سرپرست مجری آزادراه تهران-شمال در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی»
کاهش 90 درصدی تلفات در آزادراه تهران- شمال
افزایش ایمنی و راحتی سفر مهمترین هدف احداث آزادراه تهران-شمال است تا با انتقال حجم بار ترافیک از جاده فعلی تهران-چالوس به آزادراه، علاوه بر افزایش ایمنی سفر، مصرف سوخت و آلاینده‌های زیست محیطی نیز به طرز چشمگیری کاهش یابد. آزادراه تهران- شمال 4 قطعه دارد که قطعه یک و چهار و مسیر رفت قطعه دو آن به بهره‌برداری رسیده است. منطقه دو آزادراه تهران-شمال به طول 22 کیلومتر از انتهای منطقه یک آزادراه در سه راهی شهرستانک شروع و در محدوده پل زنگوله وارد جاده چالوس می‌شود که احداث این منطقه، 6 کیلومتر دیگر از جاده موجود کرج-چالوس را کوتاه می‌کند. “محمود محسن‌زاده”، سرپرست مجری آزادراه تهران-شمال در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» با اشاره به افتتاح مسیر رفت قطعه دو آزادراه تهران-شمال از کاهش 64 کیلومتری مسیر تهران-شمال با افتتاح فاز یک، چهار و مسیر رفت فاز 2 خبر داد. به گفته محسن‌زاده اجرای این فاز به‌صورت کامل داخلی بوده است.
یک مسیر از قطعه دو آزادراه تهران- شمال به بهره‌برداری رسید، ساخت این بخش از مسیر آزادراه با چه هزینه‌ای ساخته شده و آیا در ساخت آن مشارکت خارجی هم داشتیم؟
سرمایه‌گذاری طرح به‌صورت مشترک با سهم 50 درصدی طرفین بر عهده دولت و بنیاد مستضعفان بوده است. پیمانکاری، مشاوران، مطالعات طراحی، اجرا و نظارت این بخش آزادراهی صددرصد داخلی بوده و توسط مهندسان ایرانی اجرا شده است. با توجه به اینکه سخت‌ترین قطعه از نظر ویژگی‌های ساخت تا قبل از قطعه 3، این قطعه است احداث آن توسط مهندسان ایرانی تجربه بزرگی است که در تکمیل آزادراه به کمک ما می‌آید.
طول مسیر رفت قطعه دو 22 کیلومتر است، تونل البرز به عنوان بزرگترین تونل کشور با طول 6.4 کیلومتر در این قطعه واقع شده است. یک باند قطعه دو امروز افتتاح می‌شود. طول این باند 15.5 کیلومتر است، تونل البرز که قبلاً افتتاح شده با اتصال به این 15.5 کیلومتر در مجموع طول مسیر را به 22 کیلومتر می‌رساند. مسیر برگشت قطعه دو نیز 22 کیلومتر است. باند برگشت تا پایان 1403 به بهره‌برداری می‌رسد. هزینه پروژه 5 هزار و 100 میلیارد تومان بود که ارزش روز آن 8 هزار و 200 میلیارد تومان است.
عبور 80 درصد مسیر از داخل تونل، تعداد 60 رشته تونل در باند رفت و برگشت درمجموع به‌طول 39.2 کیلومتر، تعداد 29 دستگاه پل بزرگ در باند رفت و برگشت درمجموع به‌طول 3.6 کیلومتر، حجم عملیات خاکی به میزان 1.8 میلیون مترمکعب، وجود طولانی‌ترین تونل آزادراهی، تونل‌های سه‌قلو البرز هریک به طول 6.4 کیلومتر و طولانی‌ترین پل مسیر به‌طول 330 متر از ویژگی‌های دیگر منطقه دو آزادراه تهران-شمال است.
با توجه به مخاطرات جاده فعلی تهران-چالوس، آزادراه تهران-شمال مخاطرات سفر را کاهش می‌دهد؟
هدف از ساخت آزادراه‌ها راحتی و افزایش ایمنی سفر است. این دو ملاک برای احداث آزادراه است. مثلاً جاده چالوس ایمن نیست و حوادث مختلف در آن اتفاق می‌افتد و تلفات جاده‌ای در طول سال در این مسیر داریم اما از زمان ایجاد آزادراه 90 درصد حوادث جاده‌ای نسبت به جاده چالوس کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد هدف نخست از احداث آزادراه تهران-شمال افزایش ایمنی سفر و سپس موضوعات مربوط به حمل و نقل بار است؟
فعلاً نگاه ترانزیتی به این آزادراه نداریم اما اگر آزادراه کامل شود، امکان عبور ترافیک سنگین را خواهد داشت و بعد از تکمیل، قسمتی از کریدور شمال-جنوب خواهد شد.
برای ساخت قطعه باقیمانده چه برنامه‌ای دارید؟
برای فاز 3 در حال مذاکره با سرمایه‌گذار داخلی و خارجی هستیم و مذاکرات تا حدی پیش رفته است. امیدوار هستیم به‌زودی منطقه 3 وارد فاز اجرایی شود. مطالعات اولیه انجام شده و کریدور مسیر عبوری مشخص شده است، با انجام مطالعات تکمیلی ساخت فاز 3 یا آخرین قطعه آزادراه تهران-شمال نیز شروع می‌شود.
این قطعه نیز با سرمایه و پیمانکاری داخلی ساخته می‌شود؟
100 درصد این امکان را داریم که در ساخت قطعه 3 آزادراه از پیمانکار و مشاوران ایرانی استفاده کنیم. اما مذاکره با یک کشور خارجی برای سرمایه‌گذاری در ساخت قطعه 3 را شروع کرده‌ایم و مذاکرات تا حدی پیش رفته است. اگر سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم طبق قانون 85 درصد از مشاوران، پیمانکاران و تجهیزات ایرانی استفاده می‌شود و حداکثر تا 15 درصد از امکانات خارجی استفاده خواهد شد. در مذاکراتی که انجام می‌دهیم شرط ما رعایت 85 درصد امکانات داخلی است. مذاکرات تقریباً به مرحله نهایی رسیده است. میزان و نوع سرمایه‌گذاری و شیوه اجرا ممکن است در ساخت قطعه 3 نسبت به قطعه دو تغییر داشته باشد اما تمایل ما این است که همین قرارداد مشارکت فعلی با بنیاد ادامه پیدا کند. با پیمانکاری بنیاد تحول جدی در ساخت آزادراه را شاهد هستیم. در دوره‌های گذشته هرگز این جدیدت، تلاش و اهمیت برای اتمام کار وجود نداشت. ما در سال‌های اخیر به‌صورت مرتب در آزادراه افتتاح داریم و در این چند سال منطقه یک، 4 و تونل البرز افتتاح شده است. اکنون باند رفت قطعه دو و سال آینده باند دیگر این قطعه به بهره‌برداری می‌رسد.
تکمیل قطعه دو چه زمانی خواهد بود؟ هزینه نهایی ساخت این قطعه را چقدر برآورد می‌کنید؟
تا سال آینده منطقه دو را کامل می‌کنیم. پیش‌بینی می‌کنیم بین 6 تا 8 سال آینده منطقه 3 آزادراه را به بهره‌برداری برسانیم.
پیش‌بینی ما برای هزینه ساخت منطقه دو 22 هزار میلیارد تومان است که مبلغ 8 هزار و 200 میلیارد تومان آن تاکنون هزینه شده است. برای منطقه 3 نیز هنوز برآورد کاملی از کل هزینه نشده است.
منطقه دو آزادراه چه ویژگی‌های فنی دارد که باعث شده پروژه «خاص» تلقی شود؟
این پروژه یکی از پیچیده‌ترین طرح‌های آزادراهی کشور در اجرا با حجم عملیات قابل توجه است. به منظور ساخت منطقه 2 آزادراه تهران-شمال 1.8 میلیون مترمکعب خاکبرداری صورت گرفته است که 960 هزار مترمکعب آن در مسیر رفت اجرا شده است، 600 هزار مترمکعب خاکریزی در کل منطقه 2 که 200 هزار مترمکعب آن در مسیر رفت انجام شده است و 105 هزار تن آسفالت که 35 هزار تن آن در باند غربی اجرایی شده است. 15 هزار مترمکعب اساس، 22.6 هزار متر مکعب زیراساس در کل منطقه 2 که به ترتیب 5.6 هزار مترمکعب و 7 هزار مترمکعب آن مختص باند رفت مسیر منطقه دو آزادراه تهران-شمال است.
حجم حفاری تونل‌های منطقه 2 آزادراه تهران-شمال 4.3 میلیون مترمکعب است. این اقدام یکی از کارهای سنگین این پروژه محسوب می‌شود که در 43 رشته تونل به طول بیش از 39 کیلومتر در کل منطقه 2 اجرایی شده و 1.3 میلیون مترمکعب حفاری در 16 رشته تونل به طول بیش از 12 کیلومتر در باند رفت اجرایی شده است.
منطقه 2 آزادراه تهران-شمال پروژه‌ای است که 86 درصد آن ابنیه فنی است و ساخت 20 دستگاه پل بزرگ در حدود 3 کیلومتر، 32 دستگاه آبرو به طول 383 متر، 84 دستگاه گالری به طول 3 هزار و 887 متر و 28 دستگاه دیوار به طول 2 هزار و 714 متر در کل منطقه 2 این پروژه نمونه‌ای مثالزدنی در کل کشور است. احداث 16 رشته تونل به طول 12 هزار و 300 متر، 9 دستگاه پل بزرگ به طول 987 متر، 15 دستگاه آبرو به طول 187 متر، 43 دستگاه گالری به طول 2 هزار و 279 متر و 11 دستگاه دیوار به طول 888 متر اعدادی هستند که نشان‌دهنده همت مهندسان ایرانی در ساخت این پروژه است. توجه به منظر راه با استفاده از تجربیات مهندسین مشاور داخلی با رعایت اصول اساسی حفاظت از محیط زیست و چشمنواز بودن مسیر نیز یکی دیگر از ویژگی‌های این آزادراه است.
استفاده از توان و تخصصی مهندسان ایرانی و بومی‌سازی تجهیزات مورد نیاز در این ابرپروژه از ویژگی‌های ماندگار این بخش از آزادراه تهران-شمال است. ساخت پل‌های بلند و بزرگ مسیر با استفاده از قالب‌های شاریو توسط پیمانکاران ایرانی و ساخته شده در داخل کشور یکی از افتخارات این پروژه است و ساخت پلی به بلندی 320 متر طول و 40 متر ارتفاع یکی از نمونه‌های این اقدام است.
بیشترین حجم تأسیسات بکار رفته در پروژه‌های آزادراهی در منطقه دو آزادراه تهران-شمال از دیگر ویژگی‌های بارز این پروژه است. رکورد بیشترین میزان کابل‌کشی، سیستم‌های نظارت تصویری و فیبرنوری و سیستم‌های تهویه در تونل‌ها برای اولین‌بار در این پروژه آزادراهی به ثبت رسیده است.
بــــرش
با بهره‌برداری از فاز دو آزادراه تهران-شمال، تا چه میزان اهداف احداث این مسیر تحقق پیدا می‌کند؟
اهداف کلی ساخت آزادراه تهران-شمال، ایجاد راه ارتباطی سریع و ایمن در کریدور شمال- جنوب، صرفه‌جویی مصرف سوخت، کاهش میزان آلایندگی، توسعه صنعت توریسم، کاهش استهلاک خودرو، اشتغالزایی، افزایش ظرفیت عبور، کاهش زمان سفر و کاهش میزان تصادفات منجر به فوت است. قطعه دو 6 کیلومتر مسیر تهران تا شمال (چالوس) را کوتاه می‌کند. در مجموع قطعه یک، دو و چهار مسیر تهران تا چالوس را نسبت به جاده فعلی 64 کیلومتر کوتاه می‌کند. کاهش 5.8 میلیون لیتر مصرف سوخت در سال کاهش 1.9 میلیون ساعت زمان سفر، کاهش 239 تن آلایندگی در سال و 3 هزار نفر اشتغالزایی از ویژگی‌های دیگر فاز دو آزادراه تهران-شمال است که از آن بهره‌مند خواهیم شد.