ورود ناوگان فوق العاده به جاده‌ها برای ایام اربعین
کمبود 5 هزار اتوبوس بینشهری برای پاسخ به تقاضای موجود
با شیوع کرونا از اواخر سال 98، تقاضا برای سفر ،حدود 2 سال کاهشی شد و در تمام بخشهای هوایی، جادهای و ریلی، ناوگان با کمبود تعداد مسافر حرکت میکرد. اما بعد از فروکش کردن کرونا، به گفته متولیان بخش حمل و نقل شاهد رشد بالای تقاضا برای سفر هستیم، به طوری که در برخی مواقع مخصوصاً در روزهای اوج تقاضا و تعطیلات ناوگان جوابگوی این حجم مسافر نیست. این مشکل در تمام حوزههای حمل مسافر دیده میشود و محدود به بخش خاصی نیست. با توجه به اینکه نزدیک به 90 درصد سفرها از راه جادهای است و ناوگان اتوبوسرانی بین شهری بیشترین نقش را در حمل و نقل مسافری دارد، همیشه کمبود بلیت در حوزه هوایی و ریلی با اتوبوس جبران میشد اما مشکلی که در حال حاضر بوجود آمده است کمبود ناوگان و بلیت اتوبوس است. از یک سو مشکلات حوزه هوایی و ریلی و کمبود عرضه بلیت در این دو بخش باعث شده مسافران بیشتری به بخش اتوبوسرانی مراجعه کنند و از سوی دیگر در این بخش هم کمبود ناوگان وجود دارد یعنی همزمان با افزایش تقاضا، کمبود ناوگان و در نتیجه کاهش عرضه بلیت اتفاق افتاده است. داریوش باقرجوان، مدیرکل حملونقل مسافری سازمان راهداری و حملونقل جادهای در گفتوگو با «ایران اقتصادی» از کمبود 5 هزار اتوبوس بین شهری در برابر تقاضای موجود خبر داد.
پیشتر نیز احمدرضا عامری، رئیس اتحادیه شرکتهای تعاونی مسافربری در گفتوگو با «ایران» از کاهش تعداد اتوبوسهای فعال از 16 هزار به 6 هزار اتوبوس بین شهری فعال خبر داده بود. این مشکل اکنون با در پیش بودن ایام عاشورا و اربعین بیشتر شده است. با افزایش تقاضا برای سفر در ایام عاشورا، بسیاری از مسافران میگویند نتوانستهاند بلیت اتوبوس تهیه کنند. یکی از مسافران که به پایانه شرق در تهران مراجعه کرده میگوید نه تنها بلیت نیست بلکه در این پایانه تعداد اتوبوسها نسبت به ماههای گذشته کم شده و این کاهش خیلی محسوس است. یکی از مسافران که قصد تهیه بلیت به مقصد یکی از شهرهای غربی کشور را دارد
میگوید در ترمینال غرب تهران تقریباً هر نیم ساعت اتوبوس به مقصد برخی شهرها مانند کرمانشاه حرکت میکرد و همیشه با مراجعه به ترمینال میتوانست بلیت خرید اما در روزهای اخیر هیج بلیتی برای این شهر نیست و شرکتهای مختلف میگویند بلیت تا چند روز بعد از عاشورا نیز برای فروش وجود ندارد.
رئیس اتحادیه شرکتهای تعاونی مسافربری پیش از این هم درباره کمبود بلیت اتوبوسهای بینشهری گفته بود در حالی که دو سال پیش حدود 16 هزار دستگاه اتوبوس سالانه وجود داشته، اکنون به 6500 دستگاه رسیده و به همین دلیل در همه شهرها سرویس کمتر شده است.
مدیرکل حملونقل مسافری سازمان راهداری تحریمهای طولانی مدت را از عوامل تأثیرگذار بر مشکلات بخش تأمین ناوگان و زیرساختهای حمل و نقل عنوان کرد و گفت: مشکل این است که تولید اتوبوسهای بیرون شهری را نداریم اما اخیراً با تلاشهای دولت و حمایت از بخش تولید، با کارخانههای داخلی برای تولید اتوبوس و همچنین تأمین قطعه اتوبوس قراردادهایی امضا کردهایم تا خط تولید داخلی کمبود ناوگان را جبران کند.
وی افزود: برنامه دیگر برای تأمین اتوبوس، اجازه واردات 2 هزار اتوبوس تا اربعین امسال است؛ البته ما تمایل داریم اتوبوسها از تولید داخل تأمین شود اما تا زمان تولید برای جبران کمبود اتوبوس وارد میشود.
شرکتهای اتوبوسرانی قیمت بلیت را دلیل دیگری برای کاهش تمایل شرکتها به جابهجایی مسافر و استفاده از اتوبوسها در جاهای دیگر مانند کارخانجات یا تورهای گردشگری عنوان میکنند اما مدیرکل حملونقل مسافری سازمان راهداری با رد این ادعا گفت: استفاده از اتوبوس در تورها یا کارخانجات همیشه مرسوم بوده و اینطور نیست که مثلاً اخیراً این موارد اتفاق افتاده باشد. کمبود ناوگان بخاطر این است که ظرفیت ما در برابر تقاضا محدود شده است. تقاضا برای تعدیل نرخ بلیت اتوبوس همیشه بوده و مربوط به ماههای اخیر نیست.
قیمت بلیت اتوبوس خرداد امسال با موافقت ستاد تنظیم بازار 29 درصد افزایش یافت. فروردین ماه امسال جلسهای در وزارت راه و شهرسازی برگزار شده بود و اتحادیه شرکتهای تعاونی مسافربری کشور درخواست افزایش 100 درصدی قیمت بلیت اتوبوس را با توجه به افزایش هزینهها ارائه کرده بود، در نهایت با افزایش 29 درصدی قیمت بلیت موافقت شد، قیمت بلیت اتوبوس بینشهری به 25 درصد در ایام نوروزی افزایش یافته بود که پس از اتمام سفرهای نوروزی قیمت بلیت به حالت سابق بازگشت و 25درصد کاهش یافت. طی سال گذشته حدود 30درصد قیمت بلیت اتوبوس افزایش پیدا کرده بود.
مدیرکل حملونقل مسافری سازمان راهداری در خصوص برنامههای تأمین ناوگان گفت: تسهیل و تسریع تولید اتوبوس و استفاده از ناوگان کمکی در حال حاضر در کنار واردات چند راهکاری است که برای پاسخ به تقاضای موجود و در ایام اربعین در نظر گرفتهایم. از تولید داخلی خبرهای خوبی میشنویم و انتظار ما تأمین ناوگان از داخل در ماههای آینده است.
به گفته باقرجوان، استفاده از اتوبوسهای دستگاههای دولتی، ون، مینی بوس و سواریهای پلاک عمومی بزودی برای جابهجایی مسافران بین شهری وارد حمل مسافر جادهای میشود.
وی با اشاره به ایام اربعین و چند برابرشدن تقاضای بلیت اتوبوس در این ایام گفت: برنامههای ما در این باره شامل تأمین واردات 2 هزار دستگاه اتوبوس و همچنین تأمین اتوبوس داخلی در هماهنگی با اصناف و شرکتهای حمل و نقلی است. طبق جلسات و مصوباتی که در دولت اخذ شده مقرر شده است تا 2 هزار دستگاه اتوبوس به سیستم ناوگان حمل و نقل عمومی افزوده شود. هماکنون حدود 5هزار دستگاه حداقل کمبود وجود دارد که بخشی از آن با مصوباتی که از دولت اخذ شده قرار است از طریق وزارتخانهها تأمین شود. در راستای بهبود وضعیت حملونقل عمومی و ارائه خدمات مطلوبتر به زائران ایام اربعین، با همکاری وزارت صمت و وزارت کشور و سایر دستگاهها اقدامات لازم در خصوص اجرای مصوبه هیأت دولت با موضوع واردات اتوبوس بین شهری با کارکرد تا پنج سال در حال انجام است.
حمیدرضا شهرکی ثانوی، معاون حمل و نقل سازمان راهداری نیز از برگزاری نشست تسریع در فرایند اجرای مصوبه هیأت وزیران در خصوص واردات 2000 دستگاه اتوبوس بین شهری ویژه جابهجایی زائران اربعین همایش جهانی حسینی و تدوین فرایندهای دستگاههای مربوطه با نگاه همافزایی و تسهیلگری خبر داد و گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر واردات بر طبق قوانین جاری، مستلزم داشتن کارت بازرگانی است، در این مرحله سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای در اسرع وقت متقاضیان دارای کارت بازرگانی را به وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفی میکند و این وزارتخانه تسریع لازم را در فرایند ثبت سفارش انجام میدهد.
وی گفت: در این نشست پیشنهاد شد سامانه «آر.پی.اف» که در خصوص واردات کامیونهای حداکثر سه سال ساخت که پیش از این در سازمان راهداری حمل و نقل مورد استفاده قرار گرفته است، در مورد فرایند واردات 2000 دستگاه اتوبوس با عمر کمتر از پنج سال با هدف سریع، تسهیل، شفافسازی و مستندسازی تمام فعالیتها مورد استفاده قرار گیرد.
بـرش
دلایل کمبود اتوبوس
مدیرکل حملونقل مسافری سازمان راهداری و حملونقل جادهای با تأیید کاهش تعداد اتوبوسهای بین شهری و بلیت اتوبوس گفت: به یکباره نسبت به دو سال اخیر تقاضای سفر بالا رفته و کمبود ناوگان موجب کمبود بلیت شده است. وی مهمترین مشکل در بخش ناوگان اتوبوسرانی بین شهری را برای مسافتهای طولانی (بالای 250 کیلومتر) عنوان کرد و گفت: این اتوبوسها مشکل تأمین لاستیک و قطعات را دارند. تعمیر اتوبوس بخاطر کمبود قطعه از 20 روز به حدود 6 ماه رسیده و همین موضوع باعث شده تا تعداد اتوبوسهای فعال بین شهری از 15 هزار اتوبوس کمتر شود.