بریکس چالشی برای نظم اقتصادی مستقر
ایجاد یک واحد پول مشترک در دستور کار «بریکس» قرار گرفته که در آگوست 2023 در آفریقای جنوبی تشکیل جلسه می‌دهد
در آگوست 2023 میلادی، آفریقای جنوبی میزبان رهبران برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی خواهد بود که با نام اختصاری «بریکس» شناخته می‌شوند. از جمله موضوعاتی که در دستور کار این گروه قرار دارد، ایجاد یک واحد پول مشترک جدید است.
به گزارش «ایران اقتصادی» از وبگاه globelynews، نشست بریکس در حالی برگزار می‌شود که کشورهای سراسر جهان با یک چشم‌انداز ژئوپلیتیک در حال تغییر مواجه هستند که سلطه سنتی غرب را به چالش می‌کشد.
بیش از یک دهه است که کشورهای بریکس به دنبال کاهش اتکای خود به دلار بوده‌اند، اما در حال حاضر تحریم‌های غرب علیه روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین، به این روند سرعت بخشیده است.
ضمن اینکه، افزایش نرخ‌های بهره و بحران اخیر سقف بدهی در امریکا، نگرانی‌هایی را در میان سایر کشورها درباره بدهی دلاری آنها و نابودی دلار در صورت نکول بدهی اقتصاد پیشرو جهان، افزایش داده است.
اما در هر صورت، قبل از اینکه ارز جدید بریکس به واقعیت تبدیل شود، با موانعی بزرگ روبه‌رو است.
بحث‌های ارزی نشان می‌دهد که کشورهای بریکس به دنبال کشف و طراحی فکرهای جدید درباره نحوه متزلزل کردن امور بین‌المللی و هماهنگ کردن مؤثر سیاست‌ها پیرامون این فکرها هستند.
آیا دلارزدایی شتاب می‌گیرد؟
با توجه به اینکه 88 درصد از معاملات بین‌المللی با دلار امریکا انجام می‌شود و دلار 58 درصد از ذخایر ارزی جهان را تشکیل می‌دهد، سلطه جهانی این ارز انکارناپذیر است.
با این حال، دلارزدایی یا کاهش اتکای اقتصاد به دلار امریکا برای تجارت بین‌الملل و امور مالی، پس از تهاجم روسیه به اوکراین در حال افزایش است.
کشورهای بریکس طیف گسترده‌ای از ابتکارات را برای کاهش وابستگی خود به دلار دنبال کرده‌اند. در طول سال گذشته، روسیه، چین و برزیل به استفاده بیشتر از ارزهای غیر دلاری در معاملات برون‌مرزی خود روی آورده‌اند.
عراق، عربستان سعودی و امارات متحده عربی فعالانه در حال بررسی جایگزین‌های دلار هستند. بانک‌های مرکزی نیز به دنبال تبدیل بیشتر ذخایر ارزی دلاری خود به طلا هستند.
همه کشورهای بریکس به دلایل مختلف منتقد سلطه دلار هستند.
مقامات روسیه از دلارزدایی به منظور کاهش مشکلات ناشی از تحریم‌ها استقبال می‌کنند. بانک‌های روسیه به دلیل تحریم‌ها، قادر به استفاده از سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی که امکان تراکنش‌های بانکی را فراهم می‌کند) نبوده‌اند و غرب در سال گذشته، ذخایر 330 میلیارد دلاری روسیه را مسدود کرد.
در همین حال، لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا در انتخابات 2022 میلادی در برزیل، بار دیگر به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. لولا یکی از طرفداران قدیمی بریکس است که قبلاً به دنبال کاهش وابستگی برزیل به دلار و در نتیجه کاهش آسیب‌پذیری این کشور بود. وی تعهد گروه به دلارزدایی را دوباره تقویت و درباره ایجاد یک ارز جدید مشابه یورو صحبت کرد.
دولت چین نیز به وضوح نگرانی‌های خود را درباره سلطه دلار بیان کرده و آن را «منبع اصلی بی‌ثباتی و عدم اطمینان در اقتصاد جهانی» نامیده است.
پکن مستقیماً افزایش نرخ بهره فدرال رزرو (بانک مرکزی امریکا) را عامل ایجاد آشفتگی در بازار مالی بین‌المللی و کاهش چشمگیر ارزش سایر ارزها عنوان کرده است.
چین در کنار سایر کشورهای بریکس، از استفاده از تحریم‌ها به عنوان یک سلاح ژئوپلیتیک انتقاد کرده است.
روی آوردن به دلارزدایی و ارز احتمالی بریکس به منظور کاهش چنین مشکلاتی است؛ اما، کارشناسان در امریکا بشدت درباره چشم‌انداز آن اختلاف نظر دارند. جَنت یلن، وزیر خزانه‌داری امریکا، معتقد است دلار همچنان غالب خواهد ماند زیرا بیشتر کشورها هیچ جایگزینی برای آن ندارند. با این حال، یکی از اقتصاددانان سابق کاخ سفید پیش‌بینی می‌کند که ارز بریکس به سلطه دلار پایان دهد.