توافق نفتی ایران و عراق با وجود مخالفت امریکا
امریکایی‌ها گمان می‌کردند که با این اقدام عراقی‌ها از موضوع تهاتر که خلاف نظر امریکایی‌ها بود منصرف می‌شوند اما این اتفاق نیفتاد
رئیس هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران گفت: با توافق صورت گرفته برای تهاتر نفت و گاز با عراق، دست امریکا برای سنگ‌اندازی کوتاه شده و باتوجه به وضعیت عراق، ایجاد این توافق می‌تواند به نفع ایران باشد.
سیدحمید حسینی، درخصوص تهاتر نفت و گاز با عراق، اظهار کرد: جریان قرارداد گازی و نفتی ایران با عراق مشخص است، مجموع صادرات گاز و برق ایران به عراق روزانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون دلار برآورد می‌شود و افزود که عراقی‌ها، امریکایی‌ها را تحت فشار قرار دادند و پیشنهاد شد برای اینکه در آینده مجدد این مسأله تکرار نشود با نفت و نفت کوره تهاتر صورت گیرد، در گذشته نیز این پیشنهاد داده شده بود اما عراقی‌ها از این پیشنهاد استقبال نکردند.
وی، با بیان اینکه این‌بار از این پیشنهاد استقبال و توافقنامه‌ای بین ایران و عراق امضا شد، اظهار کرد: امریکایی‌ها نیز اعلام کردند که ۱۲۰ روز به عراق فرصت می‌دهیم که طلب برق ایران را به بانک‌های غیرعراقی مثل عمان، قطر، ترکیه و کشورهایی که مورد نظر ایران است منتقل کنند.
حسینی اظهار کرد: امریکایی‌ها گمان می‌کردند که با این اقدام عراقی‌ها از موضوع تهاتر که خلاف نظر امریکایی‌ها بود منصرف می‌شوند اما این اتفاق نیفتاد و امریکایی‌ها عکس‌العمل نشان دادند و ۱۴ بانک عراقی را به بهانه همکاری ارزی با ایران تحریم کردند، از آن طرف دولت عراق موافقتنامه‌ای که با ایران داشت را قانونی کرد و قرار است از ابتدای آگوست آغاز شود.
به گفته وی، بر‌اساس آن مقرر شد روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت فوق سنگین و حدود ۷۰ هزار بشکه نیز نفت کوره دریافت کنیم، در مجموع روزانه ۱۰۰ هزار بشکه دریافت خواهیم کرد که می‌تواند بخشی از طلب روزانه را پوشش دهد.
روابط تجاری و اقتصادی تهران - بغداد پس از سرنگونی رژیم بعث عراق، بیش از پیش گسترش یافت.
دو کشور که در مجامع بین‌المللی به‌عنوان کشور دوست و برادر از هم یاد می‌کنند، در سال‌های اخیر افزون بر حوزه‌های سیاسی، روابط اقتصادی خود را نیز توسعه داده‌اند.
ایران و عراق در غرب کارون دارای میدان‌های نفتی مشترکی هستند.
در اوپک هم از تولیدکننده‌های مهم این سازمان به‌شمار می‌روند، اما ایران یک ویژگی برتر نسبت به عراق در حوزه انرژی دارد و آن گاز و خدمات بالای فنی و مهندسی است.
روابط تجاری و اقتصادی ایران و عراق در سال‌های اخیر بیش‌ازپیش گسترش یافت و دو کشور افزون بر حوزه‌های سیاسی، روابط اقتصادی خود را نیز توسعه دادند.
صادرات گاز ایران به عراق از سال ۱۳۹۵ آغاز شده است، اما مسئولان دو کشور معتقدند دو کشور از ظرفیت‌های بالایی برای توسعه همکاری‌ها در بخش انرژی برخوردارند.
ایران دو قرارداد گاز با عراق دارد؛ نخست بغداد که سال ۹۲ امضا شد و دیگری بصره در تیرماه ۱۳۹۴. قرارداد ۶ ساله صادرات گاز به بصره سال ۱۳۹۴ با هدف ارسال حداکثر روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه امضا شد.
بر‌اساس این قرارداد، ایران در فصل سرد سال روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب و در فصل گرم نیز روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه ارسال می‌کند.
قرارداد نهایی صادرات گاز ایران به نیروگاه بغداد با خط لوله نخست (ایلام) هم سال ۱۳۹۲ امضا شد که هر دو قرارداد اجرایی است و این کشور از مشتریان گاز ایران به‌شمار می‌آید.
موضوع پایان قرارداد صادرات گاز به عراق در ماه‌های اخیر چند بار ازسوی مسئولان وزارت نفت تکذیب شده است.
چندی پیش نیز محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در جریان سفر گروهی از وزارت برق عراق به ایران، از افزایش صادرات گاز به این کشور خبر داد.
سخنگوی وزارت برق عراق نیز اواسط مهرماه پارسال اعلام کرد کشورش هیچ بدهی گازی به ایران ندارد و قرار است هیأتی از عراق به ایران سفر و درباره افزایش صادرات گاز به این کشور با مسئولان ایرانی رایزنی کند.
به گفته وی، عراق روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز از ایران وارد می‌کند و این کشور به گاز بیشتری نیاز دارد، از این‌رو مذاکرات و دیدارها و سفرهای دوره‌ای در سطوح بالا به‌منظور افزایش واردات گاز با طرف ایرانی در حال انجام است.
مجید چگنی، معاون وزیر نفت در امور گاز چندی پیش با اشاره به تسویه بدهی گازی عراق به ایران گفت: وزارت برق عراق همه مطالبات گازی ما را پرداخت کرده و این بدهی اکنون صفر است، اما گاه مشکلاتی برای انتقال وجه از بانک TBI عراق به ایران به‌وجود می‌آید.
در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷ میلیارد مترمکعب گاز از ایران صادر شده است که بطور میانگین روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق صادر شده است.
اکنون نیز روزانه حدود ۳۵ میلیون مترمکعب صادر می‌شود. ۱.۶ میلیارد دلار طلب معوق ایران از عراق بابت صادرات گاز به عراق که به ایران پرداخت نشده بود در این دولت دریافت شد.
جالب آنکه در دولت سیزدهم بابت صادرات گاز به عراق هرماه به‌صورت جاری پول گاز دریافت می‌شود.
در سال ۱۴۰۱ در حوزه صادرات گاز به عراق شاهد رشد حجمی ۴۳ درصدی بوده‌ایم و برای تداوم صادرات نیز مذاکراتی را در دستور کار داریم.
به گفته رئیس هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران، امریکا برای صادرات به عراق معافیت می‌دهد و بعضاً ادعا می‌کند که هم معافیت داده و هم اجازه پرداخت پول ایران را صادر کرده اما در عمل مکانیزمی که طراحی شده به نحوی است که امکان دریافت مطالبات به راحتی امکانپذیر نیست و معمولاً مقداری از پول ما در عراق باقی می‌ماند.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران افزود: طبق گفته‌های‌های وزیر خارجه عراق، ۱۸ میلیارد دلار و طبق اعلام بانک مرکزی ایران ۱۱ میلیارد دلار پول ایران در عراق در حساب‌های بانکی خودمان مانده و امکان انتقال فراهم نشده است.
حسینی با بیان اینکه با کاهش صادرات گاز و برق ایران و باتوجه به گرمای شدید عراق فضایی در این کشور ایجاد شد و دولتش تحت فشار قرار گرفت که چاره‌ای بیندیشد، گفت: برای اولین‌بار عراقی‌ها ایران را مقصر ندانستند و اعلام کردند مقصر امریکا است که اجازه انتقال نمی‌دهد.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران با تأکید بر اینکه باتوجه با مشکلاتی که در روابط ما با امریکا و روابط بانکی عراق وجود دارد این راه‌حل می‌تواند کمک کند و همچنین در آینده نیز افزایش یابد، تصریح کرد: قطعاً می‌توانیم باتوجه به مبلغی که روزانه برای تهاتر طلب داریم در مذاکرات بعدی حجم دریافت نفت‌خام و یا سوخت کوره را افزایش دهیم.
به گفته حسینی، با توجه به برخی بی‌ثباتی‌ها در عراق و شرایط نامناسب بانکی این کشور هرچه بتوانیم منابع پولی را از این سیستم خارج و از طرق دیگر با عراقی‌ها توافق کنیم موفق‌تر هستیم و به نفع ما خواهد بود.