رکوردزنی صنایع در تابستان داغ با مدیریت مصرف برق
میزان رشد انرژی تحویلی به صنعت فولاد نسبت به سال گذشته 7.5 درصد و در مقایسه با سال 1400، 16.1 درصد بوده است
آرش کردی
مدیرعامل شرکت توانیر
«زمین به نقطه جوش رسیده است»؛ این را دبیرکل سازمان ملل متحد می‌گوید.
به گفته «آنتونی گوتِرِش»، دوران «گرمایش جهانی» به پایان رسیده و عصر «جوشش جهانی» آغاز شده است.
از آنجایی که افزایش دما بر افزایش مصرف برق، تأثیر مستقیمی دارد و به ازای هر یک درجه افزایش دمای هوا، هزار و 800 مگاوات به مصرف برق افزوده می‌شود، در این تابستانِ داغ، تقاضای مصرف برق در ایران به علت شدت گرمای هوا، همانند دیگر کشورها افزایش یافت و در 2 مرداد امسال اوج مصرف برق به عدد 72 هزار و 724 مگاوات رسید تا در مقایسه با اوج مصرف در روز مشابه سال گذشته به میزان 65 هزار و 704 مگاوات، 7 هزار و 20 مگاوات و نسبت به رکورد اوج مصرف پارسال در 25 مرداد به میزان 69 هزار و 457 مگاوات، 3 هزار و 267 مگاوات بیشتر باشد.
این رکورد تاریخی حکایت از آن دارد که تقاضای مصرف برق در این روز در مقایسه با روز مشابه پارسال 10.6 درصد و در مقایسه با اوج مصرف پارسال 4.7 درصد رشد کرده است؛ افزایشی که با 140 برنامه وزارت نیرو مدیریت شد تا افزون بر تأمین برقِ بخش خانگی بدون خاموشی، در بخش صنعت نیز حداقل تأثیر بر روند تولید گذاشته شود. برنامه مدیریت مصرف در بخش صنعت برای تابستان امسال به گونه‌ای طراحی شده که بیش از 580 هزار مشترک دربخش صنایع کوچک و کارگاه‌های صنعتی که 92 درصد ازمشترکان بخش صنعت را تشکیل می‌دهند، می‌توانند بدون محدودیت در زمینه مصرف برق به تولید بپردازند.
همچنین شهرک‌های صنعتی و صنایع مستقل خارج از شهرک، یک روز در هفته آن هم به مدت 12 ساعت از ساعت 11 تا 23 مشمول برنامه مدیریت مصرف برق شده‌اند که این 12 ساعت را نیز می‌توانند با جابه‌جایی شیفت یا در روزهای تعطیل جبران کنند. برای 302 واحد صنعتی در بخش صنایع بزرگ و انرژی‌بر شامل فولاد، سیمان و سایر فلزات نیز در تعامل با وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌ای در نظر گرفته شده که این صنایع در زنجیره تولید با مشکل مواجه نشوند. از ابتدای سال تاکنون، میزان رشد انرژی تحویلی به صنعت فولاد نسبت به سال گذشته 7.5 درصد و در مقایسه با سال 1400، 16.1 درصد بوده است. همچنین میزان انرژی تحویلی به صنعت سیمان از ابتدای سال تاکنون نسبت به سال 1401، 6.5 درصد و در مقایسه با سال 1400، 11.2 درصد رشد کرده است. افزون بر آن از ابتدای سال تاکنون میزان انرژی تحویلی به سایر فلزات نسبت به سال 1401، 8.2 درصد و در مقایسه با سال 1400، 27.6 درصد افزایش یافته است.
درمجموع، انرژی تحویلی به همه مشترکان بخش صنایع از ابتدای سال نسبت به سال 1401، 7.1 درصد و در مقایسه با سال 1400، 16.9رشد داشته است.
تحویل 13.77 درصد انرژی بیشتر به صنایع
میزان رشد انرژی تحویلی به صنعت فولاد از شروع طرح مدیریت مصرف تاکنون نسبت به مدت مشابه سال 1401، 17.84 درصد و در مقایسه با مدت مشابه سال 1400، 31.84 درصد بوده است. افزون بر آن میزان انرژی تحویلی به صنعت سیمان در این بازه زمانی نسبت به مدت مشابه سال 1401، 9.3 درصد و در مقایسه با مدت مشابه سال 1400، 24.93 درصد رشد کرده است. همچنین از شروع طرح مدیریت مصرف تاکنون میزان انرژی تحویلی به سایر فلزات نسبت به سال 1401، 11.9 درصد و در مقایسه با سال 1400 24.08 درصد افزایش یافته است. از آغاز اجرای طرح مدیریت مصرف تاکنون در مجموع به همه مشترکانِ بخش صنعت نسبت به سال 1401، 13.77درصد و در مقایسه با سال 1400، 26.86 درصد بیشتر انرژی تحویل داده شده است.
رشد مصرف برق در صنعت متناظر با رشد تولید بوده و این آمار نشان می‌دهد که صنعت برق توانسته یکی از محورهای شعار سال 1402 مبنی بر «رشد تولید، مهار تورم» را با برنامه‌ریزی صحیح محقق کند.
صعود ایران به جایگاه هفتم دنیا در زمینه تولید فولاد
براساس گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد خام در ایران در ژوئن 2023 (11 خرداد تا 9 تیر) به 3 میلیون و 200 هزار تن رسید که حکایت از رشد 17.4 درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال دارد. ایران توانست با این میزان رشد از جایگاه دهم تولید فولاد در دنیا به جایگاه هفتم صعود کند. همچنین در 6 ماه نخست سال 2023 میلادی، ایران در مجموع 16 میلیون و 100 هزار تن فولاد خام تولید کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال 2022 افزایش 4.8 درصدی را نشان می‌دهد.
بنا براظهارات دست اندرکاران هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد، هم‌اکنون تقاضا برای 62 درصد از شمش فولادی تولید شده، وجود ندارد که همین موضوع سبب شده تا انبار شرکت‌های فولادی پر از شمش شود و دیگر فضایی برای دپوی شمش فولاد وجود نداشته باشد. قیمت سیمان نیز در تابستان سال 1400 و همزمان با قطعی‌های مکرر برق، 433 درصد رشد کرد، این درحالی است که در تابستان سال 1402، ذخیره کلینگر صنعت سیمان از 15 روز به 75 روز افزایش یافته و به گفته دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، با مدیریت شرایط فعلی و پایداری تولیدِ واحدهای تولیدی، قیمت سیمان افزایش نیافته است. همچنین از 15 خرداد تا 2 مرداد 1402، میزان تولید میلگردِ متوسط، یک میلیون و 464 هزار و 9 تن است، اما میزان تقاضای آن در بازار 393 هزار و 13 تن است. میزان تولید مس مفتول نیز در این بازه زمانی، 22 هزار و 710 تن است، درحالیکه میزان تقاضای آن در بازار 16 هزار و 890 تن است که نشان می‌دهد میزان تولید میلگرد متوسط و مس مفتول به ترتیب 3.7 برابر و 1.3 برابر تقاضای بازار است.
همراهی صنایع با جابه‌جایی هوشمندانه مصرف برق
البته در کنار برنامه مدیریت مصرف برق، افزایش ظرفیت تولید برق کشور در دولت سیزدهم نیز به تأمین پایدارِ برق و حداقل کردن تأثیر ناترازی مصرف و تقاضا بر بخش صنعت کمک کرده است.
به طوری که میزان تولید از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم رشد قابل‌توجهی داشته و حدود 7 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق با احداث نیروگاه جدید یا ارتقای راندمان نیروگاههای قبلی افزوده شده است.
علاوه بر این، مشترکان صنعتی در استان‌هایی مانند خوزستان، هرمزگان، یزد و کرمان همکاری خوبی با صنعت برق داشته‌اند و با جابه‌جایی هوشمندانه مصرف برق خود، سبب شده‌اند تا اوج مصرف این استان‌ها در روز جمعه رقم بخورد.
معافیت صنایع انرژی‌بر سازنده نیروگاه از برنامه‌های مدیریت مصرف
افزون بر همه موارد یادشده، سازوکارهایی در قانون برای ورود صنعتگران به عرصه تولید برق بویژه با محوریت انرژی‌های تجدیدپذیر در نظر گرفته شده تا هم مشکل ناترازی و هم مشکل تأمین برق صنایع در تابستان رفع شود؛ در همین خصوص در بخش توسعه تجدیدپذیر‌ها یک توافقنامه چهارجانبه بین شرکت مدیریت شبکه برق ایران با صنایع، شرکت‌های برق منطقه‌ای و نماینده وزارت صمت امضا کرده که براساس آن اگر صنایع ۱۰۰ مگاوات نیروگاه وارد مدار کنند، ۱۳۰ درصد از برنامه مدیریت مصرف معاف می‌شوند یا در تابلوی سبز پیش‌بینی شده تا کسانی که برق خود را از تابلوی سبز خریداری کنند، هیچ محدودیتی در تأمین برق نداشته باشند و تا سقف میزانی که از این تابلو خریداری کردند، برق دریافت کنند. در ماده 4 قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق آمده که صنایعِ انرژی‌بر با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نیرو مکلفند، حداقل 9 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی با بازدهی حداقل 55 درصد و هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و پاک تا پایان سال ۱۴۰۴ از محل منابع داخلی خودشان احداث کنند. در همین زمینه پروانه احداث 2 هزار و 694 مگاوات نیروگاه خورشیدی از سوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) برای صنایع بزرگ صادر شده است. شرکت فولاد مبارکه در حال احداث 600 مگاوات نیروگاه خورشیدی است و شرکت ملی مس نیز برای احداث حدود هزار مگاوات نیروگاه، پروانه گرفته است.
در بخش صنایع متوسط نیز با توجه به آنکه امکان دارد خود تأمینی برق برای آنها صرفه اقتصادی نداشته باشد، تصمیم گرفته شد تا آنها وارد سرمایه‌گذاری شوند، به این معنا که این صنایع در کنار تولید، با نصب پنل‌های خورشیدی روی سوله‌هایشان، علاوه‌بر تأمین نیاز خود، یک منبع درآمدِ دومی داشته باشند به همین منظور قیمت خرید برق که به ازای هر کیلووات ساعت 800 تومان بود با مساعدت وزیرنیرو به بیش از هزار و 600 تومان رسید، همچنین از ابتدای دولت سیزدهم بازپرداخت صورت وضعیت‌ها در نیروگاههای تجدیدپذیر از 20 درصد به بیش از 65 درصد و در نیروگاههای مقیاس کوچک به 100 درصد رسیده و هر ماه پرداخت می‌شود.
درخصوص تأمین منابع مالی برای احداث نیروگاههای تجدیدپذیر به وسیله صنایع متوسط نیز مذاکره با صندوق توسعه ملی و بانک‌ها در جریان است که ورود وزارت صمت به این موضوع می‌تواند گره‌گشا و مؤثر باشد. این آمارها و برنامه‌ها حکایت از آن دارد که در مدت کوتاه تلاش شده است تا مشترکان بخش صنعتی با حداقل محدودیت‌ها در زمینه برق در تابستانِ جوشان امسال مواجه شوند.
گزارش‌ها درباره میزان تولید در بخش‌های مختلف صنعت نیز موید به ثمر نشستن این تلاش‌هاست.