جابه‌جایی زوار اربعین در بستر حمل و نقل چهارگانه
ناوگان جاده‌ای، هوایی، ریلی و دریایی، امسال برای انتقال 5 میلیون زائر به عراق فعالیت می‌کند
ایام اربعین یکی از زمان‌های اوج تقاضا در بخش حملونقل است امسال نیز پیش‌بینی شده حدود 5 میلیون زائر به زیارت عتبات بروند که بیشترین تعداد زوار در ایام اربعین است. امسال علاوه بر ناوگان جاده‌ای، ریلی و هوایی، رایزنی‌هایی برای استفاده از ناوگان دریایی برای سفر زائران به عراق انجام شده است. بیشتر تعداد جابه‌جایی زائران اربعین مانند سال‌های گذشته امسال نیز از مسیر جاده‌ای خواهد بود. با توجه به تعداد بالای تقاضا، متولیان بخش حملونقل تأکید دارند که در این بخش استفاده از ناوگان عمومی ارجحیت دارد چون هم ترافیک کنترل می‌شود و هم کاهش تصادفات، مصرف سوخت کمتر و جابه‌جایی با برنامه‌ریزی بهتری را می‌توان در جابه‌جایی با ناوگان عمومی اجرا کرد. اما از سوی دیگر کمبود ناوگان بخصوص اتوبوس، مهم‌ترین مشکل این بخش بخصوص در ایام پرتقاضا است.
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» از کمبود اتوبوس خبر داد که به گفته او از 16 هزار اتوبوس در دو سال اخیر به 6500 ناوگان اتوبوسرانی فعال بین شهری کاهش یافته است. احمدرضا عامری، افزایش قیمت اتوبوس، افزایش هزینه تأمین لاستیک و قطعه و همچنین قیمت پایین بلیت اتوبوس را دلیل کاهش تعداد ناوگان فعال دانست و گفت: فعالیت اتوبوس‌ها به عنوان سرویس در کارخانجات، فروش اتوبوس به‌خاطر غیر‌اقتصادی بودن و یا خرابی آن به‌خاطر مشکلات تأمین قطعه باعث شده تعداد ناوگان فعال اتوبوسی کاهش یابد از سوی دیگر قیمت پایین بلیت موجب شده این فعالیت برای مالکان و رانندگان صرفه اقتصادی نداشته باشد.
قیمت بلیت اتوبوس خرداد امسال 27 درصد مجوز افزایش قیمت گرفت اما رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری این میزان افزایش را با توجه به نرخ ثابت بلیت در بیش از یک‌سال گذشته، کافی ندانست. عامری تأکید کرد: ناوگان اتوبوسرانی آماده انجام سفرهای اربعین است اما با توجه به کمبود ناوگان ممکن است نتوانیم کل تقاضا را پاسخ دهیم.
کمبود اتوبوس بین شهری در ماه‌های اخیر بیشتر شده و در این بخش کمبود بلیت وجود دارد. یکی از مسافران در پایانه اتوبوسرانی شرق تهران، با اشاره به اینکه به دلیل شغلش از سال 79 به‌صورت مرتب با اتوبوس بین تهران و اصفهان در رفت آمد است، گفت: در حال حاضر برای تهیه بلیت در این مسیر مشکل دارد و مدتی است شاهد کاهش فروش بلیت و تعداد اتوبوس در پایانه هستم.
این مشکلات نگرانی از کمبود ناوگان برای پاسخ به نیاز جابه‌جایی مسافران درون‌شهری و زائران اربعین را در ماه آینده افزایش داده است. اما مسئولان بخش حملونقل می‌گویند قرار است تا اربعین 2 هزار اتوبوس از طریق واردات، به ناوگان افزوده شود. فعالان حملونقل اما نگرانند با توجه به اینکه کمتر از 2 ماه تا اربعین مانده، واردات اتوبوس‌ها به این ایام نرسد.
در این خصوص، شهریار افندی‌زاده، معاون حملونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ضرورت نوسازی و توسعه ناوگان گفت: در راستای بهبود وضعیت حملونقل عمومی و ارائه خدمات مطلوب‌تر به زائران ایام اربعین، با همکاری وزارت صمت و وزارت کشور و سایر دستگاه‌ها اقدامات لازم در خصوص اجرای مصوبه هیأت دولت مورخ ۰۷/۰۳/۱۴۰۲ با موضوع واردات اتوبوس بین شهری با کارکرد تا پنج سال در حال انجام است.
«شهریار افندی زاده» با اشاره به ظرفیت‌های قانونی این موضوع اضافه کرد: در راستای اجرایی شدن مصوبه موصوف، فرایند جذب متقاضیان واردات ناوگان با دارا بودن کارت بازرگانی، از طریق فراخوان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در دستور کار قرار گرفت و متقاضیان واجد شرایط برای امکان ثبت سفارش ناوگان مشخص شده‌اند. در همین زمینه از محل منابع داخلی سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای و با همکاری صندوق کارآفرینی امید، ۱۵ میلیارد ریال تسهیلات بانکی با سود ۹ درصد برای هر دستگاه ناوگان وارداتی در نظر گرفته شده است. افندی‌زاده با اشاره به اینکه هدف مطلوب توسعه ناوگان و ارتقای سطح رضایتمندی زائران محترم است، اضافه کرد: پیگیری‌های لازم از وزارت صمت جهت انجام ثبت سفارش، از وزارت کشور جهت تسریع در تدوین دستورالعمل اجرایی نحوه اعمال تخفیف ۵۰ درصد سود بازرگانی خودروهای وارداتی در حال انجام است و تهیه شیوه‌نامه فرایند واردات خودرو از وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در حال انجام است.
معاون حملونقل وزارت راه و شهرسازی با اشاره به ضرورت همکاری و هماهنگی همه دستگاه‌های ذی‌ربط در این زمینه اعلام کرد: موضوعات معاینه فنی، خدمات پس از فروش و استاندارد خودروها از جمله مسائلی است که از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال پیگیری است و هماهنگی‌های لازم با بانک مرکزی جهت تأمین ارز گروه یک برای این موضوع انجام گرفته است. در این راستا در تعامل با سازمان ملی استاندارد، گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان امور مالیاتی، سازمان حفاظت از محیط‌زیست و پلیس راهور فرایند تشریفات گمرکی تا شماره‌گذاری ناوگان وارداتی در حال هماهنگی است.
در خصوص آمادگی بخش هوایی برای ایام اربعین، محمد محمدی بخش، رئیس سازمان هواپیمایی نیز اخیراً با بیان اینکه تعدادی هواپیمای دست دوم وارد و ثبت شده است و به مرور وارد چرخه پروازی می‌شود، گفته بود از اول مرداد تا پایان شهریور ماه به تدریج 2000 صندلی به ناوگان هوایی کشور اضافه می‌شود که این ناوگان در ایام اربعین به‌کار گرفته می‌شود. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری گفت: درخصوص گرانفروشی بلیت و یا عدم عرضه آن با هیچ بخشی در این حوزه تعارف نداریم و در صورت مشاهده به سرعت با آنها برخورد می‌شود. در رابطه با بلیت هواپیما و کمبود آن می‌توان گفت به دلیل انجام پروازهای حج و به‌کار گرفتن تعدادی از هواپیماهای پهن پیکر در برخی از مسیرها ممکن است پروازها کم شده باشد اما از ابتدای مرداد این مشکل برطرف خواهد شد.
در بخش ریلی اما هنوز برنامه‌ای از سوی مسئولان این بخش برای ایام اربعین ارائه نشده و مشخص نیست ناوگان ریلی امسال چه تعداد از تقاضای سفر به عتبات را پاسخ می‌دهد.
بــــرش
آغاز فروش بلیت پروازهای اربعین از ۴ شهریور
یکی از بخش‌هایی که تقاضای بالایی برای تهیه بلیت در ایام اربعین دارد بخش هوایی است. کمبود بلیت هواپیما در ماه‌های اخیر باعث شده تا ضرورت برنامه‌ریزی برای ایام اربعین در این بخش بیشتر شود. در این خصوص حسام قربانعلی، سخنگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» از برنامه‌ریزی برای تأمین 50 هزار صندلی توسط این شرکت برای اربعین خبر داد. وی گفت: حدود یک‌ماه قبل ستاد اربعین تشکیل جلسه داد و موضوعات مربوط به پروازهای اربعین و پیش‌بینی‌های لازم در این رابطه مطرح شد. پیش‌بینی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران این است که در ایام اربعین امسال حدود 50 هزار صندلی پروازی توسط هما عرضه شود. وی با بیان اینکه فروش بلیت این پروازها از 4 شهریور آغاز و پروازها تا 20 شهریور انجام خواهد شد، گفت: امسال فروش بلیت از طریق درگاه اینترنتی ایران‌ایر با هدف جلوگیری از تشکیل صف، نارضایتی مردم و... صورت می‌گیرد. اما فروش اینترنتی در زمان محدودی نیست و ما این فروش را در روزهای مختلف تقسیم کرده‌ایم تا مردم مشکلی در ورود به سایت و خرید بلیت نداشته باشند.
سخنگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در عین حال با بیان اینکه یک باجه حضوری هم برای رفع اشکالات احتمالی پروازهای اربعین دائر خواهد شد، اضافه کرد: هیأت‌ها در ایام اربعین امسال سهم 30 درصدی از پروازها دارند و می‌توانند با ارسال درخواست کتبی به مدیریت ایران‌ایر یا روابط عمومی از این سهمیه استفاده کنند. قربانعلی درباره نرخ پروازهای اربعین نیز یادآور شد: تاکنون نه وزارت راه و نه ستاد اربعین در رابطه با قیمت بلیت پروازها اظهارنظر نکرده‌اند. نکته مهم در رابطه با موضوع مذکور این است که هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال کسب سود از پروازهای اربعین نیست. به گفته سخنگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی، با توجه به اینکه قیمت بلیت پروازهای اربعین نرخ مصوب دارد پروازهای چارتری در این ایام معنایی ندارد و بلیت‌ها با نرخ مشخص و یکسان فروخته می‌شود.