احیای الگوی کشت پس از وقفه 50 ساله
در شرایط کنونی جمعیت کشور در حدود ۸۷ میلیون نفر و توان تولید بخش کشاورزی ما سالانه بیش از ۱۲۵ میلیون تن است
نفیسه امامی
روزنامه نگار
الگوی کشت طرح استاندارد و مناسبی است که امنیت غذایی و پایداری تولید را تضمین می‌کند. اجرای این طرح برای حفاظت منابع پایه و افزایش بهره‌وری در تولید، برای بخش کشاورزی ضروری است. الگوی کشت جانمایی صحیح تولید بر اساس پتانسیل‌های طبیعی و اقتصادی کشور است، به عبارت دیگر اهداف اقتصادی و فنی الگوی کشت را تشکیل می‌دهد.
۵۰ سال است هر دولتی تلاش کرده طرح الگوی کشت را اجرایی کند، اما نتوانسته است و اکنون دولت سیزدهم با اقدام خود آن را آغاز کرده اما برای تداوم اجرا باید همه نهادها با آن همکاری کنند.
طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی، اجرای بهتر طرح الگوی کشت در کشور نیاز به ۳۰ هزار میلیارد تومان دارد، بنابراین اجرای بهتر این طرح که از نیم قرن گذشته نتوانسته در بخش کشاورزی به الگویی ثابت و اثرگذار تبدیل شود، نیازمند سرمایه‌گذاری و پشتیبانی مالی است.
طراحی الگوی کشت برای ۱۳۳ محصول کشاورزی
خیام نکویی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تات در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» درباره اهمیت اجرای طرح الگوی کشت، گفت: ما در سال اول اجرای الگوی کشت هستیم. این طرح از 51 سال قبل برای اجرا برنامه‌ریزی شد اما تا پیش از این انجام نگرفته بود. ما برای سال اول اجرای طرح الگوی کشت اقدام به گفتمان‌سازی و آموزش کشاورزان کرده‌ایم و برآیند کار موفقیت در اجرای این طرح را نشان می‌دهد، اما نیازمند حمایت‌های یارانه‌ای و سایر حمایت‌ها هستیم.
وی با اشاره به رشد مناسب در اجرای طرح الگوی کشت در سال اول، افزود: ارزیابی می‌شود در حدود 25 درصد از الگوی کشت در سال اول عملیاتی شود، اما برای عملیاتی شدن الگوی کشت به مفهوم واقعی نیازمند حمایت‌های مالی هستیم که معاونت وزارت جهاد کشاورزی باید در این زمینه اقدام کند تا کشتی که از نظر ما مزیت محسوب می‌شود، با رغبت توسط کشاورزان انجام گیرد.
خیام نکویی با اشاره به اینکه الگوی کشت برای ۱۳۳ محصول کشاورزی طراحی شده است، افزود: با توجه به اینکه ۱۵ محصول کشاورزی، ۳۳ درصد از سبد تولیدات کشاورزی را به خود اختصاص می‌دهد، تمرکز روی این محصولات خواهد بود، بنابراین الگوی کشت متمرکز بر 15 محصول است که 7 محصول آن راهبردی است و نقطه اول اتکای ما تمرکز بر همین محصولات است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی اضافه کرد: معتقدیم الگوی کشت ظرفیت‌های لازم را برای تولید 15 محصول دارد به همین علت هم امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بالغ بر یک میلیون تن افزایش تولید گندم داشته‌ایم که بخشی از افزایش تولید مربوط به اجرای الگوی کشت بوده است، به طوری که ارقام گندمی که در خوزستان معرفی شد با استقبال کشاورزان هم روبه‌رو گردید.
خیام نکویی اجرای الگوی کشت در سال اول را بیش از میزان برآوردهای اولیه عنوان کرد و افزود: بهرغم اینکه حمایت‌های مالی کامل از این طرح صورت نگرفت ولی در معرفی ارقام مناسب تأمین بودیم. استفاده از این ارقام منجر به ارتقای عملکرد و بهره‌وری و افزایش تولید گندم به یک میلیون و 200 هزار تن محصول شده است.
رئیس سازمان تات، در پایان سخنانش اجرای مناسب الگوی کشت را نیازمند هماهنگی و همکاری وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی دانست و گفت: سند ملی الگوی کشت در شورای عالی آب با حضور رئیس‌جمهور تصویب شده و وزارت نیرو هم دبیر این شورا است، بنابراین مصوبات شورا از طریق تمام اعضا لازم‌الاجراست و معاونت زراعت ما پیگیر اجرای مصوبات شورای عالی آب برای الگوی کشت است.
اهمیت توجیه اقتصادی در بخش کشاورزی
یکی از مزایای مهم در هر حرفه و فعالیت در دنیای امروز توجیه اقتصادی آن فعالیت است، زیرا هم استفاده مردم از محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد و هم اشتغال در این بخش رشد خواهد کرد، ضمن اینکه سوددهی بخش کشاورزی را بیشتر از قبل می‌کند که جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش را قوت می‌بخشد؛ این مؤلفه در کشت قراردادی وجود دارد زیرا تابع اقتصاد و قیمت تمام‌شده کالای کشاورزی است.
در شرایط کنونی جمعیت کشور در حدود ۸۷ میلیون نفر و توان تولید بخش کشاورزی ما سالانه بیش از ۱۲۵ میلیون تن است، پیش‌بینی جمعیتی با روند رشد فعلی ۱۰۳ میلیون نفر در سال ۱۴۳۰ است که با این رشد جمعیت باید بتوانیم ۵۵ میلیون تن به میزان تولید محصولات کشاورزی حال حاضر اضافه کنیم و آن را به ۱۸۰ میلیون تن برسانیم که نیازمند استفاده از الگوهای مناسب در بخش کشاورزی است.
بــرش
افزایش میزان تولید با اجرای الگوی کشت
برخی اعتقاد دارند که متناسب با توان اکولوژیک کشور باید سطح تولید محصولات کشاورزی را کاهش داد و حجم قابل توجهی از کالاهای کشاورزی را وارد کرد، اما این دیدگاه با آنچه ما در موضوع تأمین امنیت و اقتدار غذایی به دنبال آن هستیم، همخوانی ندارد. بهرغم اینکه با وجود محدودیت‌ها در بخش کشاورزی می‌توانیم نیازهای کشور را تأمین کنیم، اما باید تغییراتی مهم در حوزه کشاورزی رخ دهد که میزان تولید در واحد سطح افزایش یابد و اجرای طرح الگوی کشت یکی از بهترین گزینه‌ها در این مسیر است.