«ایران اقتصادی» عملکرد منتقدان دولت در موضوع قیمت ارز را بررسی می کند
ناراحتی کاسبان گرانی از کاهش قیمت ارز
حفظ ارزش پول ملی و ثبات واقعی نرخ ارز، موضوعی است که به مذاق برخی افراد که منافعشان در آزادسازی و به‌عبارت دقیق‌تر رهاسازی نرخ ارز است، خوش نمی‌آید. این افراد با توسل به تحلیل‌های فریبنده و ارائه اطلاعات نادرست به جامعه و حتی نمایندگان مجلس، در تلاش برای سوق دادن سیاستگذار به سمت اجرای سیاست آزادسازی نرخ ارز هستند.
طی سه ماه اخیر و پس از پشت‌سر گذاشتن التهابات پایان سال گذشته و ابتدای امسال، بازارهای کشور در مسیر ثبات قرار گرفته و اکنون آرامش در آنها حکمفرماست. از جمله بازارهایی که در ماه‌های پایانی سال گذشته و در فروردین ماه امسال دچار التهاب و هیجان شده بود، بازار ارز و سکه بود. تقریباً روزی نبود که خبری از قیمت‌سازی‌های کاذب، خبرسازی‌های منفی، هیجانات غیرواقعی و تحلیل‌های فضایی از چشم‌انداز قیمت ارز و طلا منتشر نشود. در همان ایام بود که برخی افراد ناآشنا به اولیات اقتصاد با سوءاستفاده از فضای گل‌آلود بازارها و برای کسب شهرت، با عناوینی همچون «اقتصاددان» یا «کارشناس اقتصادی»، پیش‌بینی‌های فضایی از قیمت ارز و سکه ارائه می‌کردند.
اکنون و در حالی که طی سه ماه اخیر، روند قیمت‌ها در تمامی بازارهای ارز، سکه، خودرو و حتی مسکن نزولی شده، دیگر خبری از کارشناس‌نماها و تحلیل‌های فضایی آنها نیست. حالا دیگر همه آن تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها فراموش شده و خبری از هم پاسخگویی این «کارشناسان» نسبت به اظهارات پیشینشان نیست. مرور رخدادها و اقدامات ماه‌های اخیر، تصویری روشن از عوامل بازگشت ثبات به بازارهای مختلف ارائه می‌دهد.
دی ماه سال گذشته و در میانه التهابات بازارها مختلف بویژه بازار ارز بود که محمدرضا فرزین با دیدگاهی متفاوت، پا به ساختمان شیشه‌ای میرداماد گذاشت. فرزین در اولین سخنان خود در قامت رئیس کل بانک مرکزی، از لزوم ایجاد «ثبات» در بازارها به عنوان سیاست کنونی بانک مرکزی رونمایی کرد. وی پس از آن هم بارها بر لزوم حکمفرما شدن «ثبات» در بازارهای مختلف بویژه بازار ارز برای کنترل «انتظارات» و در نهایت فراهم شدن مقدمات اصلاحات اقتصادی تأکید کرد. بر همین اساس رئیس کل بانک مرکزی در اولین گام برای بازگرداندن آرامش به جامعه، از تخصیص ارز 28500 تومانی برای تأمین کالاهای اساسی و کنترل قیمت آنها خبر داد. وی همچنین در اسفند ماه سال گذشته با راه‌اندازی «مرکز مبادله ارز و طلا»، تلاش کرد ارزهای موجود در کشور را از مجرای این بازار به مصارف قانونی تخصیص دهد و این بازار را به مرجع اصلی خط‌دهی به بازار و اعلام نرخ تبدیل کند. البته علاوه بر اقدامات بانک مرکزی، دیپلماسی اقتصادی و سیاسی دولت بویژه با کشورهای منطقه هم بر آرامش بازار تأثیرگذار بود و به تخلیه حباب قیمتی بازارها کمک کرد.
اکنون با گذشت کمتر از 7 ماه از آغاز به کار فرزین به عنوان رئیس کل بانک مرکزی، بررسی نرخ‌ها در بازار ارز و مقایسه نرخ ارز مرکز مبادله ارز و طلا با نرخ بازار آزاد، تصویر واضحی از میزان اثر سیاست‌های فرزین و کارکرد آن در بازگرداندن آرامش و ثبات به بازار ارز را نشان می‌دهد.
هشتم دی ماه، روزی که فرزین به میرداماد رفت، نرخ ارز در بازار آزاد وارد کانال 44 هزار تومان شده بود. اکنون با گذشت هفت ماه از ان روز، نرخ ارز در همان بازار حدود 48 هزار تومان است. اوایل اسفند که فرزین برای کنترل التهاب بازار ارز، اقدام به راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا کرد، نرخ ارز در کانال‌های نرخ ساز به 50 هزار تومان هم رسیده بود. با این حال نرخ حواله و اسکناس دلار در مرکز مبادله در روزهای آغازین به ترتیب 36600 و 40200 تومان بود.
بسیاری از افرادی که در آن ماه‌ها ناگهان کارشناس اقتصادی شده و تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های فضایی از نرخ ارز در بهار 1402 می‌دادند و حتی برخی از نمایندگان مجلس در آغاز به کار مرکز مبادله، با اشاره به نرخ‌های اعلامی این بازار و اختلاف آن با نرخ‌های تلگرامی، نرخ‌های مرکز مبادله را غیرواقعی و سیاست بانک مرکزی را محکوم به شکست می‌خواندند. با این حال اکنون و پس از گذشت حدود 5 ماه از آغاز به کار این بازار، مشخص شد.
اکنون قیمت هر اسکناس دلار در مرکز مبادله ارز و طلا معادل 41 هزار و 258 تومان و در بازار آزاد به کانال 47 هزار تومان سقوط کرده است. در حالی که اختلاف نرخ ارز در این دو بازار به حدود 40 درصد هم رسیده بود، اکنون اما این اختلاف به کمتر از 20 درصد رسیده و برخی تحلیل‌ها از کمتر شدن این اختلاف هم حکایت می‌کنند.
حالا با وجود ثبات بازار ارز و اثربخشی سیاست‌های بانک مرکزی برای کنترل التهابات، کمیسیون اقتصادی مجلس فرزین را برای پاسخگویی درباره سیاست تثبیت به مجلس فراخوانده است.
حفظ ارزش پول ملی و ثبات واقعی نرخ ارز، موضوعی است که البته به مذاق برخی افراد که منافعشان در آزادسازی و به عبارت دقیق‌تر رهاسازی نرخ ارز است، خوش نمی‌آید. منافع به خطر افتاده این افراد همان عاملی است که آنها را برای حمله به رئیس کل بانک مرکزی متحد کرده است. این افراد با توسل به تحلیل‌های فریبنده و ارائه اطلاعات نادرست به جامعه و حتی نمایندگان مجلس، در تلاش برای سوق دادن سیاستگذار به سمت اجرای سیاست آزادسازی نرخ ارز هستند.