری گذاشته خواهد شد. چنانچه این طرح رأی بیاورد و تصویب نهایی شود، ما آمادگی کامل برای عملیاتی شدن آن را خواهیم داشت.
سرپرست وزارت صمت در مورد واردات خودروهای نو نیز گفت: واردات خودرو طبق روال در حال انجام است. به نسبت ثبت سفارش‌های صورت گرفته و تأمین ارزی محقق شده، تعداد خوبی خودرو در گمرک وجود دارد که در حال انجام مراحل تخصیص است. طبق گزارشی که ارائه شده، در حال حاضر هزار دستگاه در مرحله ترخیص است.