امیر سیاح رئیس مرکز بهبود کسب و کار وزارت اقتصاد تشریح کرد
دولت رئیسی چگونه کاغذبازی در صدور مجوزها را حذف کرد؟
550 هزار مجوز از طریق درگاه ملی مجوزهای کسب و کار صادر شده است و 177 هزار درخواست صدور مجوز نیز در صف انتظار هستند
فرزانه پیری
روزنامه نگار
درگاه ملی مجوزهای کسب و کار تنها مرجع رسمی اعلام شرایط صدور مجوزهای کسب و کار و معرفی مرجع قانونی صادرکننده همه مجوزهای کسب وکارها در کشور است که زیر نظر «هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب وکار» با هدف شفافیت در فضای کسب و کار و حذف امضاهای طلایی راه‌اندازی شده است تا برای همه کسب وکارهای موجود در کشور، شرایط، مدارک، مجوزهای پیش‌نیاز، هزینه و زمان صدور مجوز را شفاف‌سازی کند.
از طریق این سامانه هر فردی می‌تواند براحتی از شرایط و مراحل دریافت مجوز کسب و کار مورد نظرش اطلاع پیدا کند و در صورت درخواست، از درگاه تخصصی، مجوز مورد نظرش را به سهولت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن دریافت کند.
طبق ماده7 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل44 قانون اساسی و اصلاحات بعدی، «هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار» در مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب و کار وزارت امور اقتصادی و دارایی مستقر است به ریاست وزیر امور اقتصادی ودارایی موظف است شرایط، مراحل و هزینه‌های صدور مجوزهای کسب و کار را شفاف و سهل می‌کند.
این هیأت در ماه‌های گذشته مصوباتی در جهت رفع زمینه فساد و امضاهای طلایی در صدور مجوزها داشته است تا آن دسته از قوانین و مقررات که زمینه اعمال سلیقه و امضای طلایی برای صدور مجوز را دارد از طریق این احکام با پیگیری هیأت مقررات‌زدایی در مسیر حذف قرار گیرند.
سامانه ملی مجوزها به آدرس https://mojavez.ir در بستر فضای مجازی قرار دارد و در آن امکان مشاهده فهرست و شرایط همه مجوزهای مصوب کشور را به تفکیک مرجع صادر کننده فراهم شده است زمان صدور مجوزها در این سامانه از سه روز تا 90 روز در نظر گرفته شده است.
در این باره سیدامیر سیاح، رئیس مرکز بهبود کسب و کار وزارت امور اقتصادی و دارایی در گفت‌و‌گوی اختصاصی با خبرنگار روزنامه «ایران اقتصادی» به ارائه گزارشی از وضعیت فعالیت این سامانه و تعداد صدور مجوزها پرداخت.
گزارشی از آمار صدور مجوزها بفرمایید؟
آمارها به‌صورت لحظه‌ای در سامانه ملی مجوزها ثبت می‌شود این سامانه از ابتدای سال 1401 فعال شده است. اکنون 550 هزار مجوز از طریق درگاه ملی مجوزهای کسب و کار صادر شده است و 177 هزار درخواست صدور مجوز نیز در صف انتظار هستند.
برای چه مشاغلی از این سامانه مجوز صادر می‌شود؟
طبق قانون باید برای همه کسب‌وکارها از سامانه ملی، مجوز صادر شود. همچنین تمدید همه مجوزهای صنفی و دستگاهی نیز از طریق این سامانه صادر می‌شود، این در حالی است که بعضی از دستگاه‌ها و اصناف فکر می‌کنند اگر خارج از سامانه مجوز صادر یا تمدید کنند، خدمتی به مردم ارائه کرده‌اند اما کسی که شناسه یکتا در مجوزها نداشته باشد نمی‌تواند خدمات دولتی دریافت کند. بزودی این اتفاق می‌افتد، کسب و کارهایی که شناسه یکتا نداشته باشند، آنها کسب‌وکار محسوب نمی‌شوند.
سامانه ملی مجوزها دارای سه فاز است که فاز اول، شرایط مدارک لازم و هزینه صدور همه مجوزها در آن مدون شده است و به تصویب هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار رسیده است. بر این اساس چهارهزار و 800 مجوز شناسایی شده است. برای چهار هزار و 150 کسب و کار مجوز از طریق درگاه صادر می‌شود که تنها 5 تا 6 کسب و کار که شامل 200 مجوز است که در سامانه برای آنها مجوز شامل نمی‌شود.
برای حدود 600 مجوز کسب و کار، تأییدیه و استعلام صادر می‌شود که این سامانه در فازهای بعدی در حال تکمیل است. همچنین پنجره خدمات هوشمند نشان می‌دهد که یکی از پربازدیدترین سامانه‌ها، سامانه صدور مجوزهاست که تا آخر امسال فازهای بعدی آن تکمیل می‌شود.
برای چند درصد از مشاغل مجوز الکترونیکی صادر می‌شود؟
در سامانه ملی مجوزها، شرایط ثبت درخواست تا دریافت مجوز به‌صورت کامل الکترونیکی است و برای 90 درصد مشاغل مجوز صادر می‌شود که تنها حدود 200 شغل است که در فاز بعدی به سامانه ملی مجوزها متصل می‌شوند؛ این مجوزها شامل مشاغلی در گروه فدراسیون والیبال و فوتبال، رتبه‌بندی پیمانکاران و کارگروه زیربنایی و شورای استان‌هاست.
تلاش کرده‌ایم که کل فرایند صدور مجوز غیرحضوری و کاغذی باشد و مأمور حکومت متقاضی مجوز را نبیند و نداند که چه کسی است تا در این روش تصمیم توسط عامل انسانی صورت نگیرد و سیستم بر اساس هوشمند‌سازی مجوز را صادر کند، از این‌رو سیستم بر اساس کد ملی، هویت افراد و در نظر گرفتن شرایط لازم مجوز را صادر می‌کند؛ در این روش دیگر فرقی بین یک فرد معمولی روستایی یا شهری با یک فردی که دارای شهرت و محبوبیت یا خانواده شناخته شده است، نیست. در این سامانه نگاه به افراد برای صدور مجوزها یکسان است و امکان سوءاستفاده وجود ندارد.
نظارت بر شرایط دستگاه‌ها برای صدور مجوزها در این سامانه انجام می‌شود؟
شرایطی را که دستگاه‌ها برای صدور مجوز مشاغل اعلام کرده‌اند تسهیل و اقدام به پاکسازی شرایط ناهنجار کرده‌ایم از 23 هزار شرط ناهنجار حدود 900 شرط حذف شده است و بررسی سایر شرایط ناهنجار نیز در حال انجام است. این سامانه هوشمند استعلام‌ها را برخط می‌گیرد، نیاز به کاغذ و حضور را کاملاً حذف کرده است.
هر فردی می‌تواند وارد این سامانه شود و شرایط صدور مجوزها را ببیند. دستگاه صادرکننده مجوز حق ندارد شرط اضافی مقرر کند ضمن اینکه در قبال مجوزها، این سامانه مجهز به سامانه شکایت است و افراد می‌توانند در همین سامانه به‌صورت الکترونیک شکایت خود را ثبت کنند که به آن رسیدگی می‌شود.
زمان صدور مجوزها در این سامانه چقدر است؟
حداقل زمان صدور مجوز سه روز و حداکثر زمان صدور مجوز 60 تا 90 روز است و متوسط زمان برای صدور مجوز، یک هفته است. 60 درصد مجوزها به‌صورت سه روزه و ثبت محور است و بعضی از مجوزها ذاتاً پیچیده و در چندین مرحله، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
تا چند وقت پیش، مجوز لحظه‌ای صورت می‌گرفت اما به‌دلیل اینکه عده‌ای سوءاستفاده کردند، مجبور شدیم مجوز لحظه‌ای را قطع کنیم و احراز هویت را از طریق تأیید نشانی و کد ملی به راه بیندازیم. بر این اساس هر شخصی که ثبت درخواست می‌کند از طریق کد ملی مورد بررسی قرار می‌گیرد، با همکاری پستچی، احراز هویت فرد در محلی که قرار است شغلی را راه‌اندازی کند احراز هویت می‌شود. بر این اساس دیگر کسی نمی‌تواند آدرس محل کار یا واحد مسکونی شخص دیگری را ارائه کند.
بعضی از دستگاه‌ها در صدور مجوزها تأخیر دارند که تلاش می‌کنیم تا تأخیردستگاه‌ها صفر شود؛ از ماه‌های آینده، اگر دستگاهی تأخیر در صدور مجوز داشته باشد به‌صورت خودکار مجوز از طریق سامانه صادر می‌شود. در ماه‌های آینده توسعه بزرگی در سامانه ملی مجوزها صورت می‌گیرد، شرایط تمدید و توسعه الکترونیکی مجوزها انجام می‌شود و از همه کسانی که مجوز گرفته‌اند دعوت می‌شود که وارد سامانه شوند و مجوز هوشمند بگیرند.
بیشترین مجوزها به چه مشاغلی اختصاص دارد؟ کدام استان‌ها بیشترین ثبت درخواست مجوز را داشته‌اند؟
از چهار هزار و 800 مجوز حدود 512 مورد مشاغل خانگی و صدور مجوز به‌صورت ثبت محور است که بیشترین درصد صدور مجوز را به خود اختصاص داده‌اند ضمن اینکه بعضی از مجوزهای صنفی نیز مجوزهای مشاغل خانگی هستند. بر اساس تعامل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امسال نهضت کسب و کارهای خانگی رونق و اشتغالزایی وسیعی در سراسر کشور انجام می‌شود.
همچنین در حوزه صنفی، 2 هزار و 800 پروانه کسب و کار شناساسی شده است که بزرگترین دسته مجوزهای دستگاه‌های کشور هستند. مجوز صنفی در سراسر کشور به‌صورت برخط از دورترین روستاها تا شهرها صادر می‌شود و کل این فرایند الکترونیکی شده است.
در گذشته مردم از صدور مجوز صنفی گلایه داشتند و حتی در بعضی از موارد هزینه‌ها و مدت زمان صدور مجوزها نامعلوم و به‌صورت اجباری از مردم گرفته می‌شد که نحوه و شرایط صدور مجوزها‌ها بستگی به رئیس اتجادیه و سایر موارد داشته است که از طریق این سامانه رانت در صدور مجوزهای طلایی شکسته شد.
از ابتدای امسال صدور و تمدید پروانه کسب و کارها نیز غیرحضوری شده است و آمارهای جالبی از بیشترین پروانه کسب و کارها در استان‌ها و سهم بانوان و آقایان در این زمینه داریم. استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، همدان، گلستان و کرمانشاه رتبه برتری در صدور و بررسی مجوزها داشته‌اند.
بــــرش
مزایای سامانه صدور مجوزها را بفرمایید، این سامانه چقدر به حذف رانت در امضاهای طلایی کمک می‌کند؟
سامانه ملی مجوزها صدور و مدت زمان مجوزها را تسهیل و کوتاه کرده است وقتی شرایط ورود به کسب و کارها آسان باشد مردم براحتی می‌توانند با دریافت مجوز به‌صورت غیر حضوری اقدام به دریافت راه‌اندازی کسب و کار کنند. از طریق این سامانه اطلاعات بازار کار به روزرسانی می‌شود و به‌صورت لحظه‌ای نشان دهیم که کسب و کارها شروع شد و آمارهایی از وضعیت اشتغال استان‌ها و کسب و کارها ارائه می‌شود. بانک اطلاعات کسب و کارهای ایران نیز در حال راه‌اندازی است بر این اساس به همه کسب و کارها فرصت معرفی و ارائه ثبت نظر مردم داده می‌شود و برای هر کسی که خدمت یا کالایی می‌خرد امکان می‌دهد که نسبت به کیفیت محصول تجربه خود را ثبت کند. این سامانه به شفاف‌سازی و حذف رانت در بازار کسب و کار می‌شود بر این اساس دستگاه‌های کارت خوان تقلبی در ماه‌های آینده جمع می‌شود، هر کسی می‌تواند، حساب تجاری داشته باشد و این حساب به شناسه یک تای مجوزها متصل می‌شود از این‌رو دیگر شاهد تقلب، اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی نخواهیم بود. سیستم‌های هوشمند مالیات، حساب‌های بانکی و مجوزها به یکدیگر متصل می‌شود با امکان وجود نظارت‌ها سواستفاده‌ها در حوزه فرارهای مالیاتی و قاچاق به طور اساسی حل خواهد شد.