یاسوج؛ کام مردم ایران را شیرین خواهد کرد
احیای کارخانه‌ای که خیلی‌ها امیدی به فرجام آن نداشتند
رئیس جمهور در دور دوم سفر استانی خود به کهگیلویه و بویراحمد گفت: «احیای کارخانه قند یاسوج به عنوان نماد صنعت کهگیلویه و بویراحمد پس از سال‌ها رکود، باعث شادی دل شمار زیادی از خانواده‌های این استان که در این واحد تولیدی کسب درآمد می‌کنند، شده است.
یک دهه فراموشی
مهر ماه سال 1400 بود که ابراهیم رئیسی در دور اول سفر خود به یاسوج، با کارخانه‌ای روبه‌رو شد که چراغ آن خاموش بود و کارگرانی داشت که چهره تک تک آنها ناراحت و ناامید بود. رئیس‌جمهور در آن زمان وعده داد که این کارخانه قدیمی که اکنون عمر آن 58 سال است، دوباره احیا خواهد شد. این کارخانه که بیش از 7 سال به صورت کامل تعطیل شده بود و اکنون به چرخه تولید بازگشته، «قند یاسوج» نام دارد. کارخانه‌ای که خیلی‌ها امید به احیای آن نداشتند، اکنون با هزار تن خوراک روزانه چغندر، ظرفیت تولید 150 تن شکر و پالایش 450تن شکر قرمز، فعالیت می‌کند.
کارخانه قند یاسوج پس از یک دهه تعطیلی ابتدا در سال 99 و در زمان ریاست ابراهیم رئیسی بر دستگاه قضا، قفل آن شکست و دوباره طی 22ماه گذشته به مرحله احیای مجدد و بازگشت به چرخه تولید قرار گرفت. حال سرمایه احیا شده در این کارخانه 2هزار میلیارد تومان و تعداد اشتغال احیا شده مستقیم در گام اول 130 نفر و در گام دوم به 200 نفر خواهد رسید؛ همچنین با احیای این کارخانه برای 600نفر نیز به صورت غیر مستقیم اشتغالزایی شده است.
قند یاسوج در دولت‌های گذشته مورد بی‌مهری قرار گرفت و سیاستگذاران برای احیای آن هیچ اقدامی انجام ندادند. کارخانه‌ای که اگر فعال می‌شد، می‌توانست ضمن اشتغالزایی، باعث رونق حوزه کشاورزی و افزایش درآمد استان شود.
پیش‌بینی شده بود که کارخانه قند یاسوج برای آنکه احیا شود به 300 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. از همین رو و بر اساس اطلاعاتی که وجود دارد تا پایان آبان ماه سال گذشته، 50 درصد بودجه درخواستی تأمین شده بود.
مشکلات قابل توجه
دولت سیزدهم برای آنکه قند یاسوج به چرخه صنعت کشور بازگردد، تصمیم گرفت آن را به ستاد اجرایی فرمان امام(ره) واگذار کند. پیش از این هر مجموعه‌ای که مدیریت این کارخانه شیرین را بر عهده گرفته بود، شکست خورده بود.
این کارخانه از دی ماه سال ۱۳۹۵ با قیمت بسیار نازل به سرمایه‌گذار بخش خصوصی و اهل کهگیلویه و بویراحمد واگذار شد اما در مقطعی نیمه فعال و در برهه‌ای دیگر راکد بود. کارخانه یاد شده سال‌ها با مشکلاتی چون ضعف مدیریت، عدم توجه به نوسازی ماشین آلات، معوق ماندن حقوق، مزایا و بیمه کارگران، کمبود اعتبار برای نوسازی قطعات فنی کارخانه، نبود چغندرقند و... روبه‌رو بود. با توجه به خواب سرمایه و عدم کفایت سرمایه‌گذار بخش خصوصی با رأی دادگاه واگذاری کارخانه قند یاسوج به سرمایه‌گذار بومی ابطال و رأی به بازگشت آن صادر شد.
قند یاسوج که از زمان ایجاد (1344) تا سال ۱۳۶۲ به تولید ادامه داد و بعد از آن به صورت متناوب تعطیلی سراغ آن می‌آمد، از سال 1376 بدترین اتفاق‌ها را به خود دید. حال این کارخانه به صورت کامل بازسازی شده و به چرخه تولید کشور بازگشته است. کارشناسان اعتقاد دارند با توجهی که به قند یاسوج شده و همچنین تزریق مناسب منابع مالی، در مدتی کوتاه این کارخانه به قطب صنعتی کشور تبدیل خواهد شد.
تدبیر راهبردی
چندی پیش، «سیدعلی احمدزاده»، نماینده عالی دولت در استان کهگیلویه و بویراحمد گفته بود: با حضور آیت‌الله رئیسی در ریاست قوه قضائیه شرایط پیمان و قرارداد کارخانه و وضعیت بیکاری کارگران بررسی شد و آیت‌الله رئیسی دستور داد، قرارداد مورد بررسی قضایی قرار گیرد. با بررسی همه جوانب کارخانه تصمیم بر پلمب کارخانه شد و در مقطع کوتاهی نیروهای دادگستری این پرونده‌ها را مورد رسیدگی قرار دادند و متوجه شدند که حقوق کارگران رعایت نشده است.
وی بیان کرد: با ورود دادگستری فروش کارخانه باطل شد و اینکه آیا امکان دارد این پروژه به چرخه تولید بازگردد مورد بررسی قرار گرفت و در سفر اول دولت به استان دستور داده شد که کارخانه به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) واگذار شود.
نماینده عالی دولت در استان کهگیلویه و بویراحمد روایت کرد: شرط واگذاری کارخانه قند به ستاد اجرایی اختصاص 400 میلیارد تومان برای بازسازی کارخانه بود که همه این روال طی شد اما نکته امیدوار کننده استفاده از ظرفیت کارگران کارخانه برای کمک به احیای آن بود که با نظر رئیس ستاد اجرایی حضرت امام(ره) خود این افراد وارد شدند و شروع به احیای کارخانه کردند.
احمدزاده خاطرنشان کرد: خوشبختانه با همت کارگران و پای کار بودن ستاد اجرایی حضرت امام(ره) کارخانه قند یاسوج که شرایط پیچیده‌ای داشت احیا شد. تعطیلی کارخانه قند حادثه تلخی برای استان بود.
نکته مهم‌تر آنکه در کنار کارخانه قند یاسوج، کارخانه آرد و نشاسته و گلوکز است که مربوط به سازمان اقتصادی کوثر است. طبق تکلیفی که رئیس‌جمهور برای این سازمان در نظر گرفته باید حداکثر ظرف دو ماه این کارخانه راه‌اندازی شود و اگر این کار را انجام ندهد کارخانه آرد و نشاسته و گلوکز به سازمانی که بتواند احیا کند واگذار خواهد شد. چرا که دولت سیزدهم اجازه نمی‌دهد این ثروت با ظرفیت کمی کار کند.
روند بازسازی و اورهال
چندی پیش احسان عسکری، معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفته بود: کارخانه قند یاسوج یکی از واحدهای صنعتی مهم استان یا به تعبیری نماد صنعت استان است که پس از هفت سال تعطیلی احیای آن در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفته است. این کارخانه بیش از آنکه یک واحد صنعتی باشد یک پارامتر اجتماعی در استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب می‌شود.
وی یادآور شده بود: به همت هلدینگ کشت و صنعت نواندیشان تدبیر ستاد اجرایی فرمان امام(ره) مراحل بازسازی و اورهال کارخانه قند یاسوج، طبق برنامه زمانبندی که مد نظر بود پیشرفت داشت. در این میان بازسازی طرح از برنامه زمانبندی تعیین شده عقب نیفتاد.
فروش غیرقانونی
سال‌های گذشته کارگران این کارخانه که صاحب 13 درصد از سهام کارخانه قند یاسوج بودند روبه‌روی بانک تجارت که سهام 80 درصدی دارد و همچنین مقابل کارخانه، تجمع می‌کردند و خواستار مطالبات خود شدند. به عنوان نمونه 11 دی‌ماه سال 1395، کارگران قند یاسوج، بیش از 10 روز در اعتراض به عدم دریافت مزد و مزایای مزدی مهر، آبان و آذر 95، عدم پرداخت مزایای مزدی 93 و 94 و تعطیلی تدریجی این کارخانه تجمع می‌کردند و خواهان شفاف‌سازی از روند انجام این معامله بودند. آنها تأکید داشتند که فروش این کارخانه بدون در نظر گرفتن میزان سهم آنان عملی غیر قانونی است.
به میدان آمدن دستگاه قضا
سال ۹۷ به علت تغییرات، به دستور قضایی کارخانه قند یاسوج پلمب و در سال ۹۸ حکم واگذاری مناقصه ابطال شد و کارخانه تحت اختیار بانک تجارت قرار گرفت.
2 اسفندماه سال 1399، سیدابراهیم رئیسی رئیس دستگاه قضا با اشاره به اینکه تعطیلی 6 ساله کارخانه قند یاسوج توجیهی ندارد، اظهار داشت: با ابطال معامله و شکستن پلمب کارخانه، بزودی چرخ تولید و اشتغالزایی در آن به حرکت درمی‌آید. وی با تأکید بر اینکه کارخانه قند یاسوج به ناحق تعطیل شده است، خاطرنشان کرد: این کارخانه ظرفیت اشتغال یک هزار نفر را دارد و با وجود این امکانات، مجاز به تعطیلی و توقف تولید نیست. رئیس دستگاه قضا با تأکید بر اینکه در یاسوج آدم‌های توانمند، اهل فکر و اهل اقدام زیاد هستند، یادآورشد: این کارخانه باید جلوه جهش تولید در استان و حتی کشور شود.
رئیسی گفت: هرگز اجازه نخواهیم داد این کارخانه و امثال آن که ثروت ملی محسوب می‌شود تعطیل شوند و از مسئولان بانک تجارت می‌خواهم در این زمینه تلاش کنند و در رابطه با این ثروت ملی مایه بگذارند تا چرخ‌های حرکت کارخانه به گردش درآید و در سال جهش تولید این کارخانه، جلوه جهش تولید شود. فکر می‌کنم بیشترین جایی که می‌تواند مایه بگذارد نظام بانکی است و یقین داریم بزودی این کار انجام می‌گیرد و چرخ‌های تولید در این کارخانه به چرخش درخواهد آمد.
بــرش
برگزاری جشن احیا
باید عنوان کرد که کارخانه قند یاسوج به عنوان یکی از سه کارخانه پیشرفته کشور هم‌اکنون کاملاً بازسازی شده و با حضور رئیس‌جمهور (26 تیرماه سال‌جاری) جشن احیای آن برگزار شد. همچنین شکر خام دولتی طی هفته گذشته به این کارخانه رسیده است و ۱۲ هزار تن شکر خام مجموع این محموله‌ها خواهد بود. در بحث به‌کارگیری نیرو در کارخانه قند یاسوج، اولویت در استفاده از کارگران قبلی کارخانه است که بخشی از آنها آمدند و بخش دیگر نیروها از طریق برگزاری آزمون تأمین خواهند شد.